Jakie uprawnienia ma Inspektor Nadzoru Budowlanego?

Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U Nr 89, poz. 414) wraz z późniejszymi zmianami powołała do życia organy nadzorcze, które sprawują kontrolę nad procesami budowlanymi. System kontrolny składa się z kilku szczebli. Głównym, ogólnopolskim nadzorcą jest Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa oraz Główny Inspektorat Nadzoru Budowlanego wraz z organami pomocniczymi. Zobacz, jakie zmiany zaszły w prawie budowlanym w ostatnim czasie.

Główny Inspektorat Nadzoru Budowlanego - pełni główne funkcje kontrolne w budownictwie. Wykonuje swoje zadania poprzez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Do zakresu jego działań należy między innymi:

- pełnienie funkcji organu nadzorczego wyższego szczebla i kontrola niższych organów nadzorczych;

- prowadzenie rejestru osób, które posiadają uprawnienia budowlane, uprawnienia rzeczoznawców budowlanych bądź osób, którym uprawnienia zostały odebrane z tytułu odpowiedzialności zawodowej;

- przeprowadzanie postępowań mających wyjaśnić przyczyny wystąpienia katastrof budowlanych, które przyniosły zagrożenie życia lub zdrowia.

Główny Urząd Nadzoru Budowlanego jest organem ogólnopolskim. W ramach systemu administracji zespolonej działają też odrębne piony nadzorcze. Na szczeblu wojewódzkim jest to inspektorat wojewódzki. Z kolei na szczeblu powiatowym, Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego. Warto także dodać, że inspektor powiatowy jest organem odrębnym.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego posiada pewien zakres uprawnień, które nadaje mu ustawa Prawo budowlane. W rozdziale 8 ustawodawca sprecyzował wszystkie uprawnienia organów nadzorczych. Jednym z najważniejszych jest fakt, iż wojewódzki i powiatowy inspektor zostają upoważnieni do wstępu na plac budowy, na teren zakładu pracy, bądź na teren obiektu budowlanego. Czynności kontrolne przeprowadza się przy obecności inwestora, kierownika budowy, kierownika zakładu pracy lub wyznaczonego pracownika. Więcej informacji na temat kierownika budowy znajdziesz w tym artykule.

Uwaga: Inspektor może przeprowadzić kontrolę bez obecności inwestora, kierownika budowy bądź wyznaczonego pracownika. Mówi o tym art. 81a. Znajdziemy w nim zapis mówiący iż w przypadku kontroli podmiotu niebędącego przedsiębiorcą, podczas nieobecności kierownika budowy, inwestora lub wyznaczonego pracownika inspektor może przeprowadzić kontrolę w obecności przywołanego, pełnoletniego świadka.

W przypadku obiektów budowlanych, które są w zarządzie państw obcych, bądź są użytkowane przez dyplomatów i konsulów, kontrole mogą być przeprowadzone za zgodą owych osób lub ich przedstawicieli.

Ustawa Prawo budowlane art. 81b traktuje, iż wojewódzki lub Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego podczas przeprowadzania kontroli budynku może zażądać przedstawienia lub udostępnienia dokumentacji.

"związanych z prowadzeniem robót, przekazywaniem obiektu budowlanego do użytkowania, utrzymaniem i użytkowaniem obiektu budowlanego;

Świadczących, że wyroby stosowane przy wykonywaniu robót budowlanych, a w szczególności wyroby budowlane, zostały wprowadzone do obrotu lub udostępnione na rynku krajowym zgodnie z przepisami odrębnymi."

Inspektor wojewódzki i powiatowy mogą w czasie kontroli budynku zażądać dostarczenia w odpowiednim terminie dodatkowych ekspertyz oraz ocen technicznych. Taka sytuacja może mieć jednak miejsce jedynie w uzasadnionych przypadkach. Przesłanką może być sytuacja, w której inspektor posiada uzasadnione wątpliwości dotyczące jakości wyrobów budowlanych, jakości przeprowadzonych robót budowlanych bądź stanu technicznego obiektu. Jednostka zobowiązana do dostarczenia owej dokumentacji dodatkowej (zazwyczaj jest to inwestor) wykonuje ją na własny koszt.

Warto także pamiętać, iż inspektor może wydawać bezpośrednie polecenia kierownikowi budowy. Owe polecenia muszą być zanotowane w dzienniku budowy. Tego typu sytuacje mają miejsce, gdy inspektor uzna, że na placu budowy zaistniały nieprawidłowości, które stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia. Kierownik budowy musi wprowadzić poprawki wskazane przez inspektora. Jego obowiązkiem może być też wstrzymanie prac budowlanych, które są prowadzone niezgodnie z projektem budowlanym.

Powiatowy inspektorat może ponadto:

- wydać nakaz rozbiórki obiektu uznanego za samowolę budowlaną;

- nakładać kary za niezgodne z projektem wykonywanie robót budowlanych;

- nakładać kary za użytkowanie obiektu bez pozwolenia na użytkowanie bądź bez zawiadomienia o zakończeniu budowy;

- wydawać nakaz opróżnienia obiektu grożącego zawaleniem;

- przyjmować zawiadomienia o katastrofach budowlanych i prowadzić postępowania wyjaśniające w tej sprawie;

- wydawać nakaz usunięcia nieprawidłowości zaistniałych w obiekcie budowlanym.

Wojewódzki inspektorat posiada ponadto uprawnienia do:

- sprawowania nadzoru nad działalnością inspekcyjno-kontrolną, polegającą na kontroli działania powiatowych inspektorów nadzoru budowlanego, starostów, organów administracji architektoniczno-budowlanej, inspekcji terenowej w zakresie prawidłowości przebiegu procesu budowlanego oraz utrzymania obiektów budowlanych;

- prowadzenia działań wyjaśniających w sprawach katastrof budowlanych;

- prowadzenia działań administracyjnych w sprawach obiektów i robót budowlanych.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego jest zobowiązany do kontroli prac realizowanych na terenie budowy. Do jego zadań należy sprawdzenie, czy prace budowlane przebiegają zgodnie z projektem, sztuką budowlaną oraz przepisami prawnymi. Do obowiązków inspektora należy także kontrola jakości materiałów zastosowanych podczas realizacji budowy.

Inspektor jest odpowiedzialny za pełnienie nadzoru. Wszystkie poczynione przez niego zaniedbania mogą sprawić, iż zostanie pociągnięty do odpowiedzialności. Dotyczy to w szczególności sytuacji, w której odebrane przez inwestora prace budowlane nie spełniają norm lub zostały wykonane niezgodnie z projektem budowlanym. W tym wypadku inwestor nadzoru może zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Ciąży na nim obowiązek udowodnienia, że odbiór prac został przez niego dokonany w sposób należyty. Warto też wiedzieć, że odpowiedzialność inspektora jest ograniczona w czasie. Chodzi o to, iż inspektor nadzoru odpowiada wyłącznie za okres w którym sprawował kontrolę. Nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za nieprawidłowości budowlane, które powstały po jego kontroli.

Na koniec podkreślmy również, że inspektor nadzoru budowlanego nie musi dbać o interesy inwestora. Jego zadaniem jest jedynie dbałość o przeprowadzenie budowy zgodnie ze sztuką budowlaną oraz aktualnym prawem.