Rynek tokenów. Czy NFT zmieni naszą bankowość?

Pomagajmy Ukrainie - Ty też możesz pomóc

Jednym z najpopularniejszych technologicznych haseł w ostatnich miesiącach był zwrot NFT (skrót od non-fungible token), co tłumaczone jest jako "niewymienialny token". Wbrew pozorom nie jest to rozwiązanie nowe, bo wykorzystuje blockchain, czyli metodę zabezpieczeń znaną już od dawna w tworzeniu i obrocie kryptowalut. Mówiąc zaś bardziej obrazowo - NFT to plik cyfrowy, np. graficzny (ale może być to inny dowolny rodzaj pliku) wraz z przypisanym do niego certyfikatem potwierdzającym autentyczność i niepowtarzalność tego konkretnie pliku. Tokenami NFT można handlować na giełdach kryptowalut czy też wyspecjalizowanych do tego platformach.

- NFT to wirtualne aktywa kryptograficzne, którymi handluje się z wykorzystaniem technologii blockchain. Można je porównać do cyfrowych certyfikatów, potwierdzających autentyczność jakiegoś dobra. Każdy taki token ma unikatową wartość, więc nie może być edytowany czy podrobiony. Nie można go też przenieść na inną osobę bez zgody aktualnego właściciela. Tokeny zatem służą dobrze w roli dowodu autentyczności - tłumaczy Dawid Stankiewicz, business consultant w Comarch.

Moda na NFT narodziła się na rynku sztuki i kolekcjonerskim, kiedy to rok temu na aukcji w domu aukcyjnym Christie's za token NFT z cyfrowym kolażem fotografii "Everydays: The First 5,000 Days" Mike'a Winkelmanna, znanego pod pseudonimem artystycznym Beeple zapłacono 69,3 mln dol. Transakcja ta przyniosła duży rozgłos pracom NFT, a cyfrowe tokeny zaczęły przenikać do szerszej świadomości głównego nurtu.

W Polsce pierwsza akcja NFT odbyła się końcu listopada 2021 r. podczas 18. Warszawskich Targów Sztuki. Licytowany był cyfrowy model 3D stworzony na podstawie oryginalnej rzeźby "Fortune" znanego artysty Tomasza Górnickiego. Uzyskano 62-krotne przebicie ceny wywoławczej - licytacja zaczęła się od 5 tys. zł, a zakończyła na 265 tys. zł, co z opłatą aukcyjną dało 312,7 tys. zł. - Walka była wyjątkowo zacięta, a chętnych do licytacji nie brakowało: w trakcie aukcji złożonych 79 ofert - podkreślali organizatorzy aukcji.

To, że inwestorzy coraz bardziej interesują się NFT potwierdzać może też zaprezentowane w grudniu 2021 r. przez Biuro Maklerskie Banku BNP Paribas opracowanie "Tematy Inwestycyjne 2022". Eksperci wybrali kilka tematów inwestycyjnych, których znajomość może dać inwestorom przewagę w trudnych czasach wysokiej inflacji - jednym z nich jest NFT. - Wraz z rozwojem technologii coraz częściej mówi się o głębszym przenikaniu się świata realnego z wirtualnym. Ukoronowaniem tego procesu będzie powstanie tzw. "metawersum" czyli zbioru światów wirtualnych, stworzonych w grafice trójwymiarowej, w pełni interaktywnych, immersyjnych i pozwalających na współdziałanie z pozostałymi użytkownikami. Wyścig do zajęcia pozycji lidera w tym obszarze już się rozpoczął - podkreślają w analizie.

Eksperci BM BNP Paribas upatrują w tym szansy dla producentów gier, spółek z sektora cyberbezpieczeństwa, elektronicznych płatności, tokenizacji, blockchain (NFT), dostawców szybkich łączy sieciowych, e-commerce i dużych platform rozrywkowych. Nie dziwi więc, że o tym, jak tu zarobić na NFT zaczęli myśleć nie tylko artyści czy galerie sztuki, ale przedstawiciele innych branż. I tak np. na początku lutego polska spółka z branży gier RedDeer.Games, ogłosiła, że a powołuje dedykowany dział NFT, a wdrożenie tokenów NFT w grach studia to kolejny cel strategiczny firmy.

A jak to wygląda w przypadku sektora finansowego? W styczniu tego roku Mastercard poinformował, że nawiązał współpracę z giełdą kryptowalut Coinbase, aby uczynić tokeny niewymienne (NFT) bardziej dostępnymi. Użytkownicy będą mogli korzystać z kart Mastercard do robienia zakupów na rynku NFT Coinbase. Czy w podobnym kierunku pójdą inne instytucje finansowe czy banki?

- Choć pierwsze NFT powstawały już około dekady temu, to prawdziwy boom na nie zaczął się w 2021 roku. Dziś wykorzystywane są głównie na rynkach kupna i sprzedaży cyfrowych dzieł sztuki. Najczęściej zabezpieczają autentyczność plików z obrazami, zdjęciami, filmami, muzyką czy dodatkami do gier komputerowych. Należy jednak pamiętać, że rynek NFT jest dziś głównie oparty na spekulacjach, więc może być bardzo ryzykowny i niestabilny. Tym bardziej że bazuje na kryptowalutach, których kursy dynamicznie się zmieniają. To może zniechęcać banki do inwestowania w takie technologie - zauważa Dawid Stankiewicz z Comarch.

Dodaje jednak, że mimo wszystko, instytucje finansowe zauważają rosnącą popularność NFT i bacznie przypatrując się rynkowi, szukając w tokenach szansy na uatrakcyjnienie swojej oferty. Wskazuje np, że największe światowe banki powiernicze od jakiegoś czasu tworzą systemy do przechowywania kryptoaktywów i obrotu nimi. Głównie mówi się przy tym o wirtualnych walutach, jak na przykład bitcoin czy CDBC, lecz spotyka się też informacje o NFT.

- Wydaje się, że skoro światowe banki przechowują klasyczne instrumenty finansowe funduszy, jak chociażby akcje, obligacje czy derywaty, to mogłyby tak samo świadczyć usługi powiernicze dla alternatywnych funduszy inwestujących w kryptoaktywa. Natomiast póki co, polskie banki jedynie obserwują ten rynek i analizują trendy. Brak jest jakichkolwiek doniesień medialnych, jakoby któryś z głównych czy nawet mniejszych graczy w polskiej bankowości wykorzystywał już potencjał NFT w swojej działalności - mówi Dawid Stankiewicz.

Przedstawiciele takich banków jak Millennium czy BNP Paribas w Polsce potwierdzają, że technologia NFT jest im znana i przyglądają się możliwościom jej zastosowania w zakresie bankowości w przyszłości.

Piotr Łukasiński, data scientist w Santander Bank Polska zwraca uwagę, że tokeny NFT pojawiły się jako rozwiązanie problemu z unikatowością, jaki występuje w świecie cyfrowym. Jednak jego zdaniem wpływ tej technologii  wykracza poza świat sztuki i rozciąga się na świat muzyki, sportu, mediów społecznościowych czy znanych marek.

- Dla artystów, blogerów i celebrytów NFT daje nowe możliwości zarabiania i połączenia z fanami. Zamiast koszulek z nadrukiem czy gadżetów mogą oni teraz sprzedawać fanom NFT zdjęć swojego programu, postu czy nagranej wypowiedzi. Nie przekazują przy tym praw autorskich do tych treści. To jest rozwiązanie, podkreślają entuzjaści, które zrewolucjonizuje handel sztuką, rzadkimi przedmiotami i umożliwi inne innowacje. Dynamiczny rozwój handlu w internecie w latach 90. był możliwy dzięki szybko rozwijającej się infrastrukturze płatności. W przypadku NFT płatności często odbywają się w kryptowalutach, ale coraz więcej platform oferuje możliwość standardowych płatności. Tak więc, w zależności od tego, jak rynek NFT będzie się rozwijał, i czy oraz jak będzie regulowany, rola instytucji finansowych może polegać głównie na obsłudze transakcji - uważa Piotr Łukasiński.

- Tokeny NFT są jednym z najpopularniejszych trendów z zakresu wykorzystania technologii blockchain. Najczęściej pełnią one rolę przedmiotów cyfrowych, posiadających specyficzne właściwości, które mogą zostać wykorzystane w powstających światach wirtualnych (metaverse). Przy współistniejącym trendzie Gaming NFT oraz obecności zdecentralizowanych produktów finansowych (DeFi), tokeny zyskują nowe możliwości dla ich stosowania. Posiadanie tokenów NFT może w przyszłości pozwolić np. na zakup wyłącznego dostęp do szczególnych warunków związanych z produktami finansowymi. Bez wątpienia sektor bankowy może stać się pionierem tworzącym innowacyjne produkty finansowe powiązane z tokenami NFT. Należy jednak pamiętać, że jest to technologia na bardzo wczesnym etapie, przez co wypracowanie odpowiedniego podejścia do jej wykorzystania wymaga kilku lat - mówi Paweł Wierciński, ekspert z Departamentu Komunikacji Korporacyjnej PKO BP.

Duże pole do zastosowań NFT w sektorze finansowym dostrzega Adam Wdowczyk, technology consulting senior manager w firmie doradczej Accenture w Polsce.

- Zobrazowanie, na czym polega technologia NFT, pomoże zrozumieć, jaki jest potencjał wykorzystania "niewymienialnych tokenów" w sektorze finansowym. Dowolny użytkownik może dodać do blockchainu smart kontrakt tworzący i zarządzający nowymi NFT. Tokeny te będą rozpoznawane przez cały ekosystem danego łańcucha jako obiekty, które mogą być przesyłane pomiędzy portfelami lub wykorzystywane przez inne aplikacje. Podobnie jak w przypadku kryptowalut, właścicielem tokenu jest zawsze właściciel adresu, do którego jest on przypisany. Po wysłaniu tokena nie ma możliwości odzyskania go, a tokeny wysłane na błędny adres są tracone bezpowrotnie - zwraca uwagę Adam Wdowczyk.

Podkreśla, że w odróżnieniu od kryptowalut, każdy token jest unikatowy i niepodzielny. Nie służy też wyłącznie do przechowywania danych, ponieważ smart kontrakt tokena może dodatkowo zawierać dowolną logikę. Jednak - jak wskazuje - najważniejszą cechą kolonizowanych wartości, wymiennych lub wymiennych, jest możliwość dowolnego budowania z nich nowych produktów i usług. Każdego dnia powstają protokoły tworzące nowe tokeny lub korzystające z istniejących, co można porównać do budowania z klocków.

- W porównaniu do rozpowszechnionych zastosowań NFT w świecie wirtualnym, bardziej wymagające są inicjatywy tokenizacji w świecie materialnym, czyli identyfikacja i potwierdzanie informacji o tożsamości, prawach własności materialnych przedmiotów lub nieruchomości, certyfikatach szczepienia i różnego rodzaju dokumentacji. W sektorze finansowym istnieją pierwsze próby tokenizacji produktów i aktywów.

Na przykład papiery dłużne wystawiane jako NFT zawierają wszystkie wymagane parametry długu, a samo NFT może być także przedmiotem dalszego obrotu. Na przykład korzystając z prywatnej wersji Ethereum obrotem tokenów zajmuje się firma Finledger. W przyszłości NFT mogą być wykorzystywane jako klucze dostępu do aktywów, produktów finansowych czy też aktów własności i przekazywane między klientami za pomocą blockchaina. Przykładowo startup Centrifuge.io zajmuje się tokenizacją faktur, praw własności i praw autorskich - wylicza ekspert z Accenture.

I choć, jak zauważa, popularne obecnie NFT są zazwyczaj bardzo proste technologicznie i funkcjonalnie, to dziś rozwój ich użyteczności jest przedmiotem wytężonych prac społeczności Web 3.0.

- Realne zastosowania NFTs będą zależały od szybkości dostosowywania regulacji prawnych poszczególnych sektorów, od wartości oferowanej przez tworzone rozwiązania oraz od łatwości ich adopcji - spodziewa się Adam Wdowczyk.

Dawid Stankiewicz zgadza się, że NFT jest wciąż jeszcze na wczesnym etapie rozwoju, a banki nie mają pomysłów, jak je wykorzystać (może poza usługami powierniczymi i platformami do wymiany kryptoaktywów). Głównie używa się ich w obszarze niezwiązanym z finansami, czyli w handlu plikami graficznymi i muzycznymi. Nie bez racji zauważa jednak, że kilkanaście lat temu mało kto myślał poważnie o bitcoinie, a dziś największe instytucje finansowe świata zauważają i wykorzystują jego potencjał. Może podobnie będzie z NFT?

Marek Jaślan