Kupujemy ziemię rolną - jakie dokumenty będą nam potrzebne?

Obowiązujące od 30 kwietnia 2016 roku znowelizowane przepisy ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego wprowadzone zostały ustawą z 14 kwietnia 2016 roku o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. W myśl nowych przesłanek prawnych, co do zasady, nabywcą nieruchomości rolnej może zostać tylko rolnik indywidualny, z kolei nabycie takiej ziemi przez inne podmioty następuje jedynie za zgodą wyrażoną w formie decyzji administracyjnej przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka - informuje Bartosz Antos z portalu www.dzialkanadmorzem.pl. Od tej reguły ustawodawca przewidział pewien wyjątek - jeśli nieruchomość rolną nabywać będzie osoba bliska zbywcy, Skarb Państwa lub działający na jego rzecz Krajowy Ośrodek, kościół, związek wyznaniowy, lub też gdy nabycie następuje na skutek dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego, nie jest konieczne uzyskanie takiej zgody.

Zgoda wydawana jest na wniosek osoby zbywającej nieruchomości, jeśli wykaże ona, że nie było możliwości nabycia nieruchomości rolnej przez pewne podmioty - czyli rolnika indywidualnego, osobę bliską zbywcy, jednostkę samorządu terytorialnego, Skarb Państwa lub działającą na jego rzecz Agencję, osoby prawne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.

Ponadto ustawodawca zastrzegł, że konieczne będzie wykazanie, iż w wyniku nabycia danej nieruchomości nie dojdzie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych - przypomina Bartosz Antos. Zgoda może zostać wydana także na wniosek osoby fizycznej zamierzającej utworzyć gospodarstwo rodzinne, która posiada kwalifikacje rolnicze albo której, pod warunkiem uzupełnienia kwalifikacji zawodowych, przyznano pomoc - na podstawie przepisów zawartych w ustawie z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy) lub też w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (art. 3 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy) a termin na uzupełnienie tych kwalifikacji jeszcze nie upłynął. Co więcej, nabywca nieruchomości zobligowany jest nowymi przepisami do zobowiązania się do zamieszkiwania w okresie 5 lat od dnia nabycia nieruchomości na terenie gminy, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych, która wejdzie w skład tworzonego gospodarstwa rodzinnego.

Postępowanie administracyjne w sprawie wyrażenia zgody na nabycie lub zbycie nieruchomości rolnej prowadzone jest na wniosek zbywcy albo nabywcy nieruchomości. Należy jednak pamiętać, że złożony powinien zostać tylko jeden wniosek - podkreśla Bartosz Antos. Wzory wniosków zamieszczone zostały na stronie internetowej Agencji Nieruchomości Rolnych wraz z informacjami dotyczącymi procedury ich składania. Zgodnie z przykładowymi udostępnionymi wzorami należy zawrzeć we wnioskach takie informacje jak: dane zbywcy nieruchomości, dane nabywcy nieruchomości oraz szczegółowe oznaczenie nieruchomości rolnej, której dotyczy wniosek.

W przykładowych wzorach wniosków o wyrażenie zgody w formie decyzji administracyjnej na nabycie nieruchomości rolnej - dla jej zbywcy oraz nabywcy - udostępnionych na stronie internetowej ANR wymieniona została także lista dokumentów, które powinny zostać dołączone do wniosku, by usprawnić postępowanie administracyjne - informuje Bartosz Antos. Podane dokumenty mają na celu potwierdzenie zaistnienia przesłanek, które umożliwią sprzedaż działki rolnej, a więc spełniają wymogi ustawodawcy wymienione w poprzedniej części poradnika.

Wśród informacji i dokumentów, które powinny zostać dołączone do wniosków znajdują się m.in.: dane z ewidencji gruntów i budynków dotyczące oznaczenia zbywanej lub nabywanej nieruchomości potwierdzone przykładowo wypisem z rejestru gruntów; dokument potwierdzający prawo własności do nieruchomości np. numer księgi wieczystej lub odpis księgi wieczystej; aktualne zaświadczenie o przeznaczeniu nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy - wymienia Bartosz Antos. Co więcej, strona składająca wniosek powinna załączyć informację o obciążeniach nieruchomości wraz z dokładnym opisem rodzaju obciążenia i kopią dokumentu potwierdzającego takie obciążenie - mowa tu przykładowo o hipotece, tytule egzekucyjnym, ograniczonym prawie rzeczowym lub zobowiązaniu. Konieczne będzie także dostarczenie oświadczenia nabywcy o powierzchni posiadanych użytków rolnych - będących przedmiotem własności, współwłasności, współposiadania samoistnego oraz współposiadania na podstawie użytkowania wieczystego lub na podstawie umowy dzierżawy - wraz z oświadczeniem, iż w wyniku nabycia nie przekroczy 300 ha użytków rolnych.

Warto pamiętać także, że zbywca zobligowany jest do wykazania, że nie było możliwości nabycia nieruchomości przez podmioty, o których mowa w ust. 1 i 3 art. 2a ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego - wymóg ten zostanie wypełniony poprzez złożenie oświadczenia zbywcy w powyższym zakresie oraz w oparciu o inne dokumenty, przykładowo potwierdzenie wywieszenia ogłoszenia o sprzedaży w izbie rolniczej, gminie, prasie czy zamieszczenie oferty w Internecie. Z kolei dokumenty, które potwierdzą, że nabywca daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej to m.in. oświadczenie nabywcy zawierające przykładowo założenia do prowadzenia działalności rolniczej, udokumentowanie posiadanego doświadczenia w prowadzeniu działalności rolniczej, uzyskanie opinii lub akceptacji ODR w powyższym zakresie, czy opinii organizacji społeczno-zawodowej rolników, w tym izby rolniczej. Idąc dalej, za dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji rolniczych wnioskodawcy, lub też zawierające informację o przystąpieniu do ich uzupełniania uznane zostaną m.in. zaświadczenie wydane przez właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o posiadanym stażu pracy w rolnictwie lub, w przypadku nieposiadania przez stronę wykształcenia rolniczego, zaświadczenie właściwej jednostki organizacyjnej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o podleganiu ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Jeśli nabywcą nieruchomości jest osoba prawna o spełnieniu przesłanki o rękojmi należytego prowadzenia działalności rolniczej decyduje rodzaj wykonywanej przez niego działalności oraz kwalifikacje osób przez niego zatrudnionych - informuje Bartosz Antos. Z kolei, gdy dochodzi do nabycia nieruchomości o charakterze rolnym przez osobę fizyczną, która ma zamiar utworzyć gospodarstwo rodzinne, do wniosku powinno zostać dołączone oświadczenie nabywcy, w którym zobowiązuje się do zamieszkiwania w okresie 5 lat - od dnia nabycia nieruchomości - na terenie gminy, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych, która wejdzie w skład tworzonego gospodarstwa rodzinnego.