Własność gruntu za 10 proc. wartości

Dotychczas gminy same ustalały wielkość bonifikat stosowanych przy przekształcaniu prawa użytkowania wieczystego we własność. W zależności od miejscowości sięgały one od 30 do nawet 99 proc. ceny gruntu. W wielu wypadkach władze gmin nie były jednak zainteresowane procesem uwłaszczeń i nie podejmowały uchwał o stosowaniu zniżek.

Nowelizacja ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz.U. z 2005 r. nr 175, poz. 1459 z późn. zm.) ma to zmienić. Nowe przepisy będą obowiązywały od 1 stycznia 2008 r., tymczasem ustawa czeka jeszcze na podpis prezydenta.

Bonifikata z mocy ustawy

Nowe przepisy ujednolicą zasady i wysokości bonifikat przysługujących w trakcie procedur przekształceniowych. Nowelizacja ustawy o przekształcaniu prawa użytkowania wieczystego we własność przewiduje przyznanie obowiązkowych (a nie jak do tej pory uznaniowo stosowanych przez gminy) bonifikat dla trzech grup użytkowników, którzy chcą dokonać przekształcenia. Na 90-proc. zniżkę w opłatach będą mogli liczyć użytkownicy wieczyści, których dochód miesięczny na jednego członka rodziny nie przekraczał przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce za ostatnie półrocze poprzedzające rok, w którym wystąpiono z żądaniem przekształcenia. Z takiej ulgi skorzystają jednak tylko osoby, które chcą przekształcić prawo użytkowania wieczystego nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystywanej wyłącznie na cele mieszkaniowe.

Trzeba złożyć wniosek

Druga grupa użytkowników wieczystych, którzy będą mogli wnioskować o mniejszą, bo 50-proc. bonifikatę, to osoby, które uzyskały prawo wieczystego użytkowania przed 5 grudnia 1990 r. Z ulg będą mogli skorzystać także ich następcy prawni (np. spadkobiercy). Takie same zniżki mają być przyznawane osobom, które chcą stać się właścicielami nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków.

Organy właściwe do wydania decyzji w sprawie wysokości bonifikat będą mogły udzielić wyższych zniżek niż te, które zostały przewidziane w nowelizacji.

Otrzymanie bonifikaty od opłaty z tytułu przekształcenia wieczystego użytkowania we własność ma być uzależnione od złożenia stosownego żądania przez użytkownika wieczystego. Najlepiej umieścić taką wzmiankę we wniosku o przekształcenie.

Opłatę można rozłożyć na 20 lat

Osoby, których nie stać na jednorazową spłatę należności za przekształcenie, od razu będą mogły ubiegać się o jej rozłożenie na raty. Mają one jedynie wystąpić ze stosownym wnioskiem do właściwego organu. Okres spłaty powinien być nie krótszy niż 10 i nie dłuższy niż 20 lat. Jednocześnie raty te mają być nisko oprocentowane - równe stopie redyskonta weksli stosowanej przez Bank Narodowy.

Osoby, na rzecz których przekształcenie zostało dokonane, mogą jednak dokonać wcześniejszej spłaty należności.

Za darmo dla wywłaszczonych

Nowe przepisy przewidują darmowe przekształcenia dla osób, które otrzymały prawo użytkowania wieczystego nieruchomości w zamian za wywłaszczenie lub przejęcie nieruchomości gruntowej na rzecz Skarbu Państwa przed 5 grudnia 1990 r. (tj. przed wejściem w życie ustawy z 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nierucho mości). Przed tą datą nie było możliwości nabywania gruntów państwowych czy gminnych na własność. W związku z tym osoby, które zamierzały nabyć taki grunt, skazane były na użytkowanie wieczyste.

Podobne przywileje otrzymają osoby, które uzyskały prawo użytkowania wieczystego na podstawie dekretu z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy. Osoby, którym będzie przysługiwało prawo do nieodpłatnego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, będą także zwolnione z opłaty sądowej pobieranej od wniosku o wpis do księgi wieczystej.

Kto może wystąpić z wnioskiem

Z wnioskiem o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości może obecnie wystąpić osoba, która do 13 października 2005 r. (dnia wejścia w życie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości) nabyła użytkowanie wieczyste nieruchomości rozbudowanej na cele mieszkaniowe, zabudowanych garażami albo przeznaczonych pod tego rodzaju zabudowę. Może to zrobić również użytkownik wieczysty nieruchomości rolnych, jak i następcy prawni wymienionych osób.

Z żądaniem przekształcenia mogą również wystąpić osoby fizyczne i prawne będące właścicielami lokali. Chodzi o osoby, których udział w nieruchomości wspólnej obejmuje prawo użytkowania wieczystego. W tym przypadku wniosek mogą wyjątkowo złożyć nawet osoby, które nabyły udział w użytkowaniu wieczystym już po 13 października 2005 r.

Opłata po przekształceniu

Wniosek o przekształcenie składa się do starosty, wójta, burmistrza, prezydenta miasta, zarządu powiatu albo zarządu województwa. To, do kogo adresujemy wniosek, zależy od tego, czyją własność stanowi nieruchomość oddana w użytkowanie wieczyste.

Za przekształcenie użytkowania wieczystego we własność użytkownik wieczysty powinien uiścić opłatę dotychczasowemu właścicielowi. To on ustala jej wysokość, kierując się m.in. wartością nieruchomości.

Przekształcenie następuje z dniem, w którym decyzja starosty, wójta, burmistrza, prezydenta miasta, zarządu powiatu albo zarządu województwa stała się ostateczna.

Dawny użytkownik wieczysty uiszcza opłatę dopiero po uzyskaniu decyzji o przekształceniu.

Pięcioletni zakaz zbywania

Osoba, która skorzystała z bonifikaty przy przekształceniu, nie może w ciągu pięciu lat od dnia przekształcenia prawa zbyć zakupionej nieruchomości albo wykorzystywać jej na inne cele niż te, które stanowiły podstawę bonifikaty. Zakaz ten nie obejmuje zbycia nieruchomości na rzecz osoby bliskiej.

Jeżeli jednak nieruchomość zostanie sprzedana lub wykorzystana na inne cele, to organ, który udzielił bonifikaty, zażąda zwrotu kwoty równej bonifikacie po jej waloryzacji.

Adam Makosz

Podstawa prawna

Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz.U. nr 175, poz. 1459 z późn. zm.).

GP radzi

Czy wspólnota musi się zgodzić na przekształcenie

Jestem właścicielem mieszkania stanowiącego odrębną własność i jednocześnie użytkownikiem ułamkowej części gruntu pod budynkiem. Chciałbym nabyć grunt na własność. W gminie powiedziano mi, że wniosek muszą złożyć wszyscy współwłaściciele. Czy to prawda?

Tak

Właściciele lokali stanowiących odrębną nieruchomość, posiadający udział w użytkowaniu wieczystym, mają prawo żądać przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności. Dotyczy to zarówno osób fizycznych, jak i prawnych, nawet jeśli udział w prawie użytkowania wieczystego nabyły po 13 października 2005 r. Z wnioskiem o przekształcenie muszą jednak wystąpić wszyscy użytkownicy wieczyści.

Podstawa prawna

Art. 1 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz.U. nr 175, poz. 1459 z późn. zm.).

Czy urząd może żądać zwrotu

Skorzystałem z 80-proc. bonifikaty przy przekształceniu użytkowania wieczystego w prawo własności. Chciałbym teraz sprzedać tę nieruchomość. Czy to prawda, że będę musiał zwrócić bonifikatę?

Tak

Jeśli użytkownik wieczysty skorzystał z bonifikaty przy przekształceniu, nie może przed upływem pięciu lat, od dnia przekształcenia, zbyć lub wykorzystać nieruchomości na cele inne niż te, które stanowiły podstawę udzielenia bonifikaty. W przeciwnym razie organ, który jej udzielił, zażąda zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy nieruchomość została zbyta na rzecz osoby bliskiej.

Podstawa prawna

Art. 4 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz.U. nr 175, poz. 1459 z późn. zm.).