Komu przysługuje kwartalne rozliczanie VAT

Wyboru metody kwartalnej podatnik dokonuje na druku VAT-R, zaznaczając w poz. 43 kwadrat 1. Zaznacza on również kwadrat w poz. 50, będący informacją o składaniu deklaracji VAT-7K.

Podatnicy, którzy wybrali rozliczenie kwartalne, mogą powrócić do miesięcznego rozliczania VAT, nie wcześniej jednak niż po upływie 4 kwartałów, za które składali deklaracje kwartalne, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia złożenia deklaracji podatkowej za pierwszy miesięczny okres rozliczeniowy, nie później jednak niż do upływu terminu złożenia tej deklaracji (art. 99 ust. 4 ustawy o VAT).

Kwartalne rozliczanie VAT może być korzystne dla tych podatników, którzy wykazują nadwyżkę VAT należnego nad naliczonym. Przesuną oni bowiem termin zapłaty podatku. Jednak będą musieli liczyć się z jednorazową zapłatą podatku w wyższej wysokości.

Jeżeli natomiast podatnik wykazuje nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy, rozliczenie kwartalne nie jest dla niego korzystne. Wydłużyłby się bowiem termin oczekiwania na zwrot podatku.
 

Kwartalne rozliczanie podmiotów innych niż mali podatnicy

Od 1 stycznia 2009 r. każdy podatnik (nie tylko mały podatnik) może składać deklaracje VAT za okresy kwartalne (VAT-7D), tj. w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. Podatnicy ci, podobnie jak mali podatnicy rozliczający VAT według zasad ogólnych, mają obowiązek pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o wyborze kwartalnego rozliczania VAT w terminach opisanych powyżej.

Dla podatników innych, niż mali podatnicy, rozliczenie kwartalne nie jest tak korzystne, gdyż zobowiązani są oni do wpłacania zaliczek na podatek za pierwszy oraz za drugi miesiąc kwartału w wysokości 1/3 kwoty należnego zobowiązania podatkowego wynikającej z deklaracji podatkowej złożonej za poprzedni kwartał. Wpłaty zaliczki należy dokonać do 25. dnia miesiąca następującego po każdym z kolejnych miesięcy, za które wpłacana jest zaliczka (art. 103 ust. 2a ustawy o VAT).
 

Jeżeli w poprzednim kwartale należne zobowiązanie podatkowe było zerowe, nie powstaje obowiązek wpłacania zaliczek na podatek. Podatnik może jednak wpłacać zaliczki w wysokości faktycznego rozliczenia za dany miesiąc. Warunkiem jest pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego, które należy złożyć najpóźniej z chwilą wpłaty zaliczki za pierwszy miesiąc pierwszego kwartału, od którego zaliczki będą ustalane w wysokości faktycznego rozliczenia, jednak nie później niż z upływem terminu do jej zapłaty.

Przykładowy wzór takiego zawiadomienia:
 

Podatnik może zrezygnować z wpłacania zaliczek w wysokości faktycznego rozliczenia nie wcześniej niż po upływie dwóch kwartałów (art. 103 ust. 2g ustawy o VAT). W tym celu nie musi jednak składać żadnego zawiadomienia do urzędu skarbowego. Za rezygnację z tej metody rozliczania VAT uznaje się bowiem wpłacenie zaliczki za pierwszy miesiąc kwartału w wysokości 1/3 kwoty należnego zobowiązania podatkowego wynikającej z deklaracji podatkowej złożonej za poprzedni kwartał.

Podatnicy, którzy rezygnują z miesięcznego rozliczania VAT na rzecz rozliczania kwartalnego, zaliczki na podatek za pierwszy i drugi miesiąc kwartału, w którym rozpoczęli rozliczenie kwartalne, wpłacają w wysokości należnego zobowiązania za odpowiednio pierwszy lub drugi miesiąc poprzedniego kwartału, w którym rozliczali VAT miesięcznie. Jeżeli w tych miesiącach zobowiązanie podatkowe nie wystąpiło, obowiązek zapłaty zaliczki nie powstanie.
 

Obowiązek wpłacania zaliczek dotyczy również podatników rozpoczynających w trakcie roku wykonywanie czynności opodatkowanych, którzy wybrali rozliczenie kwartalne, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, kwotę 1.200.000 euro (a dla prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzających funduszami powierniczymi, itp. - 45.000 euro), z tym że w kwartale, w którym podatnik rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej, obowiązek wpłacenia zaliczki nie powstaje.

Natomiast jeżeli podatnik, ze względu na przekroczenie limitu obrotów, traci status małego podatnika w trakcie roku, zobowiązany jest do wpłaty zaliczek na podatek począwszy od kwartału następującego po kwartale, w którym nastąpiło to przekroczenie (art. 103 ust. 2d pkt 2 ustawy o VAT).

2. Kwartalne rozliczanie podatku dochodowego

Podatnicy mogą również wpłacać kwartalne zaliczki na podatek dochodowy. Jednak ten sposób wpłacania zaliczek mogą wybrać jedynie mali podatnicy i podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej.

Od powyższego przewidziano jednak pewne wyjątki. I tak: z możliwości kwartalnego wpłacania zaliczek nie mogą skorzystać podatnicy, którzy opłacają podatek w uproszczonej formie - w wysokości 1/12 kwoty podatku wykazanej w zeznaniu złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy lub w roku podatkowym poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata - dotyczy osób prawnych, a dla osób fizycznych - w wysokości 1/12 kwoty obliczonej przy zastosowaniu skali podatkowej (lub podatku liniowego 19%) od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej wykazanego w ww. zeznaniu. Kwartalne zaliczki nie mogą być również wpłacane od dochodu z najmu prywatnego (za wyjątkiem, gdy przychód z najmu prywatnego opodatkowany jest ryczałtem ewidencjonowanym, o czym mowa w dalszej części tego opracowania).

Mali podatnicy

Za małego podatnika uważa się podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro. Przeliczenia ww. limitu należy dokonać według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł (limit ten dla 2009 r. wynosi 4.053.000 zł, a dla 2010 r. będzie wynosił 5.067.000 zł).

Jeżeli w trakcie roku podatkowego przychody podatnika przekroczą 1.200.000 euro, do końca roku podatnik może jeszcze wpłacać zaliczki kwartalnie. Natomiast od przyszłego roku zobowiązany będzie do wpłat zaliczek miesięcznych (przypominamy, że dla celów VAT przekroczenie ww. limitu w trakcie roku powoduje, że począwszy od kwartału następującego po kwartale, w którym nastąpiło przekroczenie limitu - a nie od przyszłego roku - podatnicy rozliczają VAT tak, jak podmioty niebędące małymi podatnikami).

Przy czym analizując, czy w 2010 r. podatnik może opłacać zaliczki na podatek dochodowy kwartalnie, istotny jest limit dla małych podatników ustalony na 2010 r.

WAŻNE: Jeżeli w trakcie 2009 r. przychody wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług przekroczą 4.053.000 zł (limit dla małych podatników na 2009 r.), lecz nie przekroczą kwoty 5.067.000 zł (limit dla małych podatników na 2010 r.), podatnik nie utraci statusu małego podatnika i będzie mógł w 2010 r. wpłacać zaliczki kwartalne.

Na marginesie przypominamy, że limit dla małych podatników został zwiększony (z 800.000 euro na 1.200.000 euro) z dniem 22 maja 2009 r., mocą ustawy z dnia 5 marca 2009 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. nr 69, poz. 587). Podatnicy, którzy uzyskali status małego podatnika w 2009 r., w związku z podwyższeniem ww. limitu, mogli wpłacać kwartalne zaliczki począwszy od III kwartału, po uprzednim zawiadomieniu w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tej metody wpłat zaliczek, w terminie do 20 sierpnia 2009 r. (art. 4 ust. 2 ww. ustawy nowelizującej).

Podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej

Jak wspomniano powyżej, kwartalne zaliczki mogą wpłacać również podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą.

Za podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej rozumie się podatnika, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, nie prowadził działalności gospodarczej samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej lub działalności takiej nie prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa (art. 22k ust. 11 ustawy o PDOF).

Jeżeli natomiast do podatnika zastosowanie mają przepisy ustawy o PDOP, to na mocy art. 25 ust. 1d i art. 16k ust. 11 ustawy o PDOP, kwartalnego wpłacania zaliczek nie mogą wybrać podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą, którzy zostali utworzeni:

• w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników albo
  
  

• w wyniku przekształcenia spółki lub spółek niemających osobowości prawnej, albo
  
  

• przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10.000 euro.

Wpłaty kwartalnych zaliczek

O wyborze wpłacania kwartalnych zaliczek należy powiadomić naczelnika urzędu skarbowego w terminie:

• do 20 lutego roku podatkowego - dotyczy małych podatników kontynuujących działalność gospodarczą,
  
  

• do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej, nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu - dotyczy podatników rozpoczynających działalność gospodarczą.

Powyższe terminy dotyczą podatników, którzy stosują przepisy ustawy o PDOF. Natomiast podatnicy, do których zastosowanie ma ustawa o PDOP, zawiadomienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze kwartalnego wpłacania zaliczek dokonują w formie pisemnej do 20 drugiego miesiąca roku podatkowego.

Zawiadomienie powyższe dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik, w terminie do dnia 20 lutego roku podatkowego (a dla podatników PDOP - w terminie wpłaty pierwszej zaliczki za dany rok podatkowy), zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z kwartalnego sposobu wpłacania zaliczek.

Przedsiębiorcy rozliczający podatek według skali podatkowej płacą zaliczki począwszy od kwartału, w którym ich dochody przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku. Zaliczkę za ten kwartał stanowi podatek obliczony według zasad ogólnych. Natomiast jeżeli podatnik opłaca podatek liniowy - płaci zaliczki począwszy od kwartału, w którym uzyskał pierwszy dochód.

Za kolejne kwartały zaliczkę ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie kwartały.

Zaliczki kwartalne za okres od pierwszego do trzeciego kwartału roku podatkowego podatnicy uiszczają w terminie do 20 każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka (do 20 kwietnia, 20 lipca i 20 października). Zaliczka za ostatni kwartał jest uiszczana w wysokości zaliczki za kwartał poprzedni, w terminie do 20 grudnia.

Uwaga! W dniu 21 października br. odbyło się I czytanie projektu zmian do ustawy o PDOP i ustawy o PDOF, w którym proponuje się przesunięcie terminu wejścia w życie tego przepisu na 2012 rok. W 2010 r. zaliczkę za ostatni kwartał będzie należało wpłacić do 20 stycznia następnego roku podatkowego (a nie jak obecnie - do 20 grudnia w wysokości zaliczki za III kwartał). Nie będzie natomiast konieczności wpłaty zaliczki, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty podatnik złoży zeznanie i dokona zapłaty podatku wynikającego z tego zeznania; choć trzeba również zaznaczyć, że Ministerstwo Finansów planuje przesunięcie daty wejścia tej zmiany na dzień 1 stycznia 2012 r. (projekt z 2 października 2009 r.).

Warto również zwrócić uwagę, że rozliczenie kwartalne dotyczy poszczególnych kwartałów roku kalendarzowego (a nie dowolnych 3 miesięcy). Stanowi o tym art. 25 ust. 1b ustawy o PDOP.