Czy za darowanie mieszkania trzeba zapłacić podatek?
Nieruchomości często są przekazywane w formie darowizny. Należy jednak pamiętać o tym, że ta czynność może wiązać się z koniecznością zapłaty podatku. Kiedy trzeba wydać pieniądze i ile wynosi ta należność publicznoprawna? Na to pytanie odpowiada Bartłomiej Kuźniar, koordynator projektów inwestycyjnych w firmie Saveinvest Sp. z o.o.
Instytucja darowizny została uregulowana w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z jego zapisami darowizna to umowa regulująca bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego. Można komuś darować mieszkanie, pieniądze oraz jakiekolwiek inne dobra materialne i prawa majątkowe. Oświadczenie darczyńcy powinno zostać złożone w formie aktu notarialnego. Sama umowa darowizny nie wymaga natomiast żadnej szczególnej formy, o ile przyrzeczone świadczenie zostanie spełnione. Darowizna najczęściej przybiera formę pieniężną. W ten sposób przekazują sobie różne środki członkowie rodziny albo bliscy znajomi. Czasem daruje się w ten sposób również inne dobra, w tym nieruchomości. Niestety wiele osób zapomina o tym, że od darowizny należy zapłacić podatek.
Kwestię tę reguluje ustawa o podatku od spadków i darowizn. Opodatkowaniu podlega co do zasady wszelkie nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Podstawę opodatkowania stanowi natomiast wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów, czyli ich faktyczna wartość.
Wysokość podatku zależy od tego, do której grupy podatkowej należy obdarowany. Istnieją trzy grupy. Do pierwszej zaliczają się małżonkowie, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, a także ojczym, macocha i teściowie. W drugiej grupie znajdziemy zstępnych rodzeństwa, a także rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków oraz małżonków innych zstępnych. Do trzeciej grupy należą natomiast wszyscy pozostali nabywcy. Każda grupa podatkowa ma przy tym inny próg kwoty wolnej od podatku. Pierwsza - 9637 zł, 7276 zł oraz 4902 zł. Istnieją również różne stawki podatku - od 3 do 20 procent.
Przykładowo zatem dla II grupy podatkowej podatek od darowizny wynosi 1644,50 zł i 12 procent nadwyżki ponad kwotę 20 556 zł. Jeżeli przekazywana nieruchomość kosztowała 100 000 złotych, należy najpierw odjąć kwotę wolną od podatku, czyli 7276 zł. Pozostanie 92 724 zł. Następnie należy odjąć 20 556 zł, ponieważ podatek należy zapłacić od nadwyżki ponad tę kwotę. W kolejnym kroku powstałą w ten sposób różnicę 72 168 zł należy pomnożyć przez 12 procent, czyli stawkę podatku. Finalnie natomiast do wyliczonych 8660,16 zł należy dodać 1644,50 zł. Ostatecznie zatem kwota należnego podatku od darowizny wyniosłaby w tym przypadku 10 305 zł (w zaokrągleniu do pełnych złotych) - wyjaśnia Bartłomiej Kuźniar.
Warto jednak wspomnieć o tym, że w niektórych przypadkach obdarowanym przysługuje zwolnienie od podatku. Dotyczy to sytuacji, w której obdarowanym jest małżonek, wstępny, zstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym albo macocha. Obdarowani w takiej sytuacji muszą jednak spełnić jeden podstawowy warunek - zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Mają na to sześć miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli od momentu otrzymania darowizny. Jeżeli przedmiotem darowizny są pieniądze strony muszą dodatkowo przekazać je przelewem, a nie w gotówce.
Od wskazanego wyżej wyjątku istnieje dodatkowy wyjątek. Obowiązek zgłoszenia nie obowiązuje wtedy, gdy nabycie nastąpiło na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron. Jak zostało już wcześniej wspomniane w odniesieniu do darowizny nieruchomości te formy są wymagane.
