Obiekt tymczasowy jako przedmiot podatku od nieruchomości

Ustawodawca w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 z późn. zm. - dalej "u.p.o.l.") określił zakres przedmiotowy podatku od nieruchomości. Zgodnie z powyższym przepisem opodatkowaniu podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:

1. grunty,

2. budynki lub ich części,

3. budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Na wstępie rozważań należy wyjaśnić podstawowe pojęcia występujące na gruncie podatku od nieruchomości. Zgodnie z art. 1a pkt 1 u.p.o.l., przez użyte w ustawie określenie "budynek" należy rozumieć - obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Definicję "budowli" zawiera z kolei art. 1a. pkt 2. u.p.o.l. Jest nią obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Z kolei, definicję "tymczasowego obiektu budowlanego" zawiera art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z późn. zm.). Jest nim obiekt budowlany przeznaczony do czasowego używania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe. Wyjaśnienia wymaga również pojęcie "obiektu budowlanego". Zgodnie z art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego przez obiekt budowlany - należy rozumieć budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowlę stanowiącą całość techniczno - użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami oraz obiekt małej architektury.

Dokonując analizy powyższych przepisów można dojść do stwierdzenia, że tymczasowy obiekt budowlany nie jest obiektem budowlanym w rozumieniu zarówno ustawy podatkowej, jak i art. 3 ust. 1 Prawa budowlanego. W celu ustalenia, czy tymczasowe obiekty budowlane spełniają jedną z przytoczonych wyżej definicji - a tym samym podlegają podatkowi od nieruchomości, można sięgnąć do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 stycznia 2009 r. (sygn. II FSK 1391/07). NSA zauważył, że tymczasowe obiekty budowlane są "odmianą obiektów budowlanych, wyodrębnioną ze względu na pewne specyficzne cechy, wobec czego również w kategoriach "budynków", "budowli" czy też "obiektów małej architektury" mogą mieścić się takie, które spełniają te cechy i są tymczasowymi obiektami budowlanymi." Sąd podkreślił, że tymczasowy obiekt budowlany "nie może jednak zostać zaliczony do budynków w ramach definicji wynikającej z przepisu art. 1a pkt 1 u.p.o.l., albowiem ten ostatni z wymienionych zapisów prawnych wymaga, aby obiekt budowlany, o którym stanowi, był trwale związany z gruntem oraz posiadał fundamenty.(...) może być jednak budowlą w rozumieniu art. 1a. pkt 2 u.p.o.l., ponieważ nie jest budynkiem ani obiektem małej architektury z art. 3 pkt 4 Prawa budowlanego, jest natomiast obiektem budowlanym, który może zostać zaliczony do budowli".

Zdaniem NSA: "Ocena, że spornego w sprawie tymczasowego obiektu budowlanego nie można zasadnie wyłączyć ze zdefiniowanego ustawowo w prawie budowlanym i prawie podatkowym obszaru budowli, nie przesądza jeszcze i nie stanowi samodzielnej podstawy do konstatacji o powstaniu obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości." Sąd administracyjny podkreślił, że należy również brać pod uwagę przepisy art. 6 ust. 2 i art. 6 ust. 4 u.p.o.l.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 powoływanej ustawy, jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub jego części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznych wykończeniem. Z kolei w myśl art. 6 ust. 4 obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Dokonując analizy powyższych dwóch przepisów sąd administracyjny stwierdził, że: "art. 6 ust. 2 u.p.o.l., wskazując na istnienie budowli, w sposób dosłowny, jednoznaczny i kategoryczny stwierdza, że jest to okoliczność, od której uzależniony jest obowiązek podatkowy. Jeżeli okoliczność ta ustanie, to jest, budowla przestanie istnieć przed czasem, w którym zgodnie z prawem mógł powstać z jej powodu obowiązek podatkowy, obowiązek ten nie powstanie, ponieważ przed powstaniem obowiązku podatkowego ustała okoliczność, od której jest on uzależniony".

Reasumując, tymczasowy obiekt budowlany dla potrzeb opodatkowania podatkiem od nieruchomości powinien być zaliczany do kategorii budowli, które podlegają opodatkowaniu, jeśli są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Dla ustalenia, czy właściciel takiego obiektu będzie zobowiązany do zapłaty podatku, należy także brać pod uwagę moment powstania obowiązku podatkowego. A zatem jeśli tymczasowy obiekt budowlany związany z prowadzeniem działalności przestanie fizycznie istnieć przed dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym jego budowa została zakończona bądź został on przyjęty do użytkowania - wówczas nie powstanie obowiązek podatkowy oznaczający dla jego właściciela konieczność zapłaty podatku od nieruchomości.

Justyna Zając-Wysocka, Radca prawny, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.