MSW: Będą zmiany w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców

Rozszerzenie katalogu podmiotów zobowiązanych do przesyłania MSW dokumentów o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców - zakłada projekt zmian w ustawie, przygotowany przez resort. Ma on zrealizować uwagi NIK po kontroli dot. sprzedaży nieruchomości rolnych Skarbu Państwa.

Zgodnie z pochodzącą z 1920 r. ustawą o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców takie zakupy wymagają zezwolenia, które wydawane jest przez szefa MSW, jeżeli sprzeciwu nie wniesie minister obrony, a w przypadku nieruchomości rolnych - również minister rolnictwa.

Przygotowany przez MSW projekt noweli, który trafił właśnie do konsultacji, jest konsekwencją zaleceń NIK po kontroli sprzedaży z lat 2011-2013 nieruchomości rolnych Skarbu Państwa przez oddziały Agencji Nieruchomości Rolnych w Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu. W ocenie NIK obowiązujące przepisy "są niewystarczające do zapewnienia pozyskiwania pełnej informacji i dokumentacji o powyżej opisanych transakcjach z udziałem cudzoziemców, a co się z tym wiąże - uniemożliwiają one prawidłowe prowadzenie rejestrów MSW".

Jedynymi podmiotami zobowiązanymi do przesyłania szefowi MSW dokumentów o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców są notariusze i sądy. Chodzi o wypisy z aktów notarialnych poświadczających, że cudzoziemiec "nabył nieruchomość, bądź udziały w spółce będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości". To także postanowienia sądu o wpisie do rejestru przedsiębiorców nabycia lub objęcia udziałów lub akcji.

Do katalogu podmiotów zobowiązanych do informowania szefa MSW o nabyciu nieruchomości przez cudzoziemca dodano "organy administracji publicznej, do kompetencji których należy wydawanie decyzji administracyjnych w związku z nabyciem nieruchomości".

Projekt zakłada ponadto, że notariusze będą zobowiązani do przesyłania także wypisów i odpisów dokumentów, "mocą których cudzoziemiec nabył lub objął udziały, akcje lub ogół praw i obowiązków w spółce będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości położonych na terytorium Polski".

Projekt przewiduje także wprowadzenie kar pieniężnych, nakładanych w drodze decyzji administracyjnej przez szefa MSW, na notariuszy za nieterminowe przekazanie wypisów z aktów notarialnych. Tylko w latach 2011-2013 MSW ujawniło prawie 1,3 tys. takich przypadków.

"Taka skala powyższego problemu powoduje, iż podawane w sprawozdaniach przedkładanych Sejmowi powierzchnie nabytych przez cudzoziemców nieruchomości mogą znacząco odbiegać od rzeczywistego stanu rzeczy" - podkreślono w uzasadnieniu projektu.

Z najnowszego sprawozdania MSW przyjętego przez Sejm wynika, że zainteresowanie cudzoziemców polskimi nieruchomościami kształtuje się od kilku lat na podobnym poziomie, a w 2013 r. nastąpił kilkuprocentowy wzrost liczby zawieranych transakcji dotyczących gruntów. W ubiegłym roku cudzoziemcy uzyskali 320 zezwoleń na nabycie nieruchomości. Dotyczyły one zarówno gruntów rolnych i leśnych, lokali mieszkalnych i użytkowych, jak również akcji i udziałów w spółkach, będących właścicielami lub użytkownikami wieczystymi nieruchomości.

Ze sprawozdania wynika, że w 2013 r. szef MSW wydał 43 decyzje odmawiające udzielenia zezwolenia na nabycie nieruchomości (w tym lokali). Podstawą odmowny było najczęściej niewykazanie przez cudzoziemca, że zachodzą okoliczności uzasadniające jego trwałe więzi z Polską, bądź brak spełnienia innych ustawowych przesłanek uzasadniających wydanie zezwolenia. Osiem decyzji odmownych wydano z uwagi na sprzeciw ministra rolnictwa.

W latach 1990-2013 cudzoziemcy uzyskali w sumie ponad 24 tys. zezwoleń na nabycie nieruchomości gruntowych o łącznej powierzchni ponad 50 tys. ha. Najwięcej zezwoleń wydano pod koniec lat 90. Tylko w roku 1999 było to ponad 2 tys. zezwoleń na nabycie ponad 5 tys. ha.