Ubiegłoroczni laureaci
Dwaj Amerykanie, Daniel Kahneman i Vernon L. Smith, dostali tegoroczną nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii. Najważniejsze światowe wyróżnienie otrzymali za studia nad alternatywnymi mechanizmami rynkowymi.
Szwedzka Akademia Nauk przyznała Nagrodę Nobla w dziedzinie Ekonomii dwóm osobom: Amerykaninowi, mającemu również obywatelstwo izraeleskie - Danielowi Kahnemanowi i obywatelowi Stanów Zjednoczonych Vernonowi Smithowi.
Pierwszy z nich jest jednym z pionierów w stosowaniu badań psychologicznych w ekonomii. Drugi z laureatów został nagrodzony za stosowanie badań laboratoryjnych w analizie ekonomicznej.
Urodzony w 1934 roku w Tel Awiwie Daniel Kahneman włączył do badań nad gospodarką elementy psychologii, tworząc nowe pole do badań w tej dziedzinie. Wskazał, że wybory i decyzje podejmowane pod wpływem niepewności mogą systematycznie odbiegać od tych, które wynikałyby ze standardowej teorii ekonomicznej. Badania w tej dziedzinie Kahneman prowadził wraz z nieżyjącym już Amosem Tverskim.
W serii badań Kahneman wykazał, że ludzie są niezdolni do kompleksowego analizowania sytuacji, kiedy konsekwencje podejmowanych przez nich decyzji są niepewne.
75-letni Vernon Smith stworzył eksperymentalne laboratorium, w którym - przy założeniu doskonałej konkurencji - ustalano cenę minimalną dla sprzedającego i cenę maksymalną dla kupującego. Ustalając taką "różnicę rezerwową", Smith był w stanie ustalić cenę równowagi - która była do zaakceptowania dla kupujących i dla sprzedających.
Po opublikowaniu wyników przeprowadzonego eksperymentu w 1962 roku, Smith stwierdził, że ceny otrzymane w laboratorium są bliskie teoretycznej wartości produktu. Smith i inni badacze przeprowadzili wiele eksperymentów tego typu.
Badano także rezultaty osiągane w wyniku licytacji (używanych często do zorganizowania rynku) z uwzględnieniem czterech typów licytacji: angielskiej (gdzie ustala się cenę wyjściową, a następnie licytuje się do ceny wyższej), holenderskiej (ustala się cenę najwyższą, a następnie obniża się ją, do czasu, gdy zaakceptuje ją kupujący), licytację "pierwszej ceny", w której oferent płaci cenę ustaloną przez siebie, i licytację "ceny poprzedniej", w której płaci cenę ustaloną przez swojego poprzednika.
W warunkach eksperymentalnych Smith był w stanie określić, że sprzedający może osiągnąć taką samą cenę w wyniku sprzedaży na licytacji angielskiej i licytację "ceny poprzedniej", w której płaci cenę ustaloną przez osobę, która licytowała przed nim. Obalił natomiast teorię, że cena ustalona na licytacji holenderskiej i cena z licytacji "ceny poprzedniej" są ze sobą tożsame.
Opierając się na odkrytych przez siebie mechanizmach prowadził w warunkach laboratoryjnych eksperymenty dotyczące prywatyzacji. Niektóre z elementów jego teorii, odkrytych w warunkach eksperymentalnych, znalazły zastosowanie przy ustalaniu rynku energetycznego w Australii i w Nowej Zelandii.
