Czy warto kwestionować decyzje fiskusa?

Sposób weryfikacji

Decyzje wydawane przez urzędy skarbowe nie zawsze są dla podatników korzystne. Ten, kto stanie się adresatem takiego rozstrzygnięcia, powinien jednak pamiętać, że postępowanie przed fiskusem jest dwuinstancyjne. Od decyzji urzędu skarbowego można odwołać się do izby skarbowej. Odwołanie otwiera drogę do zmiany niekorzystnego rozstrzygnięcia.

Sprawa nie musi nawet trafić do izby skarbowej, a mimo to może zakończyć się po myśli podatnika. Urząd skarbowy sam może uchylić lub zmienić swoją decyzję, gdy otrzyma odwołanie. To on zapoznaje się z nim jako pierwszy. Odwołanie wnosi się bowiem do izby skarbowej za jego pośrednictwem. Musi ustosunkować się do zawartych w nim zarzutów. Jeżeli uzna, że odwołanie wniesione przez podatnika zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje nową decyzję, którą uchyla lub zmienia zaskarżone rozstrzygnięcie. W przeciwnym razie przekazuje sprawę izbie skarbowej.

Nawet jeśli postępowanie odwoławcze nie przyniesie zmiany stanowiska fiskusa, nie musi to oznaczać końca sprawy. Jej ciąg dalszy może być w sądzie - najpierw w wojewódzkim sądzie administracyjnym, potem w NSA. Podatnik, który zrezygnuje ze złożenia odwołania, zamyka sobie tę drogę dochodzenia słuszności swoich racji. Przed skierowaniem sprawy do sądu administracyjnego trzeba bowiem wyczerpać sposoby weryfikacji decyzji przysługujące w postępowaniu podatkowym. Tym sposobem jest odwołanie.

"Odroczona" płatność

Za złożeniem odwołania od decyzji, nakładającej na podatnika obowiązek podlegający wykonaniu w trybie egzekucyjnym - innymi słowy: obligującej do zapłaty podatku, przemawia dodatkowy argument. Do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez izbę skarbową nie trzeba płacić podatku. Urząd skarbowy nie może go egzekwować. Musi poczekać, aż decyzja stanie się ostateczna. To ogromny plus. Trzeba jednak pamiętać o minusach: możliwości nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności oraz konsekwencjach odsetkowych.

Urząd skarbowy może nadać nieostatecznej decyzji rygor natychmiastowej wykonalności, jeśli uprawdopodobni, że zobowiązanie z niej wynikające nie zostanie wykonane. Takie kroki mogą być podjęte ze względu na złą sytuację finansową podatnika, jego podejście do wywiązywania się z zobowiązań czy zbliżający się termin przedawnienia podatku. Przypadki, w których urzędnicy skarbowi mogą zażądać natychmiastowej zapłaty podatku, zostały wskazane w art. 239b § 1 Ordynacji podatkowej.

Wstrzymanie wykonania decyzji nie ma ponadto wpływu na naliczanie odsetek za zwłokę. Jeżeli więc okaże się, że to fiskus miał rację, podatnik będzie musiał zapłacić podatek wraz z odsetkami. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby dobrowolnie uregulować zobowiązanie wynikające z nieostatecznej decyzji - nie czekając na rozstrzygnięcie sprawy przez izbę skarbową.

Wymiar uzupełniający

Izba skarbowa, do której trafia odwołanie od decyzji urzędu skarbowego, nie może rozstrzygnąć sprawy na niekorzyść podatnika. Zakaz ten wynika z art. 234 Ordynacji podatkowej. W drodze wyjątku nie stosuje się go, gdy zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes publiczny.

Myli się jednak ten, kto sądzi, że postępowanie odwoławcze musi zakończyć się uchyleniem decyzji wydanej przez urząd skarbowy lub jej zmianą na korzyść podatnika. Izba skarbowa może utrzymać ją w mocy. Takie rozstrzygnięcie nie jest traktowane jako niekorzystne dla podatnika. Nie pogarsza się bowiem jego sytuacja. Nie należy też zdziwić się, kiedy sprawa ponownie trafi do urzędu skarbowego. Izba skarbowa może uchylić w całości decyzję urzędu skarbowego i przekazać mu sprawę do ponownego rozpatrzenia. Może tak postąpić, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części.

Izba skarbowa nie ma prawa orzekać na niekorzyść podatnika. Może jednak zastosować "wybieg" w postaci wymiaru uzupełniającego. Jest o tym mowa w art. 230 Ordynacji podatkowej. Izba skarbowa może zwrócić sprawę urzędowi skarbowemu, aby dokonał wymiaru uzupełniającego poprzez zmianę wydanej decyzji. Postąpi tak, jeżeli stwierdzi, że zobowiązanie podatkowe zostało określone lub ustalone w wysokości niższej, niż to wynika z przepisów prawa podatkowego. Sięgnie po to rozwiązanie także w przypadku zawyżenia straty lub kwoty zwrotu podatku. Wymiar uzupełniający wchodzi ponadto w rachubę wtedy, gdy różnica między podatkiem naliczonym a należnym, obniżająca podatek należny za następne okresy rozliczeniowe, została określona w wysokości wyższej niż to wynika z przepisów o VAT.

Nowa decyzja wydawana jest przez urząd skarbowy zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dniu powstania obowiązku podatkowego. Od tej nowej decyzji można się odwołać. Odwołanie podlega rozpatrzeniu łącznie z odwołaniem wniesionym od zmienionej decyzji. Jeżeli natomiast podatnik nie skorzysta z prawa złożenia odwołania od nowej decyzji, izba skarbowa rozpatruje odwołanie od decyzji, która uległa zmianie.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.).