Kara porządkowa sposobem fiskusa na niezdyscyplinowanych

Sankcja dyscyplinująca

Pracownicy urzędu skarbowego prowadzący daną sprawę mają obowiązek podjąć wszelkie niezbędne kroki, aby dokładnie ustalić stan faktyczny. Zazwyczaj potrzebna jest do tego pomoc innych osób - nie tylko samego podatnika, ale również świadków czy biegłych. Strona oraz inne osoby mogą więc być wezwane do złożenia wyjaśnień, zeznań czy dokonania określonej czynności osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie. Wezwanie można dostać na każdym etapie postępowania. O złożenie wyjaśnień, zeznań czy dokonanie określonej czynności można być jednak poproszonym, jeżeli jest to niezbędne dla wyjaśnienia stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia sprawy.

Uczestnicy postępowania podatkowego nie zawsze są chętni do współpracy. Podatnik ignoruje kolejne wezwania do stawienia się w urzędzie skarbowym, świadek bezzasadnie odmawia złożenia zeznań, biegły nie chce wydać opinii… Urzędnicy skarbowi mają jednak sposób na zdyscyplinowanie uczestników postępowania podatkowego. Mogą ukarać ich karą porządkową. Teraz może ona wynieść do 2600 zł.

Mogą - nie muszą, a jeżeli już zdecydują się na wymierzenie kary, niekoniecznie będzie to maksymalna kwota. Od fiskusa zależy, czy ukarze daną osobę i jak wysoką karę nałoży. Jej wysokość powinna być jednak uzależniona od charakteru i wagi sprawy, skutków niewypełnienia nałożonego obowiązku, sytuacji majątkowej i finansowej danej osoby itp.

Ryzykowne zachowania

Nie za każde zachowanie, które utrudnia prowadzenie postępowania podatkowego, można być ukaranym karą porządkową. Wchodzi to w rachubę w ściśle określonych przypadkach. Zostały one wymienione w art. 262 § 1-3 Ordynacji podatkowej.

Strona, jej pełnomocnik, świadek lub biegły mogą być ukarani, kiedy bez uzasadnionej przyczyny nie stawią się osobiście na wezwanie, mimo że byli do tego zobowiązani i zostali prawidłowo wezwani. Na karę porządkową narażają się również wtedy, gdy bezzasadnie odmówią złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin lub udziału w innej czynności. Urząd skarbowy może ich w końcu ukarać karą porządkową, gdy bez jego zezwolenia przed zakończeniem danej czynności opuszczą miejsce jej przeprowadzenia. Regulacje te stosuje się odpowiednio do osoby, która wyraziła zgodę na powołanie jej na biegłego.

Trzeba jednak zaznaczyć, że o takich konsekwencjach nie ma mowy w przypadku przesłuchania strony. Jeżeli nie zgodzi się ona na przesłuchanie - a ma takie prawo - nie może być ukarana karą porządkową.

Kary porządkowej może za to spodziewać się osoba trzecia, która bezzasadnie odmawia okazania przedmiotu oględzin. Na marginesie - ponieważ artykuł dotyczy postępowania przed urzędem skarbowym - warto dodać, że w czasie postępowania odwoławczego dochodzi dodatkowa przesłanka wymierzenia kary porządkowej. Narażają się na nią uczestnicy rozprawy, którzy poprzez swoje niewłaściwe zachowanie utrudniają jej przeprowadzenie.

Sposób na karę

Kara porządkowa nakładana jest w formie postanowienia. W nim urząd skarbowy, przed którym toczy się postępowanie podatkowe, określa na kogo, za co i jaką karę nakłada. Na uregulowanie wskazanej kwoty ukarany ma 7 dni od dnia doręczenia mu postanowienia.

Postanowienie o nałożeniu kary porządkowej można podważyć. Ukarany może wnieść na nie zażalenie, jeżeli uważa, że urząd skarbowy nie miał podstaw, aby go ukarać, np. nie został pouczony o takich konsekwencjach niezastosowania się do wezwania. Zażalenie należy złożyć w ciągu 7 dni od otrzymania spornego rozstrzygnięcia. Rozpatrzy je izba skarbowa.

Zażalenie nie jest jedynym sposobem na postanowienie nakładające karę porządkową. Można również usprawiedliwić swoje zachowanie. Jeżeli dana osoba miała uzasadnione powody, aby nie stawić się w urzędzie skarbowym lub nie wykonać innego wymaganego od niej obowiązku, może złożyć wniosek o uchylenie postanowienia nakładającego na nią karę porządkową. Należy w nim wskazać, co ma się na swoje usprawiedliwienie. Nie zaszkodzi dołączyć dowodu na poparcie swoich twierdzeń, np. kopii zwolnienia lekarskiego, jeśli wizyta w urzędzie skarbowym nie była możliwa z powodu choroby. Wniosek należy złożyć w ciągu 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o nałożeniu kary porządkowej. Na postanowienie o odmowie uchylenia kary przysługuje zażalenie.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.).