Ekwiwalent za pranie odzieży roboczej a przychód podatnika

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, przychodami ze stosunku służbowego, stosunku pracy czy pracy nakładczej są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne bądź ich ekwiwalenty, bez względu na ich źródło finansowania; w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty. Ten nieenumeratywny katalog, wymienia kategorie przychodów jedynie przykładowo, a więc przychodem należy uznać wszystkie świadczenie będące przysporzeniem majątkowym pracownika, które mają swoje źródło w stosunku pracy.

Z kolei Kodeks Pracy stanowi, że jeżeli pracodawca nie jest w stanie zapewnić prania odzieży roboczej swoich pracowników, wówczas czynności te mogą wykonywać sami podwładni. Jest to możliwe, gdy jednocześnie pracodawca wypłaci odpowiednią sumę będącą ekwiwalentem kosztów poniesionych na pranie. Wydaje się, że ekwiwalentem, w rozumieniu wyżej wymienionych przepisów jest świadczenie o równiej wartości - równoważnik, odpowiednik.

Powyższe założenie przyjął również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w dwóch interpretacjach indywidualnych z dnia 10 października 2012 r. (znak IPPB4/415-574/12-4/JK i IPPB4/415-574/12-5/JK). Organ podatkowy rozpatrywał wniosek przedsiębiorcy, który posiadał wiele stanowisk wymagających do pracy odzieży roboczej. Pracodawca zdecydował się uregulować kwestie korzystania z odzieży w zarządzeniu będącym częścią regulaminu zakładu pracy i określił w nim nie tylko rodzaj noszonych strojów, ale również wymienił wszystkie pozycje, które wymagały podczas pracy - dla bezpieczeństwa - noszenia specjalnego ubioru. Były wśród nich osoby zajmujące się konserwacją i obsługą urządzeń elektrycznych oraz sieci wodnokanalizacyjnych, jak również: konserwatorzy mebli, sprzątaczki, stolarze, murarze i inni. Jednocześnie w regulaminie podkreślono, że pracodawca nie bierze odpowiedzialności na konserwacje (w szczególności pranie) odzieży, a zwrot kosztów poniesionych przez pracownika na utrzymanie nastąpi poprzez wypłatę pieniężnego ekwiwalentu. Ponadto, ekwiwalent miał być wypłacany według trzech kategorii zabrudzenia zgodnie z charakterem faktycznie wykonywanej pracy - wysokość ekwiwalentu określa pracodawca w porozumieniu ze związkami zawodowymi.

Warto zaznaczyć, ze ustalona suma przybrała formę ryczałtu brutto (stałej miesięcznej kwoty), nieuwzględniającej kosztów rzeczywiście poniesionych na pranie, ani nawet średnich cen w pralniach. W związku z powyższym, organ uznał, że takie ujednolicone sumy nie mieszczą się w pojęciu "ekwiwalentu", gdyż w ogóle nie odnoszą się do rzeczywiście poniesionego wydatku. Wobec tego, wypłacane świadczenia, w ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie stanowią przychód z tytułu stosunku pracy i co więcej - nie mogą korzystać z przedmiotowego zwolnienia podstawie art. 21 ust. 1 pkt11 ustawy o PIT. Przepis ten bowiem stanowi, iż świadczenia rzeczowe oraz ich ekwiwalenty, wynikające z zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych, są zwolnione od podatku dochodowego.

Podkreślenia wymaga fakt, że inne stanowisko przyjął organ podatkowy w stosunku do zdarzenia przyszłego dotyczącego tego samego przedsiębiorcy. Pracodawca planuje bowiem zmianę sposobu wypłacania środków poniesionych na pranie przez pracowników. Nowe zasady miałyby polegać na wypłacie ekwiwalentu odpowiadającego faktycznie poniesionym kosztom ustalanych na podstawie przedkładanych rachunków lub paragonów. Organ zgodził się z wnioskodawcą, że dopiero w takiej sytuacji wymóg ekwiwalentności zostanie spełniony, gdyż wypłacona kwota będzie w całości zaspokajała poniesiony wydatek. Wówczas również, pracodawca będzie mógł skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt11 ustawy o PIT.

Podsumowując warto zaznaczyć, że przywołane wyżej interpretacje Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nie są pierwszymi, które rozstrzygałyby problem ekwiwalentności świadczenia na poniesione koszty prania odzieży służbowej. W podobnej tonie wypowiedział się m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 14 sierpnia 2012 r. (znak ITPB2/415-504/12/MM). Co więcej, w starszej linii orzeczniczej organów podatkowych utrwaliło się założenie, że możliwość zastosowania ulgi z art. 21 ust. 1 pkt11 ustawy o PIT nie zależy od rodzaju umowy będącej podstawą stosunku pracy - może on wynikać z umowy o prace jak i umowy cywilnoprawnej. Tak orzekł miedzy innymi Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 31 sierpnia 2009r . (znak IPPB2/415-414/09-2AS).

Marcin Parulski, konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

_{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}