Opodatkowanie kwoty rekompensaty finansowej

Porozumienie stron jest umową, a więc pracodawca i pracownik muszą uzgodnić warunki na jakich dojdzie do jej rozwiązania. W razie określenia dodatkowej rekompensaty pieniężnej dla pracownika, porozumienie stron powinno określać albo jej kwotę albo sposób ustalenia jej wysokości oraz termin i sposób jej wypłacenia.

Wypłacona przez pracodawcę rekompensata finansowa z tytułu rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w podatku dochodowym jest traktowana jako przychód z pracy i podlega opodatkowaniu jako świadczenie ze stosunku pracy.

Stosownie do przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej updof (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Od powyższej reguły występują oczywiście pewne wyjątki. Są one jednak bardzo nieliczne. Zgodnie art. 21 ust. 1 pkt 3 updof, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia. Wysokość lub zasady ich ustalania muszą jednak wynikać wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Dodatkowo powyższe nie ma zastosowania m.in. do:

"określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

"odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

"odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

"odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

"odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugod innych niż ugody sądowe.

Mając na uwadze wyżej przywołane uregulowania prawne należy zaznaczyć, że przepis art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia jedynie przykładowo przychody ze stosunku pracy. Świadczy o tym użycie słowa "w szczególności" co oznacza, że wymienione kategorie przychodów stanowią katalog otwarty.

Oznacza to, że przychodami ze stosunku pracy są więc wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Wobec tego należy stwierdzić, że wypłata przedmiotowej rekompensaty nawet jeśli jest dokonywana przez byłego pracodawcę stanowi przychód ze stosunku pracy. Źródłem otrzymania wypłaconej kwoty jest bowiem stosunek pracy.

Takie stanowisko przyjął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 2010.09.08, sygn. IPPB2/415-561/10-2/MK. Reasumując wypłacona rekompensata pieniężna stanowi przychód ze stosunku pracy w związku z tym, pracodawca wypełniając obowiązki płatnika nałożone na niego przez ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu wypłaconych odpraw powinien pobrać i odprowadzić na konto fiskusa zaliczkę na podatek dochodowy.

Marcin Parulski

Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie