Zielone dachy, czyli jak założyć ogród na dachu?
Zielone dachy stają się coraz bardziej popularne w Europie i na świecie. Moda na zakładanie ogrodów na dachu nie dotarła jeszcze do Polski. Takie rozwiązania są u nas rzadko spotykane, jednak z pewnością ta sytuacja za kilka lat ulegnie zmianie. Liczba mieszkańców wielkich miast nieustannie rośnie, dlatego to rozwiązanie będzie coraz częściej wykorzystywaną technologią, która w stresującym życiu w mieście przybliża człowieka do natury.
Zielone dachy to nie żadna nowość. Koncepcja ta była znana już w starożytności, a w wiekach średnich przeżywała rozkwit głównie na północy w krainach i państwach o surowym klimacie. To technologia przeszłości i przyszłości, ponieważ zakłada się, że ich stosowanie będzie coraz częstsze.
Procesy urbanizacyjne i redukcja terenów zielonych w miastach wpływa bardzo niekorzystnie na jakość życia mieszkańców. Ogrody na dachu czy zieleń na dachu to rozwiązanie ekologiczne, które może poprawić tą sytuację, jeżeli świadomość na temat zielonych technologii zwiększy się, a inwestorzy przekonają się do tego typu koncepcji.
Zalety zielonych dachów są nie do przecenienia. Oprócz tego, że estetycznie się prezentują, stanowią barierę dla zanieczyszczeń, produkują tlen oraz pochłaniają dwutlenek węgla. Mikroklimat wytwarzany w okolicy zielonego dachu zapobiega tworzeniu "wysp ciepła". Ogrody na dachu pełnią funkcję doskonałej termoizolacji - zarówno zimą, jak i latem. Zieleń na dachu wpływa na redukcję kosztów ogrzewania i klimatyzacji. Jeśli zainteresował cię ten temat, sprawdź także koszt budowy i projekty domu z płaskim dachem w tym artykule.
Zalety zielonych dachów to również redukcja spływu wód deszczowych, co przekłada się na znaczne ograniczenie konieczności odprowadzania wody deszczowej do kanalizacji. Promieniowanie UV nie niszczy powierzchni dachu, elementów konstrukcyjnych w tak znaczny sposób jak to ma miejsce przy tradycyjnych rozwiązaniach. W związku z tym takie dachy charakteryzują się żywotnością. Kolejną zaletą zielonego dachu jest tłumienie hałasu.
Zielone dachy można podzielić ze względu na rodzaj zieleni i stopnia ingerencji w konstrukcję. W latach 70-tych wyklarował się podział na dachy ekstensywne, półekstensywne oraz intensywne. Zieleń na dachu ekstensywnym charakteryzuje się płytkim ukorzenieniem, ponieważ warstwa substratu powinna wynosić od 2 do najwyżej 20 centymetrów.
Dachowa uprawa ekstensywna zakłada stosowanie gatunków roślin mało wymagających. Dach taki ma mniejsze obciążenie - od 50 do 170 kg/m2. W tym przypadku dobór roślin jest siłą rzeczy dość ograniczony - stosuje się trawy, porosty, mchy oraz rośliny skalne, które nie wymagają grubej warstwy gleby. Tego typu dach jest mało wymagający, a rośliny nie potrzebują intensywnej pielęgnacji. W stosunku do tego rodzaju dachów używa się określenia eco roof lub green floor. Przed założeniem takiego dachu, warto zapoznać się z cennikiem najpopularniejszych roślin ogrodowych, który znajdziesz w tym artykule.
Dachowa hodowla intensywna to o wiele bardziej pracochłonna i wymagająca technologia zielonych dachów. Konstrukcja dachu pod intensywny ogród na dachu musi wytrzymywać znaczne obciążenia. Obciążenia mogą sięgać od 200 do nawet 970 kg/m2. Koszty wykonania takiego dachu są siłą rzeczy dużo wyższe niż w przypadku dachu ekstensywnego, jednak jego walory wizualne oraz funkcjonalne powodują, że jest dużo bardziej atrakcyjny.
Zieleń na dachu intensywnym to nie tylko trawa czy mchy, ale również krzewy oraz niskie drzewka i kwiaty. Na dachu intensywnym może powstać cała infrastruktura ogrodowa, z oczkiem wodnym, ławkami czy altanką. Ogród na dachu w koncepcji intensywnej wymaga jednak skrupulatnych zabiegów pielęgnacyjnych.
Intensywny ogród na dachu to jednak lepsze rozwiązanie, gdyż każda z zalet jest tutaj spotęgowana. Wartość biologiczna, estetyczna, funkcjonalna oraz ekonomiczna jest w tym przypadku większa.
Pewnym kompromisem pomiędzy wyżej opisanymi możliwościami są półekstensywne ogrody na dachu. Warstwa gleby wynosi około 20 centymetrów, co daje możliwość stosowania roślin bardziej różnorodnych niż w przypadku dachów typowo ekstensywnych. Sadzenie roślin typu krzewy czy drzewa nie jest możliwe, jednak na takim dachu mogą znaleźć się niskie rośliny o barwnych kwiatach.
Ogrody na dachu można podzielić również ze względu na rodzaj izolacji. Przyjęło się, że zielone dachy to tak zwane dachy odwrócone, tymczasem jest to tylko jeden z dwóch typów zielonych dachów. W dachu standardowym (nie odwróconym) nad warstwą termoizolacji znajduje się warstwa hydroizolacji. Dach odwrócony projektuje się w ten sposób, że warstwę hydroizolacji umieszcza się niżej niż termoizolacji. Drugi z wymienionych rodzajów jest stosowany częściej.
Kolejną kwestią jest odpowiedni dobór roślin. Zakładanie ogrodów na dachu warto powierzyć wyspecjalizowanej firmie, wykorzystującej rozwiązania systemowe. Sadzenie roślin, jak i ich dobór powinien być uzależniony od tego, czy założony dach ma charakter intensywny, ekstensywny czy półekstensywny. Do dachów lekkich ekstensywnych zaleca się stosowanie mieszanek siewnych, w których składzie znajdują się nasiona ziół i traw. Alternatywnie w sprzedaży są również pędy rozchodników.
Ogród na dachu może powstać również przy użyciu roślin kwitnących, takich jak macierzanki czy rumianek pospolity. Sadzenie roślin na dachach w hodowli ekstensywnej może odbywać się również przy zastosowaniu takich gatunków roślin, jak na przykład: mchy, krwawnik pospolity, czyściec wełnisty, ukwap dwupienny oraz głowienki. Dobrą propozycją są rośliny zimozielone, jak na przykład wymieniony wyżej czyściec wełnisty, który kwitnie latem, a liście zachowuje cały rok.
Ogrody na dachu intensywnym nie posiadają wyraźnych ograniczeń co do gatunków roślin, ponieważ mogą tam być hodowane nawet krzewy i niskie drzewka. Istnieje jednak pewna grupa gatunków polecanych na tego typu dachy.
Należy pamiętać, że jakkolwiek na dachu skośnym można założyć ogród na dachu w zgodzie z hodowlą ekstensywną, to do hodowli intensywnej najlepiej nadają się dachy płaskie, szczególnie, jeśli swoje miejsce znajdą tam drzewa karłowate, na przykład sosny i świerki. Inne rośliny proponowane na dachy intensywne to między innymi: berberys, goździk siny, liliowiec ogrodowy, lawenda wąskolistna, pięciornik krzewiasty oraz różne odmiany jałowca.
Ogrody na dachu powstają również z zastosowaniem metody szwajcarskiej. Jest to metoda wysoce proekologiczna, która ma na celu wspieranie różnorodności regionu. Metoda polega na wykorzystaniu nasion roślin występujących w okolicy. W okresie wegetacyjnym należy odwiedzić pobliską łąkę i skosić roślinność, po czym przetransportować biomasę i umieścić na przygotowanym uprzednio dachu. Metoda nosi nazwę "direct seeding" i jak dotychczas nie przyjęła się w Polsce, jednak jest ze wszech miar warta uwagi.
