Niższe koszty OFE dają im przewagę nad TFI
Wyraźnie wyższe zyski funduszy emerytalnych w porównaniu z akcyjnymi funduszami inwestycyjnymi to efekt mniejszych prowizji od składki i wynagrodzenia za zarządzanie.
Na początku lutego ubiegłego roku z portfeli otwartych funduszy emerytalnych zniknęły obligacje skarbowe. W bezprecedensowej operacji do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przekazano papiery warte łącznie ponad 150 mld zł, po czym je umorzono. Pieniądze zostały zapisane na specjalnych, imiennych rachunkach każdego ubezpieczonego. Tym samym, jednego dnia OFE z funduszy stabilnego wzrostu stały się praktycznie funduszami akcji. Średni udział walorów spółek giełdowych w ich portfelach wzrósł z ok. 30 proc. do ok. 80 proc. na koniec marca 2015 r. A mowa tu tylko o akcjach spółek notowanych na warszawskiej giełdzie. Jeśli doliczyć wartość akcji zakupionych przez OFE na zagranicznych parkietach, to udział ten sięga 86 proc.
Wysoki poziom zaangażowania OFE w na rynkach akcji nie wynika z nagłej zmiany przez nie strategii inwestycyjnych. Zgodnie z narzuconymi przez rząd ograniczeniami, do końca 2014 r. nie mogły zejść poniżej 75-proc. zaangażowania w akcje. Do końca 2015 r. próg ten wynosi 55 proc. W 2016 r. maleje do 35 proc., a w kolejnym roku do 15 proc. Miało to powstrzymać OFE przed ewentualną gwałtowną wyprzedażą akcji dostosowującą skład portfela do bardziej zrównoważonego modelu. Choć od początku tego roku ten limit spadł do 55 proc., to po pierwszych trzech miesiącach nie można raczej stwierdzić, żeby OFE rzuciły się do wyprzedawania akcji.
Udział akcji w portfelach OFE na poziomie 86 proc. odpowiada zaangażowaniu w akcje przez fundusze inwestycyjne polskich akcji. Zatem jak najbardziej uzasadnione jest porównywanie ich osiągnięć. Jak policzył serwis Analizy Online, od początku lutego ubiegłego roku do połowy kwietnia tego roku przeciętna stopa zwrotu OFE wyniosła 7,6 proc. W tym samym okresie fundusze akcji polskich zarobiły średnio 5,1 proc. Zwraca uwagę, że wszystkie OFE uzyskały lepsze wyniki od średniej dla funduszy akcji.
"Na korzyść funduszy emerytalnych przemawiają głównie niższe koszty. W przypadku opłaty od składki wynosi ona maksymalnie 1,75 proc. (w funduszach akcji polskich maksymalnie średnio 3,9 proc.). Najważniejsze znaczenie ma jednak opłata za zarządzanie, która w zależności od wielkości aktywów wynosi ok. 0,5 proc. (w funduszach akcyjnych średnio ponad 3,5 proc.)" - wyjaśnia w swoim raporcie Anna Zalewska z Analiz Online.
Na koniec marca br., przy stanie aktywów OFE na poziomie ponad 155 mld zł w ich portfelach znajdowały się akcje o łącznej wartości prawie 133 mld zł. Na polskiej giełdzie ulokowanych z tego było 124,45 mld zł, a na rynkach zagranicznych 8,53 mld zł. Dla porównania, wartość całego rynku funduszy inwestycyjnych - według Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami - wynosiła na koniec marca ponad 220 mld zł, z czego na akcje przypadało 34,3 mld zł. Nieco ponad połowę z tej kwoty stanowiły papiery polskich spółek notowanych na warszawskim parkiecie.
Bernard Waszczyk
