Kiedy pozwolenie na usunięcie drzewa nie jest wymagane?
Zgodnie prawem konieczny jest obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew, którego brak skutkuje wymierzeniem kar pieniężnych.
Cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i nieożywionej oraz krajobrazu reguluje Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (zwana dalej "Ustawą").
Ochrona przyrody, w rozumieniu Ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody m.in. zieleni w miastach i wsiach.
Zgodnie z postanowieniami Ustawy, jednym z podstawowych instrumentów służących ochronie drzew i krzewów (poza wyjątkami, o których mowa poniżej) jest obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew, którego brak skutkuje wymierzeniem kar pieniężnych.
W związku z czym, aby uchronić się przed sankcjami, należy ustalić, co jest przedmiotem ochrony na podstawie ww. Ustawy. Co na gruncie obowiązujących przepisów prawa należy rozumieć pod pojęciem "drzewo"?
Jednakże, aby ustalić znaczenie ww. terminu, należy sięgnąć do języka potocznego oraz nauk przyrodniczych, gdyż nie jest to pojęcie języka prawnego.
W dendrologii (drzewoznawstwo - dział botaniki zajmujący się drzewami i krzewami/ Gr. déndron - drzewo, lógos - słowo, nauka) przyjmuje się, że aby można było mówić o występowaniu drzewa, powinno ono posiadać pień, koronę, bryłę korzeniową oraz być rośliną wieloletnią (B. Sękowski, Pomologia systematyczna, t. 1, Warszawa 1993, s. 9 i n.; B. Bugała, Drzewa i krzewy dla terenów zieleni, Warszawa 1991, s. 14-15).
Z punktu widzenia obowiązujących przepisów charakteru tego nie tracą drzewa, które na skutek zjawisk naturalnych (np. wichura (!)) lub celowej działalności człowieka utraciły pień lub koronę. Istotne jest bowiem tylko to, czy konkretny obiekt posiadał kiedykolwiek niezbędne składniki drzewa, a nie czy ma je w chwili usuwania.
Ocena w tym zakresie powinna być bowiem dokonywana przez organ administracji. Nadto, w świetle obowiązujących przepisów prawa drzewami będą także obiekty przyrodnicze spełniające określone wyżej wymagania bez względu na ich żywotność.
Oznacza to, że oceny żywotności drzew będzie dokonywał organ administracji w ramach prowadzonego postępowania w sprawie wydania zezwolenia na usunięcie drzew (Wyrok NSA z dnia 22 stycznia 2008 r., II OSK 1896/06, niepubl.).
Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu, zgodnie z art. 83 ust. 6 Ustawy, nie jest wymagane w przypadku:
a) wyrębu w lasach (na podstawie wypisu z ewidencji gruntów można dowiedzieć się czy dana nieruchomość ma status leśnej);
b) drzew owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody - na obszarach nieobjętych ochroną krajobrazową (w przypadkach wątpliwych, gdy w sposób oczywisty nie wiadomo, czy w konkretnym przypadku drzewo ma charakter owocowy czy ozdobny, decydować powinien cel, w którym konkretne drzewo posadzono, lub miejsce, gdzie rośnie);
c) na plantacjach drzew i krzewów ("(p)lantacja, w przeciwieństwie do lasu, który pełni funkcje produkcyjne, ochronne i społeczne i odznacza się trwałością, ma charakter jednofunkcyjny, nastawiony na jak największą produkcję i krótkotrwałe użytkowanie"/ Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 21 maja 2008 r., II SA/Gd 130/08, LEX nr 413611.);
d) których wiek nie przekracza 10 lat (w przypadkach wątpliwych powinno się badać faktyczny wiek drzewa, a nie okres, przez który rosło ono w określonym miejscu - jest to o tyle istotne, że w pewnych sytuacjach sadzonki drzew mają już kilka lat i ten wiek powinien być brany pod uwagę);
e) drzew usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub ogrodów zoologicznych;
f) usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wałów przeciwpowodziowych i terenów w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału;
g) które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;
h) stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;
i) usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.
Nie pobiera się opłat za usunięcie drzew lub krzewów, na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie.
Autor: Julia Kościuk
Aplikant adwokacki
