Prowadzący działalność gospodarczą nie mają spokojnego początku roku, bo Polski Ład zmienia zasady opodatkowania i wyliczania składek zdrowotnych. Od 2022 roku system jest bardziej skomplikowany i wymaga precyzyjnych prognoz przychodów oraz kosztów w całym roku, bo bez tego można wybrać niekorzystną dla siebie formę opodatkowania i zapłacić dużo wyższe daniny.
Ryczałt: Różne kwoty składki zdrowotnej
Przedsiębiorcy, którzy wybiorą opodatkowanie ryczałtem będą płacić składkę z jedną stawką, ale będą trzy podstawy wymiaru bazujące na średnim wynagrodzeniu za ostatni kwartał ubiegłego roku, które jeszcze nie jest znane.
- Średnie wynagrodzenie za czwarty kwartał powinno być podane 21 stycznia i dopiero wówczas dowiemy się jaka będzie podstawa do wyliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, którzy wybiorą ryczałt i ile będzie wynosiła składka zdrowotna w ich przypadku. Pozostałe składki ZUS na 2022 rok już są znane, bo bazują na przeciętnym wynagrodzeniu w 2022 roku prognozowanym w projekcie ustawy budżetowej. - tłumaczy Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich.
W przypadku ryczałtowców składka zdrowotna będzie liczona jako 9 proc. od podstawy.
W pierwszej grupie, czyli dla firm o rocznych przychodach do 60 tys. zł miesięczna podstawa składki zdrowotnej wyniesie 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Dla przychodów przekraczających 60 tys. zł i nie przekraczających 300 tys. zł, składka wyniesie 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Natomiast, gdy przychody roczne przekraczają 300 tys. zł, składka wyniesie 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia.
Składka zdrowotna: Uwaga na progi
Eksperci podkreślają, że czujni powinni być ci przedsiębiorcy, którzy mają przychody na granicy tych progów.
- Przy wyborze tej formy opodatkowania i co za tym idzie wyliczania składki zdrowotnej, istotne jest, by pilnować rocznego przychodu. Szczególną uwagę powinni zwrócić na to uwagę ci przedsiębiorcy, którzy są na granicy progów i np. mogą przekroczyć łącznie 60 tys. zł przychodu, bo jeśli tak się stanie będą mieć do zapłacenia dużo wyższe składki zdrowotne niż gdyby mieli 58 tys. zł przychodu - mówi Oskar Sobolewski z Instytutu Emerytalnego.
- Jeśli zakładają, że mogą mieć wyższy przychód niż ten graniczny, to muszą brać pod uwagę, że będą mieć wyższą podstawę wymiaru i będą płacić wyższe składki zdrowotne za cały rok. Ważne, by nie być zaskoczonym w ostatnich miesiącach roku, kiedy okaże się, że trzeba będzie wyrównać składki zdrowotne za wszystkie miesiące - dodaje Oskar Sobolewski.
Dochód podstawą wymiaru składki
Od tego roku, w związku z Polskim Ładem, w przypadku podatników rozliczających się liniowo albo według skali podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest ich dochód.
Dla przedsiębiorców, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych (czyli według skali), składka zdrowotna wyniesie 9 proc. od dochodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne (ta grupa firm jest objęta tzw. ulgą dla klasy średniej). Przedsiębiorcy na podatku liniowym, od 2022 roku będą płacić składkę zdrowotną w wysokości 4,9 proc. swojego dochodu (jednak nie mniej niż 9 proc. minimalnego wynagrodzenia).
Styczeń jest miesiącem przejściowym i przykładowo składka zdrowotna dla osób rozliczających się podatkiem liniowym za styczeń jest liczona na zasadach przejściowych, co do których toczy się spór, bo inaczej interpretują te zasady doradcy podatkowi, a inaczej ZUS oraz ministerstwa. Problem wynikający z tych rozbieżności (ZUS i dwa ministerstwa twierdzą, że za styczeń przedsiębiorcy liniowi mają zapłacić 9-proc. składkę zdrowotną, a nie w wysokości 4,9 proc.) opisywał Dziennika Gazeta Prawna.
W przypadku rozliczania się według skali składka jest liczona od dochodu, a więc po uwzględnieniu poniesionych kosztów, a te są bardzo indywidualne, zależą od w dużej mierze od rodzaju działalności gospodarczej.
Po opublikowaniu przez GUS danych o przeciętnym wynagrodzeniu w gospodarce, czyli najpewniej 21 stycznia, ZUS udostępni kalkulator do wyliczania składek.
- Po wprowadzeniu niezbędnych danych, takich jak np. forma opodatkowania, kwota dochodu lub przychodu, kalkulator pomoże ustalić podstawę wymiaru i obliczyć kwotę składki należnej za dany miesiąc - zapowiadała na początku grudnia prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS.
Monika Krześniak-Sajewicz
