Prezydent podpisał ustawę o Krajowym Zasobie Nieruchomości

Jak poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta RP, Andrzej Duda podpisał w środę ustawę o Krajowym Zasobie Nieruchomości.

"Celem ustawy jest wprowadzenie rozwiązań służących zwiększeniu podaży mieszkań na wynajem (w tym z opcją uzyskiwania własności przez najemcę - najem z opcją), o umiarkowanych czynszach, poprzez wykorzystanie nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa" - poinformowała Kancelaria Prezydenta RP.

Na mocy ustawy powoływany został Krajowy Zasób Nieruchomości (KZN), który będzie zarządzał nieruchomościami Skarbu Państwa i tworzył stabilne warunki finansowania rozwiązań przyjętych w ramach Narodowego Programu Mieszkaniowego. "Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości przyczyni się do zwiększenia podaży nieruchomości dostępnych pod budownictwo mieszkaniowe" - zaznaczono w komunikacie.

Ustawa określa zasady kwalifikowania i przekazywania nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa albo pozostających w użytkowaniu wieczystym Skarbu Państwa do KZN. Ustawa określa zasady gospodarowania nieruchomościami, które wejdą w skład KZN, oraz mieszkaniami o czynszu normowanym, a także powołuje KZN, który będzie gospodarował zasobem nieruchomości Skarbu Państwa w celu wspierania budownictwa mieszkaniowego.

"Wprowadzone zostały również regulacje mające równoważyć interesy inwestorów (operatorów mieszkaniowych) " - poinformowała Kancelaria Prezydenta RP. "Będą oni ponosić mniejsze koszty uzyskania nieruchomości w związku z jej oddaniem w użytkowanie wieczyste, część powierzchni będą mogły stanowić lokale usługowe (20 proc.) oraz mieszkania o charakterze deweloperskim (30 proc.), a przy określaniu wysokości czynszu uwzględniany będzie również racjonalny zysk inwestora" - dodano w komunikacie.

Ustawa przewiduje środki prawne służące kontroli wykorzystania nieruchomości przez inwestora oraz kontrolę nad wysokością czynszu normowanego. "Za naruszenie przez operatora mieszkaniowego obowiązków wynikających z ustawy prezes KZN, w drodze decyzji, od której służy odwołanie do właściwego ministra, nakłada administracyjne kary pieniężne" - poinformowano.

W ustawie określono zasady najmu i ustalania czynszu normowanego w mieszkaniach na wynajem. "Regulacjami służącymi ochronie najemcy są, poza określeniem zasad ustalania czynszu, opłat eksploatacyjnych, raty i ceny m.kw., obowiązek oferowania umowy najmu, jako umowy z opcją (najemca może zdecydować się na sam najem), możliwość przekształcenia najmu bez opcji w najem z opcją, ograniczone możliwości wypowiedzenia najmu (tylko w sytuacji zalegania z czynszem lub wykraczania przeciwko porządkowi domowemu)" - podała Kancelaria Prezydenta RP.

Według ustawy "pierwszeństwo zawarcia najmu będą miały osoby spełniające kryteria określone w ustawie - m.in. niższe dochody, posiadanie dzieci, brak prawa własności do lokalu przez członka rodziny, zmiana miejsca pracy lub nauki, status repatrianta, ukończenie 65. roku życia". "Najemca nie będzie mógł podnajmować mieszkania, chyba że podnajem będzie dotyczył osoby, wobec której najemca ma obowiązek alimentacyjny" - dodano w komunikacie.

Ustawa o Krajowym Zasobie Nieruchomości wprowadza zmiany o charakterze dostosowującym w szeregu ustaw. Ponadto, zmienia ustawę z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, ograniczając zakres najmu okazjonalnego do najmu przez osoby nieprowadzące działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali (najem maksymalnie na 10 lat).

"Dodana regulacja dotycząca najmu instytucjonalnego obejmować będzie lokale wynajmowane przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą (możliwe będzie zawieranie umów na okres dłuższy niż 10 lat). Jednocześnie wprowadzono przepis stanowiący, iż do umowy najmu instytucjonalnego załącza się oświadczenie najemcy, w formie aktu notarialnego, zgodnie, z którym w przypadku opróżnienia lokalu nie przysługuje prawo do lokalu zastępczego albo pomieszczenia tymczasowego" - poinformowała Kancelaria Prezydenta RP.

Ustawa o Krajowym Zasobie Nieruchomości wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących utworzenia KZN oraz określenia wzoru wykazu nieruchomości, które wejdą w życie w dniu następującym po dniu ogłoszenia ustawy.

W liście do premier Beaty Szydło Krajowy Sekretariat Zasobów Naturalnych Ochrony Środowiska i Leśnictwa NSZZ Solidarność ostrzegł, że przy literalnej interpretacji ustawy o KZN, dopuszcza ona przejmowanie przez Zasób we władanie gruntów pokrytych drzewostanem leśnym, czy będących lasami w myśl ustawy o lasach, chociaż akurat np. pozbawionych drzew.

Jak napisali związkowcy, dalszą opcją może być sprzedaż tych gruntów w celu gromadzenia przez KZN środków, albo użycia ich jako zastawy pod kredyty bankowe.

Związkowcy szacują, że zgodnie z ustawą o KZM Lasy Państwowe będą musiały przekazać informacje o 600 tys. ha terenów zalesionych, czyli 2-3 mln działek ewidencyjnych. Podkreślają, ze w ustawie nie ma żadnej gwarancji, iż do Zasobu nie będą masowo włączane grunty leśne. Jak piszą autorzy listu, co prawda grunty zalesione, które trafią do KZN nie będą mogły być sprzedawane deweloperom pod budowę mieszkań, jednak będą mogły być sprzedawane, by zasilić finanse KZN. Zasób ma mieć bowiem swobodę w dysponowaniu włączonymi do niego gruntami - podkreślają.

Związkowcy, grożąc protestem, zażądali od premier deklaracji, że wymienione grunty będą wykorzystywane tylko i wyłącznie do budowy obiektów liniowych i to w przypadku braku alternatywy, oraz że grunty nie będą przedmiotami zastawów ani obrotu.

Zdaniem ekspertów według ustawy ewentualny spór między LP a KZN o to, czy dany grunt jest potrzebny dla prowadzenia gospodarki leśnej, czy nie, rozstrzygać ma premier.Jeśli takiej zgody nie będzie, o ewentualnym przekazaniu nieruchomości rozstrzygać będzie Prezes Rady Ministrów, po zaopiniowaniu przekazania takiej nieruchomości przez ministra środowiska i na wniosek ministra infrastruktury i budownictwa .

Ustawa przewiduje środki prawne służące kontroli wykorzystania nieruchomości przez inwestora oraz kontrolę nad wysokością czynszu normowanego. Za naruszenie przez operatora mieszkaniowego obowiązków wynikających z ustawy Prezes KZN, w drodze decyzji, od której służy odwołanie do właściwego ministra, będzie mógł nałożyć administracyjne kary pieniężne.

"Bank ziemi" programu Mieszkanie Plus

KZN będzie udostępniał nieruchomości w celu budowy mieszkań o czynszu normowanym, umożliwiając najem lub nabycie tych mieszkań dla osób obecnie nie posiadających zdolności kredytowej.

Zgodnie z ustawą, informacje o nieruchomościach Skarbu Państwa, którymi obecnie gospodarują: Agencja Nieruchomości Rolnych, Lasy Państwowe, Agencja Mienia Wojskowego oraz starostowie, prezydenci miast na prawach powiatu będą przekazywane do Krajowego Zasobu Nieruchomości, celem ich weryfikacji i wykorzystania na cele mieszkaniowe.

Do zasobu będą włączane głównie te nieruchomości, na których można będzie budować mieszkania na wynajem, gwarantując przyszłym najemcom odpowiedni standard techniczny oraz stawki czynszu normowanego, określonego w przepisach, odpowiedniego do lokalizacji inwestycji (wieś, miasto, metropolia, województwo).

KZN będzie mógł także (na rzecz Skarbu Państwa) kupować lub otrzymywać nieruchomości pod zabudowę mieszkaniową od jednostek samorządu terytorialnego, Polskich Kolei Państwowych czy Poczty Polskiej.

Nieruchomości będą mogły być wyłączane z zasobu, zwłaszcza jeśli będą przeznaczane na inwestycje celu publicznego, co powinno przyśpieszyć ich realizację.

Nieruchomości zgromadzone przez KZN będą trafiały na rynek na zasadach komercyjnych, z uwzględnieniem ich realnej wartości, przy czym podstawowym trybem będzie oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste. Zagwarantuje to utrzymanie właścicielskiego nadzoru nad nieruchomością - w przypadku realizacji inwestycji nie mieszkaniowej umowa zostanie zerwana, a nieruchomość wróci do Skarbu Państwa.

Pod budownictwo mieszkaniowe przeznaczane będą nieruchomości spełniające warunki techniczne, ekonomiczne i przestrzenno-funkcjonalne. Będą one oddawane w użytkowanie wieczyste w otwartym przetargu, a o ich nabycie lub użytkowanie wieczyste będą mogły ubiegać się wszystkie podmioty zainteresowane budową mieszkań na wynajem, spełniające wymogi ustawy.

Ponadto dopuszczono możliwość przekazania (w określonych przypadkach) przez KZN nieruchomości jednostkom samorządu terytorialnego lub ich związkom (np. jako wkład do spółki celowej realizującej mieszkania), a także na realizację budownictwa komunalnego i chronionego oraz infrastruktury technicznej (wodociągi, kanalizacja, drogi).

W praktyce oznacza to, że KZN będzie mógł przekazywać nieodpłatnie grunty np. gminom, które budowałyby na nich mieszkania chronione, noclegownie i schroniska dla bezdomnych oraz ogrzewalnie. Na gruntach otrzymanych z KZN gminy będą mogły budować czynszowe mieszkania komunalne, media (np. wodociągi, kanalizacja) i drogi służące społeczności lokalnej.

Pozyskane nieruchomości, które nie zostaną wykorzystane pod inwestycje mieszkaniowe, KZN będzie mógł zamieniać bądź przekazywać jako rekompensatę dla osób, których nieruchomości zostały wywłaszczone na cele publiczne (drogi, koleje, obiekty przeciwpowodziowe).

Wzmocniona ochrona terenów leśnych.

Do KZN mają być przekazywane jedynie informacje o gruntach, które mogą być przydatne dla wybudowania na nich mieszkań w ramach programu Mieszkania plus. Nie ma mowy o automatycznym przekazywaniu działek pozostających w dyspozycji takich podmiotów, jak np. Lasy Państwowe.

Do KZN będą przekazywane informacje wyłącznie o nieruchomościach położonych na obszarach zurbanizowanych (np. w granicach miast). Poza tymi obszarami do wykazu trafiają wyłącznie nieruchomości przeznaczone pod zabudowę w planach miejscowych albo w studium zagospodarowania gminy. Dopiero po zapoznaniu się ze szczegółowymi informacjami o działkach, będą one mogły być przekazane do dysponowania na cele mieszkaniowe, za porozumieniem stron.

Lasy Państwowe będą przekazywać do KZN informacje o gruntach zbędnych z punktu widzenia gospodarki leśnej, które już zostały przeznaczone na funkcje mieszkaniowe. Mowa tu o gruntach nie pokrytych drzewostanem, niezalesionych, w granicach administracyjnych miast, a także o niezalesionych gruntach objętych w planach zagospodarowania przestrzennego funkcją mieszkaniową. KZN nie będzie przeznaczał pod zabudowę mieszkaniową nieruchomości, na których prowadzi się gospodarkę leśną.

Ustawa bezwzględnie zakazuje organizowania przetargów na użytkowanie wieczyste nieruchomości, na których prowadzona jest gospodarka leśna - wynika to wprost z art. 58 ust. 2 pkt 2 ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości.