Opodatkowanie umowy pożyczki
Umowa pożyczki polega na przeniesieniu własności określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku na rzecz pożyczkobiorcy oraz obowiązek zwrotu pożyczkodawcy tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm., dalej: PCC), umowa pożyczki podlega opodatkowaniu tym podatkiem.
Na podstawie art. 9 ustawy z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 165, poz. 1316) art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) PCC z dniem 21 października 2009 r. otrzymał nowe brzmienie: podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.
Stosownie do art. 2 pkt 4 PCC ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
- umowy spółki i jej zmiany,
- umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
W interpretacji indywidualnej Nr IPPP3/443-1190/09-4/LK z dnia 17.02.2010 r. dotyczącej podatku od towarów i usług Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdził, że usługa udzielenia pożyczki innemu podmiotowi gospodarczemu (sklasyfikowana do grupowania 65-67), jako usługa pośrednictwa finansowego, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Jednocześnie usługa ta zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, przy czym wykonywanie jej przez czynnego podatnika VAT - stosownie do dyspozycji przepisu art. 106 ustawy - winno być udokumentowane fakturą VAT.
Reasumując należy stwierdzić, iż w przypadku gdy umowa pożyczki objęta jest zakresem ustawy o podatku od towarów i usług zostaje wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 PCC.
Marcin Parulski
Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie