PESEL wypiera NIP w kontaktach z fiskusem

NIP stracił status jedynego identyfikatora podatkowego. Od wczoraj jest nim również PESEL. Posługują się nim osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej lub nie są zarejestrowanymi podatnikami VAT. Urzędnicy nie mogą żądać od nich podania NIP-u, chyba że obowiązek przedstawienia go wynika z przepisów prawa.

Od przyszłego roku osobom, które nie prowadzą firm, NIP przestanie być całkowicie potrzebny. PESEL stanie się ich jedynym identyfikatorem podatkowym. NIP nie będzie już takim podatnikom nadawany. Jeżeli złożą wniosek o jego przyznanie, spotkają się z odmową. Nadal jednak NIP będą musieli mieć ci, którzy co prawda nie zajmują się działalnością gospodarczą, ale są płatnikami składek ubezpieczeniowych, np. zatrudniający na umowę zlecenia opiekunkę do dziecka.

Osoby, dla których jedynym identyfikatorem podatkowym stanie się PESEL, nie będą musiały składać zgłoszeń identyfikacyjnych i aktualizacyjnych. Obecnie zmiana nazwiska, adresu czy serii i numeru dowodu osobistego wymaga wypełnienia NIP-3. Od przyszłego roku urzędnicy skarbowi poznają większość tych danych za pomocą rejestru PESEL. Nie zawiera on jednak wszystkich informacji, które są potrzebne w kontaktach z fiskusem. Mowa przede wszystkim o adresie zamieszkania innym niż adres zameldowania. Jego zmianę trzeba będzie zgłosić samodzielnie.

Od przyszłego roku aktualny adres zamieszkania wystarczy podać w składanej deklaracji lub innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym, np. w zeznaniu rocznym. Jeżeli jednak podatnik będzie chciał zmiany w tym zakresie zgłosić wcześniej, będzie miał taką możliwość. Aktualizacji dokona na formularzu ZAP-3. W ten sam sposób podatnicy zgłoszą numer rachunku bankowego, na który mają dostać np. zwrot nadpłaty podatku dochodowego.

Wczoraj weszły również w życie nowe zasady nadawania NIP. Procedura ma być prostsza, a czas oczekiwania na identyfikator - krótszy. Skorzystają na tym przede wszystkim nowo otwierane firmy.

Podatnicy, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą, a nie mają NIP, składają zgłoszenie identyfikacyjne w ramach wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców albo do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Dane zawarte w tym zgłoszeniu przekazuje się do odpowiedniego urzędu skarbowego. Dotychczas na tej podstawie wydawał on decyzję o nadaniu NIP. Osobom fizycznym rozpoczynającym działalność gospodarczą numer był przyznawany w ciągu 3 dni roboczych. Pozostali uzyskiwali go zazwyczaj w ciągu miesiąca.

Obecnie wygenerowanie NIP ma być czynnością materialno-techniczną. NIP zostanie nadany przy użyciu Centralnego Rejestru Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników (CRP KEP) po dokonaniu zgłoszenia identyfikacyjnego. Zachowano przy tym regulacje dotyczące "jednego okienka".

NIP nie będzie już przyznawany w formie decyzji. Zamiast niej urząd skarbowy wyda potwierdzenie jego nadania. Ma na to 14 dni od dnia wpływu poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego. Potwierdzenie nadania NIP osobie fizycznej rozpoczynającej działalność gospodarczą powinien wydać najpóźniej następnego dnia roboczego po otrzymaniu zgłoszenia identyfikacyjnego.

Informację o nadanym podatnikowi NIP urząd skarbowy przekazuje niezwłocznie sądowi prowadzącemu rejestr przedsiębiorców albo organowi prowadzącemu Centralną Ewidencję i Informację o Działalności Gospodarczej.

Należy zaznaczyć, że na nowych zasadach - przy użyciu CRP KEP - jeszcze do końca roku nadawany jest NIP osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej.

Od wczoraj nie uzyska się duplikatu decyzji o nadaniu NIP. Nie są również wydawane potwierdzenia faktu jego nadania. Do tej pory takie potwierdzenie mógł uzyskać podatnik lub osoba trzecia mająca w tym interes prawny. Formą poświadczenia przyznania NIP jest obecnie zaświadczenie albo informacja. Pierwszy dokument wydawany jest na wniosek podatnika, który posługuje się danym NIP-em. Drugi dokument może uzyskać osoba trzecia. Zarówno zaświadczenia, jak i informacje wydają urzędy skarbowe. Za ich wystawienie trzeba uiścić opłatę skarbową w wysokości 21 zł.

Od wczoraj działa Centralny Rejestr Podmiotów - Krajowa Ewidencja Podatników (CRP KEP). Został on utworzony na bazie obecnie funkcjonującej Krajowej Ewidencji Podatników. Prowadzi go minister finansów. Zgromadzone są w nim dane ewidencyjne wszystkich podatników.

W pierwszej kolejności przeniesiono do niego aktualne informacje znajdujące się w rejestrach lokalnych ponad 400 urzędów skarbowych. Wynikają one przede wszystkim ze zgłoszeń identyfikacyjnych i aktualizacyjnych. W CRP KEP znajdą się ponadto dane zawarte w niektórych dokumentach związanych z obowiązkami wynikającymi z przepisów podatkowych.

Są to informacje m.in. o zamiarze dokonywania dostaw lub nabyć wewnątrzwspólnotowych, zgłoszone przez podatnika w VAT-R/UE, okresie zawieszenia działalności gospodarczej, wyborze przez przedsiębiorcę formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Od przyszłego roku do CRP KEP będą transferowane wybrane dane z rejestru PESEL. Niezwłocznie po wpisaniu danej osoby do tego rejestru fiskusowi zostanie przesłane jej imię, nazwisko, numer PESEL i data zgonu. Po zaewidencjonowaniu w CRP KEP udostępniane będą kolejne informacje. Przekazaniu podlegają personalia objęte zgłoszeniem identyfikacyjnym: imiona rodziców, płeć, nazwisko rodowe, obywatelstwo, data i miejsce urodzenia, adres zameldowania, rodzaj i numer dowodu tożsamości. Fiskus będzie także niezwłocznie informowany o zmianach tych danych.