Zawód: matematyk

Adepci "królowej nauk" mówią, że matematyka jest najdoskonalszym narzędziem, jakie wymyślił człowiek. Metody matematyczne przeniknęły głęboko do fizyki, biologii, nauk technicznych, ekonomii, a nawet nauk humanistycznych i sztuki (np. tworzenie fraktali). Matematycy wyróżniają się precyzją myślenia. Potrafią zdefiniować problem, znaleźć sposób jego rozwiązania, a także z cierpliwością i wytrwałością dążyć do zrealizowania postawionego celu.

Matematyka wymaga i uczy wielkiej precyzji myślenia. Ernst Mach powiedział: Potęga matematyki polega na pomijaniu myśli zbędnych i cudownej oszczędności operacji myślowych.

Matematyk nie polega na intuicji, lecz na rozumie. Potrafi sformułować problem, znaleźć jego istotę i rozwiązać go. Rozwiązania znajdowane przez niego są często niestandardowe, zaskakujące dla nieprecyzyjnie myślących adeptów innych nauk.

Uprawianie matematyki wymaga wielkiej cierpliwości, wytrwałości i odporności psychicznej. Rozwiązywanie zadań matematycznych wymaga dociekliwości i pomaga rozwijać umiejętność samokształcenia.

Kariera naukowa

Drzwi do pracy naukowej otwierają czteroletnie studia doktoranckie. - Doktorantem matematyki nie zostaje człowiek z ulicy - mówi doc. dr hab. Grzegorz Łysik, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Matematycznego, pracownik naukowy Instytutu Matematycznego PAN - Jeśli ktoś myśli o karierze naukowej, to musi się dobrze uczyć podczas studiów, być aktywnym na seminariach, aby dać się poznać z dobrej strony swemu promotorowi.

Nie ma formalnego wymogu, żeby kandydat był absolwentem matematyki, jednak magistrowie innych nauk ścisłych bardzo rzadko stają do egzaminu wstępnego. Komisja egzaminacyjna bierze pod uwagę oceny ze studiów, dorobek naukowy oraz wynik rozmowy kwalifikacyjnej.

Coraz częściej zdarza się, że polscy młodzi matematycy wyjeżdżają zaraz po studiach robić karierę naukową za granicę. - W matematyce rynek pracy dla naukowców ma charakter międzynarodowy - mówi doc. Łysik.

- Jednak nawet zdolnemu człowiekowi, który znalazł miejsce pracy na dobrym uniwersytecie, do osiągnięcia sukcesu potrzebny jest łut szczęścia.

Wiceprezes PTM podkreśla, że do pracy naukowej trzeba mieć zamiłowanie. Niezbędne cechy charakteru pracownika naukowego to samodzielność myślenia i samodyscyplina. Naukowcy znajdują zatrudnienie przede wszystkim na uczelniach wyższych, dlatego powinni mieć zdolności dydaktyczne. Matematycy pracują także w różnych instytutach naukowo-badawczych. Wyniki badań łatwo rozpowszechnić poprzez publikację artykułów w cieszących się renomą międzynarodową polskich czasopismach matematycznych, wydawanych przez uczelnie wyższe i Polskie Towarzystwo Matematyczne.

Możliwości

Absolwenci matematyki są przygotowani do podjęcia pracy w różnych zawodach. Możliwości kariery zależą głównie od ukończonej podczas studiów specjalizacji.
Matematycy o specjalności informatycznej znajdują zatrudnienie w firmach komputerowych, a także w działach informatycznych przedsiębiorstw innych branż, urzędów oraz innych instytucji. Pracują najczęściej jako programiści, tworzą bazy danych, zajmują się ochroną sieci komputerowych przed atakami hakerów. Kryptografia, zajmująca się m.in. zagadnieniami uwierzytelniania podpisu elektronicznego i szyfrowaniem poczty elektronicznej, jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się działów matematyki.

Duże możliwości stoją przed matematykami o specjalności finansowej. Poszukują ich banki i inne instytucje sektora finansowego. Znaleźć mogą także pracę w działach finansowych firm z innych branży.

W towarzystwach ubezpieczeniowych matematycy liczą rezerwy obowiązkowe, wartość polis klientów, wysokość dywidendy.

Bez matematyków nie mogłyby funkcjonować urzędy statystyczne. Potrzebni są także w firmach telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych, w których zajmują się tworzeniem taryf. Absolwenci specjalizacji biomatematycznej mogą podjąć pracę w firmach farmaceutycznych i służbach ochrony środowiska.

Wielu matematyków znajduje zatrudnienie w szkolnictwie i w firmach edukacyjnych, prowadzących kursy i zajęcia dokształcające.

Program studiów matematycznych na najlepszych uczelniach ma charakter indywidualny i interdyscyplinarny. Student wybiera sobie przedmioty najlepiej odpowiadające jego zainteresowaniom, wizji przyszłej kariery i wymaganiom pracodawców. Dzięki temu absolwenci dobrze radzą sobie na trudnym rynku pracy. Są elastyczni i przygotowani nie tylko na zmianę miejsca pracy, ale nawet wykonywanego zawodu. Są predysponowani do podjęcia pracy w nowych zawodach, także w takich, które dopiero powstaną.

Wielu matematyków zajmuje wyższe stanowiska menedżerskie. Na Uniwersytecie Warszawskim studenci matematyki mają możliwość podjęcia studiów równoległych na ekonomii, co daje im wielkie możliwości kariery w biznesie.

Zarobki

Wysokość pensji zależy od tego, w jakiej branży, w jakim zawodzie i na jakim stanowisku matematyk pracuje. Znaczna część absolwentów matematyki to nauczyciele. Obecnie nauczyciel stażysta zarabia 1300 zł, nauczyciel kontraktowy - 1600, natomiast nauczyciel mianowany - 2300. Nauczyciele mają duże możliwości dorabiania w firmach edukacyjnych oraz jako korepetytorzy.

Pensje na stanowiskach informatycznych wynoszą od 1500 do 10 000 zł. Matematycy pracujący jako programiści i administratorzy serwerów i baz danych zarabiają średnio ponad 5000 zł.

Matematycy zatrudnieni w działach aktuarialnych firm ubezpieczeniowych mogą liczyć na kilkutysięczne pensje. Wzrastają one znacznie po uzyskaniu licencji aktuariusza. Na podobnym poziomie są płace matematyków finansowych, co zachęca niektórych młodych naukowców do szukania pracy w bankach.

- Niedawno mój kolega, po zrobieniu doktoratu, przeszedł do pracy w sektorze finansowym - mówi Grzegorz Łysik. - Pracujący naukowo młody człowiek musi czekać wiele lat, żeby się czegoś dorobić.

Andrzej Molasy