Nieruchomości: Osiedla senioralne receptą na problemy starszych osób?

BIZNES INTERIA na Facebooku i jesteś na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami

"Potrzeby osób starszych stają się coraz większym wyzwaniem polityki mieszkaniowej. W 2021 r. Polskę zamieszkiwało ok. 7,8 mln osób w wieku 65 i więcej lat, co stanowiło 21,6 proc. całej populacji kraju (dane wstępne z Narodowego Spisu Powszechnego) (1). Prognozy wskazują, że udział osób starszych w społeczeństwie będzie wzrastać - w 2050 r. odsetek osób w wieku 65 lat i więcej szacowany jest na 31,5 proc. (2)" - napisali analitycy PIE.

"Potrzeby mieszkaniowe osób starszych w pewnym stopniu różnią się od potrzeb ogółu społeczeństwa. To grupa szczególnie narażona na osamotnienie oraz borykająca się z różnymi problemami zdrowotnymi. Ich dobrostan jest w dużej mierze uzależniony od infrastruktury. Ważne są: dostępność usług publicznych, np. placówek ochrony zdrowia, odpowiedniej jakości transport publiczny czy wyposażenie samej nieruchomości, jak chociażby obecność dźwigu osobowego w budynkach wielokondygnacyjnych" - wskazali. 

Infrastruktura mieszkaniowa nie zawsze jest dostosowana do potrzeb osób starszych - zwrócili uwagę eksperci. "W Polsce prawdopodobnie nawet prawie połowa seniorów mieszka w budynkach wielorodzinnych bez wind, a ok. 1/5 z nich - w domach jednorodzinnych znacznie oddalonych od innych domów i miejsc usługowych (3). W Szwecji grupa badaczy przeprowadziła wywiady z urzędnikami, którzy wśród głównych wyzwań wskazywali: wysokie koszty renowacji starszych budynków i adaptacji nowych technologii, brak mechanizmów sprzyjających angażowaniu się firm prywatnych w budownictwo przyjazne seniorom oraz brak instrumentów zachęcających osoby starsze do przeprowadzki w miejsca lepiej dla nich przystosowane (4)" - czytamy w Tygodniku PIE. 

Jednym z rozwiązań, które wychodzi naprzeciw potrzebom mieszkaniowym osób starszych są tzw. osiedla senioralne. Jak napisali eksperci, przeprowadzone w Portugalii badania wykazały, że osoby przebywające w tego typu kompleksach cieszą się lepszą jakością życia oraz są w mniejszym stopniu obciążone ryzykiem samotności niż pensjonariusze domów opieki (5). 

"Mieszkańcy jednego z takich osiedli w Finlandii opisywali jego zalety, wymieniając infrastrukturę sportową (siłownia), wspólną przestrzeń do interakcji, organizowanie przez koordynatora różnych aktywności dla seniorów czy obecność firmy świadczącej usługi opiekuńcze (6). Takie formy mieszkalnictwa pozwalają na zachowanie autonomii osób starszych, jednocześnie zapewniając im bezpieczeństwo pod postacią dostępnej pomocy (ze strony opiekunów czy innych mieszkańców) i ułatwiając pielęgnowanie życia towarzyskiego. W mniejszej skali takie kompleksy powstają także w Polsce - są to zarówno nieruchomości komercyjne, jak i pozostające pod zarządem komunalnym" - zwrócili uwagę analitycy PIE.

"Inne formy mieszkalnictwa adresowanego do osób starszych to tzw. cohousing lub domy międzypokoleniowe. Cohousing to forma wspólnoty mieszkaniowej - podobnie do osiedli senioralnych składa się z niezależnych nieruchomości (lokali bądź budynków jednorodzinnych), jednak wyróżnia się tym, że przyszli mieszkańcy są zaangażowani w powstawanie kompleksu już na etapie projektowania, a następnie samodzielnie nim zarządzają. Rozwiązania tego typu spotkać można w Danii, Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii i USA (7). Idea domów międzypokoleniowych polega na tym, że budynki z założenia zamieszkiwane są przez osoby w różnym wieku (niekoniecznie spokrewnione), co sprzyja integracji i niesieniu wzajemnej pomocy. Program aranżowania takich miejsc został przeprowadzony m.in. w Dolnej Saksonii (8)" - dodali.

"Istotne jest, by oferta była skierowana do osób o różnym zapleczu finansowym. W przytoczonym przykładzie fińskim mieszkańcem osiedla można stać się na trzy różne sposoby: wykupując nieruchomość na własność, korzystając z możliwości społecznego najmu czynszowego oraz otrzymując od państwa "prawo do zamieszkania". Sprawia to, że rezydenci stanowią grupę zróżnicowaną pod względem statusu materialnego, a przyjazne seniorom mieszkania są dostępne również dla najuboższych" - podsumowali.

***

(1) GUS (2022), NSP 2021 - wyniki wstępne, Warszawa. 

(2) GUS (2016), Prognoza ludności rezydującej dla Polski na lata 2015-2050, Warszawa.

(3) Cieśla, A., Cieśla, J.P., Iwański, R. (2018), Mieszkania seniorów w Polsce, (w:) Muzioł-Węcławowicz, A., Nowak, K. (red.), Mieszkalnictwo społeczne. Raport o stanie polskich miast, IRMiR, Warszawa. 

(4) Heller, C., Ekstarn, L., Haak, M., Schmidt, S., Slaug, B. (2022), Exploring housing policies in five Swedish municipalities: alternatives and priorities, "BMC Public Health", No. 22. 

(5) Szczygiel, N., Mafalda, A. (2017), Housing policies for the elderly: why should we care?, "Public Policy and Administration", No. 16.

(6) Jolanki, O. (2021), Senior Housing as a Living Environment That Supports Well-Being in Old Age, "Frontiers in Public Health", No. 8. 16 

(7) Zrałek, M. (2012), Kreowanie dobrych warunków mieszkaniowych i przyjaznego środowiska zamieszkania ludzi starszych, (w:) Zrałek M. (red.), Przestrzenie starości, Wyższa Szkoła Humanitas, Sosnowiec. 

(8) Dobrowolska, M., Labus, A. (2015), Nowe potrzeby mieszkaniowe starzejącej się ludności - zarys problemu, "Społeczeństwo i Edukacja", nr 16

***