W sprawie promocji Polski w krajach UE

Głównym celem programu jest sprawne i szybkie doprowadzenie do ratyfikacji Traktatu Akcesyjnego Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej przez parlamenty narodowe państw członkowskich UE i Parlament Europejski. Działania na rzecz wspierania rozszerzenia Unii Europejskiej o Polskę jest od kilku lat priorytetem zagranicznych przedsięwzięć promocyjnych realizowanych przez polską dyplomację.

W programie założono, że po zakończeniu negocjacji akcesyjnych w 2002 roku, do końca I kwartału 2003 roku, właściwe instytucje Wspólnoty Europejskiej przyjmą Traktat Akcesyjny, który później będzie ratyfikowany przez parlamenty państw członkowskich UE. W związku z tym konieczne stało się opracowanie programu działań polskiej dyplomacji publicznej dotyczących wspierania procesu ratyfikacji.

Przygotowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych "Program promocji Polski w krajach członkowskich Unii Europejskiej w okresie ratyfikacji Traktatu Akcesyjnego" zastąpi dotychczas realizowany "Program ramowy promocji zagranicznej procesu akcesji RP do UE".

Podstawowe cele Programu:

1. Umacnianie pozytywnego wizerunku Polaków i Polski jako przyszłego pełnoprawnego członka Unii Europejskiej oraz upowszechnianie wiedzy o wielowiekowej obecności naszego kraju w Europie oraz przedstawianie integracji europejskiej jako logicznego i naturalnego procesu dziejowego.

2. Wzmacnianie poparcia dla członkostwa Polski w UE i jej rozszerzenia wśród parlamentarzystów państw członkowskich poprzez kreowanie pozytywnego wizerunku Polski i naszych rodaków.

3. Wzmacnianie poparcia dla członkostwa Polski w UE i jej rozszerzenia wśród społeczeństw państw członkowskich w celu ukształtowania ich pozytywnego stosunku do tej sprawy.

4. Identyfikacja przeciwników ratyfikacji Traktatu Akcesyjnego i dotarcie do nich z pełną informacją na temat pozytywnych skutków rozszerzenia Unii o Polskę.

5. Identyfikacja zwolenników ratyfikacji Traktatu Akcesyjnego i członkostwa RP w UE oraz uzyskanie ich aktywnego wsparcia w ramach działań prowadzonych na rzecz ratyfikacji.

Program jest wielowymiarowy i obejmuje działania z zakresu promocji politycznej, gospodarczej, turystycznej i kulturalnej. Jego skuteczna realizacja wymaga zaangażowania wszystkich instytucji odpowiedzialnych za promocję zagraniczną Polski.

Podstawowym wykonawcą Programu jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Do najważniejszych zadań resortu należeć będzie:

- bezpośrednia koordynacja działań promocyjnych ambasad, urzędów konsularnych i Instytutów Polskich w państwach członkowskich UE, w tym akceptowanie strategii regionalnych programu przygotowanych przez polskie ambasady;

- przygotowanie i przekazywanie materiałów promocyjnych swoim placówkom w Unii Europejskiej;

- realizacja programu wizyt studyjnych we współpracy z palcówkami dyplomatycznymi;

- koordynacja zagranicznych działań promocyjnych i współpraca z innymi resortami oraz instytucjami prowadzącymi taką działalność.

Ministerstwo Kultury realizuje program w zakresie promocji kulturalnej, szczególnie

poprzez wsparcie finansowe projektów realizowanych w jego ramach przez Instytut Adama Mickiewicza.

Ministerstwo Gospodarki realizuje program w zakresie promocji gospodarczej i turystycznej, wykorzystując w tym celu przede wszystkim Polską Organizację Turystyczną i jej filie zagraniczne, Państwową Agencję Inwestycji Zagranicznych SA, organizacje samorządu gospodarczego i przedsiębiorców, itp.

Adresatami programu są członkowie parlamentów narodowych w państwach UE i członkowie Parlamentu Europejskiego, a także ich otoczenie społeczne i organizacyjne w 15 państwach członkowskich Unii. W przypadku rozpisania referendum, nastąpi rozszerzenie adresatów programu na całe społeczeństwo.

Realizacja programu obejmuje dwie fazy:

1) przygotowawczą - faza ta rozpoczyna się z dniem przyjęcia programu przez Radę Ministrów i trwać będzie do przyjęcia jego strategii regionalnych, nie dłużej jednak niż do końca I kwartału 2003 roku, a w odniesieniu do Parlamentu Europejskiego - nie dłużej niż do momentu zakończenia negocjacji akcesyjnych,

2) implementacyjną - rozpoczyna się wraz z przyjęciem strategii regionalnych (placówki dyplomatyczne rozpoczynają działania promocyjne najpóźniej z dniem podpisania Traktatu Akcesyjnego i nie później niż na 3 miesiące przed przewidywanym terminem rozpatrywania Traktatu Akcesyjnego przez dany parlament; działania skierowane do członków Parlamentu Europejskiego rozpoczynają się w momencie zakończenia negocjacji akcesyjnych).

Program kończy się wraz z ratyfikacją Traktatu Akcesyjnego przez wszystkie państwa członkowskie UE.

Instrumenty realizacji programu:

- wizyty studyjne dla polityków (głównie członków parlamentów) oraz dziennikarzy, urzędników i innych liderów opinii publicznej;

- konferencje, seminaria, wykłady i inne spotkania na temat integracji europejskiej, z udziałem członków parlamentów i przedstawicieli innych środowisk, ważnych dla ratyfikacji Traktatu Akcesyjnego;

- działania z udziałem mediów i współpraca z mediami;

- publikacje i materiały promocyjne dla placówek dyplomatycznych (przygotowanie i dystrybucja folderów promocyjnych na temat naszego kraju, w tym m.in.: Polska w pigułce, Polska w UE, seria publikacji o współpracy Polski z krajami członkowskimi UE, itp.)

- wydarzenia kulturalne służące promocji politycznej i ogólnej;

- działania gospodarcze, w tym prezentacje regionalne i branżowe, misje gospodarcze, udział w imprezach targowo-wystawienniczych, itp.;

- inne wydarzenia z zakresu publicity i public relations;

- przedsięwzięcia sprzyjające intensyfikacji współpracy polskiego parlamentu z parlamentami państw członkowskich UE i Parlamentem Europejskim.

Program finansowany będzie z rezerwy celowej oraz budżetów resortów: spraw zagranicznych, gospodarki i kultury oraz instytucji im podległych.

Rada Ministrów przyjęła dokument Promocja członkostwa Polski w UE w roku 2001. Sprawozdanie z realizacji "Programu ramowego promocji zagranicznej procesu akcesji RP do UE".

Wspieranie rozszerzenia Unii Europejskiej i akcesji Polski do tej organizacji jest ogromnym wyzwaniem dla polskiej polityki zagranicznej. Skuteczne prowadzenie tej polityki wymaga od Polski utrzymywania bezpośrednich kontaktów z negocjatorami po stronie wspólnotowej oraz wpływania na ich otoczenie społeczne, polityczne i organizacyjne.

Strategię polskiej dyplomacji publicznej w tym zakresie określono w "Programie ramowym promocji zagranicznej procesu akcesji RP do UE", przyjętym przez Radę Ministrów 27 czerwca 2000 roku.

Realizację programu zaplanowano na lata 2000-2002. Jest on adresowany do liderów opinii publicznej (polityków, dziennikarzy, ekspertów, itp.) oraz szerszych kręgów odbiorców w państwach członkowskich UE.

W 2001 roku (po 17 miesiącach realizacji programu) w większości państw członkowskich UE odnotowano wyraźny wzrost poparcia dla jej rozszerzenia o nasz kraj. Polska umocniła swoje miejsce w czołówce państw kandydujących do UE pod względem poparcia dla jej członkostwa przez obecnych członków tej organizacji.

Mimo że wyraźnie poprawiło się nastawienie wspólnotowej opinii publicznej do rozszerzenia Unii o Polskę, to w 2001 roku w Austrii, Francji i Niemczech wciąż było więcej przeciwników naszego członkostwa niż jego zwolenników. Z tego względu w tych krajach powinniśmy prowadzić szczególnie aktywną działalność dyplomatyczną. Jednym z jej przejawów jest program Rok Polski w Austrii 2002.

Przy realizacji zagranicznych działań promocyjnych Ministerstwo Spraw Zagranicznych współpracowało z innymi resortami, głównie gospodarki i kultury, odpowiedzialnymi za określone rodzaje promocji.

Do najważniejszych projektów związanych z promocją członkostwa Polski w UE, współorganizowanych i współfinansowanych przez Ministerstwo Kultury za pośrednictwem Instytutu Adama Mickiewicza, należy zaliczyć opracowanie i wdrażanie programu udziału Polski w festiwalu Europalia. Współpraca z Ministerstwem Kultury i IAM zaowocowała także programami: Rok Polski w Hiszpanii 2001 i Rok Polski w Austrii 2002.

Uznano, że w działaniach promocyjnych należy:

- wskazywać korzyści, jakie osiągną kraje członkowskie UE w wyniku liberalizacji stosunków handlowych i gospodarczych z Polską;

- eksponować korzyści wynikające z przesunięcia granic UE na Wschód, zarówno dla krajów członkowskich, jak i sąsiadów Polski, którzy w najbliższym czasie będą członkami Unii;

- uzasadniać brak realnych podstaw do obaw dotyczących potencjalnej migracji zarobkowej Polaków, konieczności doinwestowania polskiego rolnictwa, itp.;

- systematycznie i rzeczowo informować o zadaniach i dokonaniach Polski w restrukturyzowaniu gospodarki, zwłaszcza tzw. sektorów wrażliwych;

- upowszechniać wiedzę o wielowiekowej obecności Polski i Polaków w Europie.

W 2001 roku w ramach programu zrealizowano następujące przedsięwzięcia:

1. Stworzono system wizualizacji programów promocyjnych (w 2001 roku trwały prace projektowe, dotyczące opracowania logo promocji Polski; dokonano także wielu szczegółowych analiz wizerunku Polski i Polaków za granicą);

2. Organizowano wizyty studyjne dla dziennikarzy, polityków i urzędników, przede wszystkim Komisji Europejskiej i innych liderów opinii publicznej;

3. Organizowano konferencje, seminaria, wykłady i inne spotkania na temat integracji europejskiej np. rozszerzenia UE oraz problemów negocjacyjnych;

4. Prowadzono działania za pośrednictwem mediów i współpracowano z mediami (stałe kontakty z przedstawicielami prasy zagranicznej, obejmujące głównie obsługę korespondentów zagranicznych);

5. Rozbudowano zaplecze wydawnicze, które przez najbliższe lata służyć będzie obsłudze polskich placówek dyplomatycznych (publikacje i materiały promocyjne);

6. Przygotowano i zorganizowano wydarzenia kulturalne służące promocji politycznej i ogólnej;

7. Wzmocniono potencjał dyplomacji publicznej (w trakcie realizacji Programu stworzono systemowe podstawy funkcjonowania polskiej dyplomacji publicznej);

8. Zorganizowano wydarzenia z zakresu publicity i public relations (np. dyplomy ministra spraw zagranicznych za wybitne zasługi dla promocji Polski w świecie, nagroda dla najpopularniejszego polskiego sportowca w świecie);

9. Podejmowano działania gospodarcze (promocja naszej gospodarki w Internecie i polskiej turystyki podczas festiwalu Europalia 2001).