Tytoń, broń i amunicja. Oto polskie eksportowe specjalności

Polska staje się coraz ważniejszym partnerem handlowym dla krajów rozwiniętych i rozwijających się. Spośród dwudziestu wybranych krajów z Unii Europejskiej i Europy Wschodniej oraz USA, Chin i Japonii, udział Polski w obrotach towarowych wzrósł we wszystkich z wyjątkiem Rosji - czytamy w analizie PFR. Dla przykładu: udział Polski w eksporcie Niemiec wzrósł do 5,7 proc. w 2023 r., z 2,6 proc. w 2004 r.; udział Polski w eksporcie Chin wzrósł do 1,1 proc. w 2023 r., z 0,3 proc. w 2004 r.; udział Polski w eksporcie Węgier wzrósł do 4,6 proc. w 2023 r., z 2,9 proc. w 2004 r. - wylicza PFR.

Polska jest drugim największym eksporterem tytoniu i przemysłowych namiastek tytoniu na świecie - wynika z danych zebranych przez PFR. Nie chodzi przy tym o produkcję tytoniu, lecz o jego przetwarzanie i eksport.

"Mimo że Polska nie jest znaczącym producentem tytoniu (pod względem wielkości produkcji jesteśmy na 31. miejscu na świecie) - jesteśmy drugim największym eksporterem wyrobów tytoniowych na świecie, zarówno jeśli chodzi o wartość nominalną, jak i o eksport netto (eksport pomniejszony o import)" -informuje PFR.

Kolejną polską "specjalnością" w międzynarodowym obrocie towarowym jest broń i amunicja (ma to zapewne związek z toczącą się za naszą wschodnią granicą wojną). W ujęciu nominalnym, Polska w 2023 r. była piątym największym światowym eksporterem broni i amunicji, za USA, Włochami, Turcją i Wielką Brytanią. Pewnym wyjaśnieniem może być fakt, że w przypadku broni i amunicji Polska nie była eksporterem netto (eksport pomniejszony o import), co najpewniej jest odzwierciedleniem transferów broni wynikających z sytuacji geopolitycznej.

Rzeczywiście, eksport broni i amunicji z Polski do 2021 r. utrzymywał się na relatywnie niskim poziomie i nawet w "najlepszym" roku nie przekroczył 150 mln USD. "Eksport w 2022 r. wzrósł do 931,1 mln USD, a w 2023 r. do 1519,7 mln USD. Dynamiczny wzrost, jaki odnotowaliśmy był związany ze zwiększonym eksportem broni do Ukrainy w obliczu pełnoskalowej inwazji Rosji na ten kraj" - konkludują eksperci PFR.

Wojna w Ukrainie tak bardzo zmieniła przepływy towarowe związane z uzbrojeniem, że Polska stała się prawdziwym hubem przeładunkowym broni i amunicji.

PFR wylicza, jaki "asortyment" stał się naszą eksportową specjalnością. Udział Ukrainy w eksporcie broni z Polski wyniósł w 2022 i 2023 roku odpowiednio 90,9 proc. i 90,4 proc., w porównaniu do 17,8 proc. z 2021 r. czy 3,3 proc. z 2004 r.

Wykres: Udział Ukrainy w polskim eksporcie broni i amunicji

Najważniejszymi pozycjami w eksporcie uzbrojenia były: bomby, granaty, torpedy, miny, pociski i pozostała amunicja oraz granaty oraz ich części, broń artyleryjska (na przykład armaty, haubice i moździerze), wyrzutnie rakiet; miotacze ognia; granatniki; wyrzutnie torped i podobne miotacze.

Wojna w Ukrainie zachwiała relacjami w obrotach towarowych Polski z zagranicą, jednak nie tylko broń i amunicja (oraz wspomniany wcześniej tytoń) decydują o wskaźnikach eksportu i importu. Z raportu Polskiego Funduszu Rozwoju wynika, że jesteśmy trzecim największym eksporterem netto przetworów z mięsa, ryb lub skorupiaków na świecie; drugim największym eksporterem netto książek, gazet i innych wyrobów przemysłu poligraficznego; czy szóstym największym eksporterem netto mięsa i podrobów jadalnych na świecie. Do tego dochodzi wysoka, trzecia pozycja w eksporcie netto przetworów ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka.

Tradycyjnie nasz kraj jest od lat poważnym eksporterem mebli (czwarty największy eksporter netto). Lepsi od nas są Chińczycy, Wietnamczycy oraz Włosi.

Głównymi odbiorcami mebli z Polski są kraje Unii Europejskiej, do których trafia prawie 82 proc. naszego eksportu.

***