Część rozwiedzionych bez ulgi

W przypadku pełnych rodzin warunkiem skorzystania z ulgi jest wychowywanie dziecka. Przepisy nie wspominają tu o zamieszkiwaniu dziecka z rodzicem. W praktyce studenci często mieszkają poza domem rodzinnym. Jeżeli jednak poza nauką spełniają pozostałe warunki objęcia ulgą, czyli kryterium wieku oraz braku dochodów, to rodzice zachowują prawo do odliczenia. Sytuacja komplikuje się w przypadku rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja. Tutaj prawo do ulgi zostało wyraźnie uzależnione od warunku faktycznego zamieszkiwania z dzieckiem. Do redakcji GP zgłaszanych jest coraz więcej pytań rodziców - byłych małżonków, czy tracą prawo do odliczenia, jeżeli w okresie studiów dziecko nie zamieszkuje z żadnym z nich.

Na szczególnych warunkach

Ustawa o PIT wprost przyznaje prawo do ulgi prorodzinnej podatnikom rozwiedzionym lub pozostającym w sądownie orzeczonej separacji. Z odliczenia korzystają jednak na zasadach szczególnych. Jarosław Ostrowski, radca prawny, doradca podatkowy, wspólnik Kancelarii Nowakowski i Wspólnicy, wyjaśnia, że w tym przypadku ustawodawca określił zasady odliczenia, wprowadzając jako dodatkowe kryterium faktyczne zamieszkanie dziecka z jednym z rozwiedzionych rodziców. - Jeżeli dziecko zamieszkuje w ciągu roku u obojga rodziców, ulga przysługuje każdemu z nich proporcjonalnie do cza-su faktycznego zamieszkania - mówi Jarosław Ostrowski. Jak wskazuje ekspert, problem pojawia się w przypadku, gdy dziecko rozwiedzionych rodziców mieszka samodzielnie, np. ze względu na studia. - Literalne brzmienie przepisu stanowi, że w takim przypadku rozwiedzeni rodzice nie mają prawa do ulgi za okres, w którym dziecko nie zamieszkiwało z żadnym z nich. Może to oznaczać, że nie skorzystają z ulgi w ogóle lub skorzysta z niej tylko jeden z rodziców - mówi Jarosław Ostrowski. Również zdaniem Grzegorza Grochowiny, specjalisty w dziale doradztwa podatkowego KPMG, w świetle przepisów rodzice rozwiedzeni lub pozostający w separacji, a których dzieci np. studiują i nie mieszkają z żadnym z nich, nie będą uprawnieni do skorzystania z ulgi, ponieważ dodatkowy ustawowy warunek nie zostanie spełniony. Zdaniem eksperta kryterium zamieszkiwania, zgodnie z definicją językową słowa zamieszkiwać, należy odnieść do sytuacji, w której dana osoba stale gdzieś przebywa.

Co może oznaczać "faktyczne zamieszkiwanie"? Czy, zdaniem niektórych ekspertów, wyjazd na studia jako czasowa zmiana miejsca pobytu nie oznacza jeszcze zmiany miejsca zamieszkania dziecka? Czy przyjęta konstrukcja odliczenia ulgi przez rozwiedzionych małżonków może budzić wątpliwości, co do jej zgodności z konstytucyjną zasadą równości opodatkowania ?

Magdalena Majkowska

Więcej: Gazeta Prawna 18.04.2008 (77) - str.11