Więźba dachowa - ceny, porady, cenne informacje

W domach jednorodzinnych najczęściej stosuje się więźby z drewna. Są to konstrukcje, które wytrzymają w dobrym stanie przez kilkanaście bądź nawet kilkadziesiąt lat. Możemy podzielić je na cztery rodzaje (podział ze względu na kształt szkieletu):

- krokwiowa - najprostsza i najczęściej stosowana konstrukcja. Możemy ją stosować w sytuacji, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych nie przekracza 6 m, a kąt nachylenia połaci dachowej wynosi od 40 do 60 stopni. Najważniejszym elementem nośnym są tu dwie krokwie połączone w kalenicy. Warto pamiętać, że tego typu więźba musi posiadać stabilne połączenia krokwi do murłat oraz murłat do konstrukcji budynku. Jest to ważne ze względu na stabilność całego dachu.

- jętkowa - stosowana w sytuacjach, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych przekracza 6 m. Jest wygodną alternatywą dla więźby krokwiowej, która zastosowana na dużym budynku byłaby dość droga. W tego typu więźbie stosuje się tzw. jętki, czyli poziome belki montowane w połowie wysokości krokwi. Dzięki zastosowaniu jętek zwiększamy stabilność więźby i sprawiamy, że może być bezpiecznie budowana na większych budynkach.

- płatwiowo-kleszczowa - stosowana w sytuacji, gdy rozpiętość dachu nie przekracza 12 m. Tego typu więźba dachowa opiera się na murłatach oraz dodatkowych płetwiach pośrednich. Poziome płetwie znajdują się w połowie długości krokwi zwiększając ich stabilność oraz sztywność. Cała więźba dachowa zostaje dodatkowo wzmocniona poprzez kleszcze biegnące poziomo pomiędzy płetwiami. Warto zaznaczyć, że jest to jedna z najstabilniejszych więźb, które możemy zastosować w domach jednorodzinnych. Niestety dodatkowe słupy podporowe, płetwie i kleszcze sprawiają, że cena więźby dachowej staje się nieco wyższa.

- z wiązarów kratowych - to stosunkowo nowa konstrukcja stosowana na dachach o większych rozmiarach (zazwyczaj jest to więźba dachowa prefabrykowana). Składa się z cieńszych elementów niż więźby tradycyjne i charakteryzuje się bardzo dużą sztywnością. Wiązar kratowy składa się z pasa dolnego oraz z pasów górnych. Pomiędzy nimi znajdują się drewniane słupki, które montuje się pionowo bądź ukośnie. Warto zaznaczyć, że słupki dzielą powierzchnie pomiędzy więzarami na trójkąty (jest to cecha charakterystyczna tego typu szkieletów). W miejscu oparcia więźby montuje się dodatkowe wzmocnienia, które poprawiają sztywność. Pamiętajmy też, że takie rodzaje więźb dachowych składają się z wielu małych elementów, których ręczne wykonanie byłoby bardzo pracochłonne. Dlatego więźba z więzarów kratowych jest przeważnie prefabrykowana i przyjeżdża na miejsce budowy w gotowych elementach. Dzięki temu jesteśmy w stanie oszczędzić dużo czasu, a także pieniędzy.

Każda więźba może być wykonana przez cieśli na placu budowy, bądź przygotowana w fabryce. Oba te rozwiązania cieszą się dużą popularnością i niosą ze sobą liczne wady oraz zalety.

Materiał na więźby tradycyjne pozyskujemy z tartaków bądź od wyspecjalizowanych firm. Elementy są docinane i dopasowywane na miejscu, co może być dość czasochłonne. W sposób tradycyjny najczęściej powstają proste więźby krokwiowe i jętkowe, które nie zawierają zbyt wielu elementów. Czas wykonania tego typu więźby zależy od jej rozpiętości, specyfiki projektowej oraz od ekipy cieplarskiej. Najistotniejszym atutem tego rozwiązania może być dość konkurencyjna cena.

Wersja z prefabrykatów niemal w każdym przypadku będzie nieco droższa. Jednak charakteryzuje się dużą szybkością montażu. Gotowe elementy są przywiezione na plac budowy (zazwyczaj za transport odpowiada sprzedający). Największą popularnością cieszy się prefabrykowana więźba dachowa z wiązarów kratowych. Jej przygotowanie na placu budowy zajęłoby wiele tygodni i mogłoby pochłonąć dość wysokie koszty inwestycyjne. Tymczasem gotowe, prefabrykowane elementy są dostępne niemal od ręki. Każda belka zostaje zaimpregnowana metodą ciśnieniową i posiada bardzo gładką powierzchnię.

Producenci podkreślają, że żywotność prefabrykatów jest bardzo wysoka. Z pewnością jest to dobre rozwiązanie dla inwestorów, którzy chcą oszczędzić czas. Na wykonanie elementów prefabrykowanych trzeba czekać do dwóch tygodni, a ich montaż nie powinien przekroczyć trzech dni.

Chcąc obliczyć koszt takiej więźby, musimy uwzględnić także możliwość wystąpienia wydatków dodatkowych. Pamiętajmy, że większe więzary nie nadają się do ręcznego zamontowania. Musimy montować je przy użyciu dźwigu, co może zadecydować o znacznym zwiększeniu kosztów inwestycyjnych.

W Polsce najczęściej wykorzystuje się drewna iglaste, takie jak sosna, jodła i świerk. Znacznie rzadszym rozwiązaniem jest modrzew oraz dąb (głównie przez aspekt finansowy). Świerk jest odporny na zmienne warunki pogodowe i nie zawiera tak wielu sęków jak sosna, jednak może sprawić trudności podczas impregnacji. Jest bardzo podobny do jodły, ale charakteryzuje się większą zawartością żywic i większą żywotnością. Warto zwrócić na to szczególną uwagę, bowiem w niektórych tartakach zdarza się, że drewno jodłowe jest sprzedawane jako drewno sosnowe. Oba gatunki najłatwiej odróżnić po wadze. Wysuszona jodła jest znacznie lżejsza niż jej sosnowe i świerkowe odpowiedniki.

Czasem zdarza się także, że do produkcji wykorzystuje się modrzew oraz dąb. Są to dwa najodporniejsze gatunki drewna rodzimego, które świetnie radzą sobie w różnych warunkach pogodowych i gwarantują wysoką odporność na obciążenia. Są także odporne na pleśń oraz na ataki szkodników. Jedynym istotnym mankamentem jest ich wysoka cena.

Przed wyborem drewna warto skonsultować się z wykonawcą więźby. Fachowiec będzie posiadał odpowiednią wiedzę na temat drewna i pomoże nam dopasować produkt do charakterystyki szkieletu dachowego. Zwróćmy jedynie uwagę na fakt, że klasa drewna nie może być niższa niż przewidziana w projekcie budowlanym. Niestety w większości tartaków nie stosuje się precyzyjnych pomiarów, a drewno zostaje posortowane "na oko". Z reguły jest też niedosuszone, dlatego warto kupić je odpowiednio wcześniej i wysuszyć na własnej posesji. Optymalna wilgotność drewna na więźbę dachową wynosi od 15 do 20 proc. Zbyt duży poziom wilgoci może wywołać późniejsze wypaczenie drewna, a co za tym idzie, zmniejszenie wytrzymałości całej więźby. Dlatego podczas zakupu drewna cena powinna odgrywać rolę drugorzędną.

Różnice w kosztach budowy mogą być dość zróżnicowane. W przypadku więźby tradycyjnej musimy zsumować cenę materiału oraz robocizny. Za 1m3 zaimpregnowanego, wysuszonego drewna jodłowego zapłacimy ok. 600 zł. Z kolei drewno świerkowe i sosnowe będzie wydatkiem rzędu 700 do 900 zł. Koszt zakupu dobrego jakościowo, zaimpregnowanego drewna modrzewiowego z pewnością przekroczy kwotę 900 zł. Chcąc obliczyć, ile kosztuje więźba dachowa, musimy wziąć także pod uwagę koszty robocizny. Najniższa stawka cieśli przy montażu dachu dwuspadowego to 15 zł/m2. Przy większej liczbie skosów i bardziej skomplikowanym kształcie dachu cena wzrasta do ok. 30 zł/m2. Stawki najdroższych i najbardziej doświadczonych ekip cieślarskich sięgają do 50 zł/m2. Warto obliczyć koszty własnego dachu korzystając ze specjalnego kalkulatora dostępnego pod tym linkiem.

Powszechnie przyjmuje się, że więźba wykonana z prefabrykatów jest znacznie droższa, jednak niekoniecznie musi to być prawda. Cena prefabrykowanego drewna osiąga 1100 - 1400 zł/m3. Jednak podczas budowy więźby z prefabrykatów wykorzystujemy ok. 30 proc. mniej drewna niż w przypadku więźby tworzonej w sposób tradycyjny. Mniejsze zużycie materiału przekłada się na zmniejszenie kosztów. Montaż prefabrykatów może być wliczony w cenę zakupu, bądź kosztować ok. 25 zł/m2. Zaznaczmy w tym miejscu, że prace powinna wykonać wyspecjalizowana ekipa. Montaż więźby prefabrykowanej na własną rękę będzie się wiązał z utratą gwarancji.

Wybór odpowiedniej więźby może wydawać się dość trudny. Trzeba zwrócić uwagę na typ szkieletu, sposób montażu, a także na specyfikę zastosowanego drewna. Jednak najważniejsze jest, by stosować się do wytycznych zawartych w projekcie budowlanym. Znajdziemy w nim wszystkie najważniejsze specyfikacje dotyczące więźby. Przed podjęciem ostatecznej decyzji zasięgnijmy jeszcze opinii kilku cieśli, którzy pomogą nam dokonać najlepszego wyboru. Zwróćmy jedynie uwagę na to, że cena inwestycji gra drugorzędną rolę. Znacznie ważniejsza będzie wytrzymałość więźby i stopień jej zabezpieczenia przed działaniem zmiennych warunków pogodowych.