Wakacje kredytowe kosztowały 14 mld zł. Kto tak naprawdę skorzystał?
Z wakacji kredytowych, które miały być tarczą osłonową dla borykających się z trudnościami w spłacie rat, skorzystało 1,9 mln klientów. Jednak dane wskazują, że duża grupa posiadaczy kredytów mieszkaniowych nie tylko nie miała problemów z ich obsługą, ale miała wolne środki i zrobiła gigantyczne nadpłaty. Co gorsza klienci z problemami po wakacje sięgali rzadko. Dla banków był to koszt 14 mld zł.
Najnowsze dane BIK pokazały wykorzystanie wakacji kredytowych w 2022 roku, czyli ustawowej możliwości niezapłacenia czterech rat. Wprowadzone zostały bez żadnych ograniczeń dla każdego, kto miał kredyt złotowy. Mogli skorzystać zarówno posiadacze małych kredytów jak i zamożni posiadacze wielkich mieszkań za wysokie kredyty, bo żadnych ograniczeń kwotowych nie wprowadzono. Wakacje z punktu widzenia klientów były opcją bardzo korzystaną, bo nie były za ten czas naliczane dodatkowe odsetki, więc blisko 2 mln osób z niej skorzystało.
Konkretnie z danych BIK wynika, że było to 1,88 mln klientów posiadających 1,1 mln kredytów (hipoteczne często są zaciągane przez więcej niż jedną osobę).
Jednocześnie w 2022 roku mieliśmy rekordowe nadpłaty kredytów mieszkaniowych. To pokazuje, że dla większości wakacje kredytowe nie były konieczne, ale za to bardzo opłacalne. Co na to wskazuje?
Wartość nadpłat kredytów była rekordowa i wyniosła 52,4 mld zł, podczas gdy rok wcześniej było to 26,7 mld zł, więc jest to podwójny wzrost.
- Kwota rat podlegających wakacjom kredytowym to około 2,2 mld zł miesięcznie. Przy założeniu, że wszyscy, którzy skorzystali kiedykolwiek z wakacji kredytowych, korzystaliby z nich przez pełne 4 miesiące, to kwota rat maksymalnie mogła wynieść 8,8 mld zł. To stosunkowo mało w relacji do kwoty nadpłat na 52,4 mld zł - poinformował BIK odpowiadając na pytania Interii.
W tej kwocie, częściowych nadpłat było 22,8 mld zł, a całkowitych przedterminowych spłat do zera było 29,6 mld zł.
Z wakacji kredytowych skorzystało 41 proc. spośród kredytobiorców nadpłacających kredyty złotowe oraz 7 proc. z osób spłacających swoje kredyty hipoteczne przedterminowo w całości. Ta ostatnia grupa prawdopodobnie nie składała już wniosku o wakacje kredytowe, skoro i tak zamierzała spłacić kredyt - tłumaczy BIK.
Z danych wynika również, że korzystający z wakacji to klienci dobrze spłacający kredyty i nie mający wcześniej problemów czy opóźnień. Osoby, które miały kłopoty, często nie składały o nie wniosków. Pokazują to dane dotyczące korzystania z wakacji w grupach zagrożonych kredytów.
Koszt wakacji kredytowych dla banków w ubiegłym roku wyniósł 13,9 mld zł, a Związek Banków Polskich szacuje, że całkowite mogą sięgnąć 20 mld zł.
Zgodnie z ustawą z wakacji kredytowych posiadacze kredytów złotowych będą mogli skorzystać także w tym roku i nie zapłacić czterech rat - po jednej w każdym kwartale.
W środę rynek zelektryzowała informacje podana przez Money.pl, że rząd rozważa wydłużenie wakacji kredytowych na 2024 rok. Jednak rzecznik rządu Piotr Muller zaprzeczył jakoby toczyły się prace w tym zakresie.
Natomiast kursy banków zareagowały na te doniesienia głębokimi spadkami, a dementi tylko w niewielkim stopniu je spłyciło.
Wprowadzaniu ustawowych wakacji towarzyszyły duże kontrowersje, głównie ze względu na brak kryteriów dochodowych. W efekcie z bezkosztowych wakacji mogą korzystać też osoby, które zaciągnęły kilkumilionowe kredyty na zakup willi. Tuż po wejściu w życie ustawy media obiegła wypowiedź celebrytki, która kupiła willę za 9 mln i przyznała, że złożyła wniosek o wakacje kredytowe.
Jednocześnie rząd nie zgodził się, żeby z tej opcji mogli skorzystać posiadacze kredytów walutowych mimo, że kurs franka sięgał wówczas 5 zł.
Klienci, którzy mają rzeczywiste trudności z obsługą rat, mogą korzystać ze stworzonego kilka lat temu Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Pomoc obejmuje między innymi sytuacje, w których na spłatę przeznacza się ponad połowę dochodów.
Monika Krześniak-Sajewicz
