Skierowanie stron do mediacji przez sąd
Postępowanie mediacyjne regulują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego art. 1831-18315, postępowanie mediacyjne ma charakter dobrowolny. Strony mogą zawrzeć umowę o mediację przed powstaniem sporu lub także po jego powstaniu, w zależności od czasu jej zawarcia przyjmuje ona formę klauzuli mediacyjnej lub oddzielnej umowy. Do postępowania mediacyjnego strony mogą być skierowane również postanowieniem przez sąd, we wszystkich sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne.
Możliwe jest prowadzenie mediacji przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron również w trakcie toczącej się już sprawy. Jednakże w sytuacji, w której sąd podejmuje decyzję o skierowaniu stron do mediacji, może to uczynić tylko raz, wyłącznie do zamknięcia pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę, późniejsza mediacja jest możliwa jedynie na zgodny wniosek stron. Na postanowienie o skierowaniu stron do mediacji nie przysługuje zażalenie.
Wyjątkowo sąd kieruje strony do mediacji w każdym stanie sprawy rozpoznawanej w postępowaniu odrębnym w sprawach małżeńskich w sprawie o rozwód lub o separację, jeżeli jest możliwość ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących potrzeb rodziny, sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi lub spraw majątkowych oraz alimentów. Mediacja nie jest prowadzona w sytuacji gdy strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia o skierowaniu do mediacji nie wyraziła na nią zgody. Przez wzgląd na szczególny charakter postępowań nakazowych i upominawczych, sądowe skierowanie do mediacji nie jest w nich możliwe.
Sąd kierując strony do mediacji wyznacza mediatora, jednakże strony mogą same dokonać wyboru. Kierując sprawę do mediacji sąd oznacza czas jej trwania, który może wynieść maksymalnie miesiąc, jednakże strony zgodnie mogą wnioskować o przedłużenie terminu, także podczas trwania postępowania mediacyjnego.
Postępowanie mediacyjne nie jest jawne, a mediator jest obowiązany zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedział się w związku z przeprowadzonym postępowaniem. Strony pomimo nie zawarcia ugody nie mogą powoływać się w postępowaniu przed sądem na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ustępstw lub inne oświadczenia składane w trakcie postępowania mediacyjnego.
Z przebiegu mediacji sporządza się protokół, w którym oznaczone zostają osoby biorące udział w postępowaniu, w tym mediator, jak również wynik przeprowadzonej mediacji. Jeżeli strony zawarły ugodę jej treść jest włączana do protokołu lub stanowi jego załącznik. Niezwłocznie po zawarciu ugody mediator składa protokół w sądzie rozpoznającym sprawę. Sąd na wniosek strony zatwierdza ugodę, a jeżeli podlega wykonaniu w drodze egzekucji, nadaje jej klauzulę wykonalności. Od momentu zatwierdzenia przez sąd ugoda zawarta przed mediatorem ma moc ugody zawartej przed sądem, jeżeli nadano jej klauzulę wykonalności ugoda staje się tytułem wykonawczym.
Klaudia Szkodzińska, aplikant radcowski
Łukasz Bernatowicz, radca prawny
