Restrukturyzacja hutnictwa żelaza i stali
KERM przyjął kierunkowo przedłożony przez ministra gospodarki Program restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali - aktualizacja 2001.
Z analizy hutnictwa w latach 1998 - 2000 wynika, że:
- po dwuletnim okresie spadkowym produkcja stali surowej w roku 2000 w stosunku do roku 1999 wzrosła z 8,8 mln ton do 10,5 mln ton;
- zużycie jawne wyrobów hutniczych (bez półwyrobów) w roku 1999 wynoszące 6,3 mln ton wzrosło do 7 mln ton w roku 2000;
- import wyrobów hutniczych w roku 2000 wzrósł o około 6 proc. - do 2,2 mln ton;
- eksport wyrobów finalnych w roku 2000 wzrósł o 19,7 proc. - do 2,6 mln ton;
- w porównaniu z rokiem 1999 pogorszył się jednak wskaźnik terms of trade (stosunek średniej ceny importowej jednej tony wyrobów hutniczych do średniej ceny eksportowej jednej tony).
W latach 1994 - 1999 nastąpił znaczny wzrost udziału importu w zużyciu jawnym finalnych wyrobów hutniczych. Udział wyrobów importowanych w zużyciu wzrósł z 15 proc. w roku 1994 do 33 proc. w roku 1999.
Największymi eksporterami do Polski są: Słowacja, Niemcy i Ukraina, a także Czechy i Rosja. Znaczący import, np. blach powlekanych, pochodził także z Unii Europejskiej: Francji, Finlandii, Austrii i Szwecji.
Jeśli nie unowocześnimy naszej produkcji, udział importu w zużyciu krajowym tych wyrobów będzie się powiększał.
Stan finansowy hutnictwa
W roku 2000 przychody ze sprzedaży produktów i usług wyniosły 13,8 mld zł, przy wielkości środków potrzebnych na sfinansowanie zobowiązań (8,6 mld zł) pomniejszonych o należności (2,1 mld zł), wynoszących 6,5 mld zł, co stanowiło 47 proc. wartości sprzedaży.
Wynik brutto w stosunku do roku 1999 zmniejszył się z - 1,7 mld zł do - 0,8 mld zł. Główną przyczyną ujemnego wyniku była strata finansowa w wysokości ponad 1,5 mld zł.
Na koniec 2000 roku zobowiązania długoterminowe wyniosły 1,7 mld zł, a zobowiązania krótkoterminowe blisko 7 mld zł.
Na koniec 2000 roku zobowiązania całego sektora wobec instytucji publiczno - prawnych wyniosły ponad 1,2 mld zł, co stanowiło około 14 proc. wszystkich zobowiązań hutnictwa. Około 44 proc. zobowiązań to zobowiązania wobec ZUS. W większości zobowiązania wobec instytucji publiczno - prawnych to zobowiązania przeterminowane (około 71 proc.).
W latach 1998 - 2000 na inwestycje wydano 2,3 mld zł.
W roku 2000 w spółkach ze 100 proc. lub większościowym udziałem Skarbu Państwa zobowiązania długoterminowe wyniosły prawie 1 mld zł (61 proc. łącznych zobowiązań długoterminowych), natomiast krótkoterminowe - 4,8 mld zł, co stanowiło 69 proc. wszystkich zobowiązań krótkoterminowych.
Restrukturyzacja zatrudnienia
Jest ona jednym z największych osiągnięć "Programu restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali".
Na początku lat 90. hutnictwo zatrudniało 150 tys. osób. W roku 1998 poziom zatrudnienia zredukowano do 78 tysięcy, a w wyniku restrukturyzacji zatrudnienia w roku 2000, do 38,7 tysięcy. W końcu 2003 roku, wg szacunków, w sektorze pracować będzie około 30,6 tys. osób. Największy ubytek pracowników nastąpił w latach 1999 - 2000, gdy wszedł w życie hutniczy pakiet socjalny (HPS).
W latach 1998 - 2000 zakończono komercjalizację hut i zaawansowano proces prywatyzacji, głównie poprzez przejęcie akcji Skarbu Państwa przez wierzycieli hut w wyniku postępowań ugodowych. W 2000 roku wdrożono procedury upadłościowe hut: Zygmunt SA i HSW Zakład Hutniczy Sp. z o.o. oraz procedurę likwidacyjną Huty Gliwice SA.
Obecnie 8 hut: Baildon, Cedler, Częstochowa, Florian, Katowice, Kościuszko, Łabędy, Sendzimira stanowi własność Skarbu Państwa, a w Hucie Małapanew SA Skarb Państwa posiada większościowy pakiet akcji.
Pomoc publiczna dla hutnictwa
W latach 1998 - 2000 huty wykorzystały 291 mln zł, 163 mln zł oraz 57 mln zł. W kwocie tej w roku 1999 pomoc państwa w ramach HPS wyniosła około 39 mln zł (24 proc.) i 34 mln zł w roku 2000 (60 proc.).
Niezależnie od tego w roku 2000 comiesięczne wydatki na zasiłki i świadczenia przedemerytalne dla korzystających z tego instrumentu osłonowego zwalnianych hutników wyniosły około 120 mln zł.
Celem strategicznym zaktualizowanego programu jest produkcja przez huty wyrobów mogących konkurować na polskim i światowym rynku.
Realizacja tego programu wymaga wsparcia na 10 podstawowych filarach. Są to:
1) konsolidacja produktowa hutnictwa;
2) restrukturyzacja finansowa;
3) restrukturyzacja zatrudnienia;
4) program inwestycyjny, w tym zamierzenia proekologiczne;
5) restrukturyzacja majątkowa;
6) spójność z programami regionalnymi;
7) prywatyzacja;
8) pomoc publiczna;
9) nadzór nad programem;
10) uregulowania ustawowe.
