Ponad 5 milionów Polaków musi wymienić dowód osobisty
W tym roku upływa 10 lat od wymiany dowodów książkowych na plastikowe. Oznacza to, że dokumenty ponad 5 milionów Polaków stracą ważność. Wniosek o nowy dokument warto złożyć wcześniej, by uniknąć kolejek w urzędach.
Większość z nas pamięta jeszcze dokumenty papierowe zawierające mnóstwo zapisów, takich jak adres zameldowania, miejsce zatrudnienia oraz dane żony, męża czy dzieci. Dziś dowód tożsamości to dokument plastikowy, podobny rozmiarami do karty bankomatowej czy kredytowej, różniący się zawartością i zabezpieczeniami.
Zmniejszyła się ilość danych umieszczanych na dowodach osobistych. Od 1 marca 2015 r. w nowych dowodach nie widnieje informacja dotycząca zameldowania, zrezygnowano z wzoru podpisu, nie ma też wzmianki o kolorze oczu czy wzroście, pojawiła się za to dodatkowa rubryka: obywatelstwo, ułatwiająca poruszanie się poza granicami kraju.
Na nowym dokumencie znalazło się też wiele zabezpieczeń: dwukrotnie powtórzone zdjęcie, mikrodruki, tłoczenia i specjalne farby. Istotną częścią zarówno starszej, jak i nowszej wersji dowodu jest także data ważności, której upłynięcie może przysporzyć nam wiele problemów. Przez cały czas obowiązuje wymiana dowodu ze względu na upływ terminu ważności po 10 latach od jego wydania.
O nowy dowód osobisty wnioskować będzie w sumie 8 mln obywateli, z których ponad 5 mln zgłosi się ze względu na upływ 10-letniego terminu ważności ich dotychczasowych dokumentów, a kolejne 3 mln osób zawnioskuje o nowy dowód z innych powodów, jak np. zagubienie, zniszczenie czy kradzież.
Urzędy na wydanie dowodu mają 30 dni od złożenia wniosku. Zazwyczaj czas ten jest krótszy, jednak w przypadku dużej liczby zgłoszeń urzędy mogą mieć problem z dotrzymaniem terminu.
Wymiana dowodów to ogromne liczby w skali wszystkich urzędów. W 2017 r. Delegatura Biura Administracji i Spraw Obywatelskich m.st. Warszawy szacuje przyjęcie blisko 320 tys. wniosków o wydanie dowodu osobistego, co stanowi o ok. 100 tys. więcej niż w roku ubiegłym. Wydziały Spraw Administracyjnych w Krakowie obsłużą w tym roku o około 30 tys. klientów więcej. Z kolei do magistratu w Poznaniu zawita w tej sprawie ok. 90-100 tys. interesantów, podczas gdy w ubiegłym roku było to 67 tys. osób. Średnio rocznie w Gdańsku wydaje się 50-60 tys. nowych dokumentów, a w tym roku ich liczba może sięgnąć nawet 100 tys. W związku z tym urzędy promują zachowania przezorne, by nie wymieniać dowodów osobistych na ostatnią chwilę.
Od ponad dwóch lat miejsce składania wniosków o dowód osobisty nie jest uzależnione od zameldowania. Każdy może zgłosić się po nowy dokument w dowolnym organie, dowolnej gminy na terytorium kraju. Jest to duże ułatwienie dla osób przebywających czasowo poza miejscem zamieszkania. Złożenie wniosku o nowy dowód może odbyć się także przez internet - należy wcześniej zarejestrować się na platformie ePUAP, mieć profil zaufany lub kwalifikowany podpis elektroniczny.
O swój dowód osobisty należy dbać już w momencie odbioru dokumentu w urzędzie. Niezależnie, czy jest się 18-latkiem ze swoim pierwszym dowodem osobistym, czy wieloletnim posiadaczem tego dokumentu, trzeba zawsze "mieć go na oku". Wraz z dowodem złodziej kradnie bowiem cenne dane, na które może, na nasz rachunek, wziąć kredyt lub pożyczkę, bezkarnie zrobić zakupy na raty albo założyć fikcyjną firmę.
Może także wziąć abonament na telefon komórkowy na nasze nazwisko, wynająć samochód czy też wyrobić fałszywy dokument ze skradzionymi danymi i swoim zdjęciem, by popełniać przestępstwa na rachunek pokrzywdzonej osoby. O skali procederu związanego z podrabianiem dokumentów świadczą dane policji, która w roku 2016 odnotowała 28,5 tys. takich przestępstw.
Pilnujmy naszych dokumentów, nie udostępniajmy ich nieupoważnionym do tego osobom trzecim. Postępujmy według przysłowia - lepiej zapobiegać, niż leczyć.
W sytuacji, w której dojdzie do utraty lub kradzieży dowodu, pierwszy i najważniejszy krok to wyłączenie dokumentu z obiegu bankowego, aby uniemożliwić posługiwanie się nim w celach przestępczych.
Kolejnym krokiem jest powiadomienie najbliższej jednostki policji o zaistniałej sytuacji. Następnie pozostaje wizyta w urzędzie gminy i wyrobienie nowego dokumentu tożsamości bądź, jeśli jesteśmy za granicą, a nie posiadamy paszportu, w Konsulacie Rzeczpospolitej, gdzie otrzymamy dokument tymczasowy (Emergency Travel Document - ETD).
