Prawo do odliczenia VAT
Podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT wynikającego z faktur otrzymanych przez niego z tytułu nabycia towarów i usług w takim zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Jak podkreślają organy podatkowe, w świetle przepisów dotyczących VAT faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika. Faktura pełni szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT, dlatego też niezwykle istotne jest prawidłowe oznaczenie jej wszystkich elementów. Prawidłowo wystawiona faktura powinna uwzględniać dane wymienione w art. 106e ustawy o VAT, w tym m.in. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy, a także numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, pod którym otrzymał on towary i usługi.
Błędny NIP na fakturze
W praktyce zdarzają się sytuacje, gdy po wystawieniu faktury następują zdarzenia gospodarcze mające wpływ na jej treść lub faktura zawiera błędy. W takiej sytuacji ustawodawca wskazuje na obowiązek skorygowania faktury poprzez wystawienie faktury korygującej. Zasady dotyczące wystawiania faktur korygujących zostały określone w art. 106j ust. 1 ustawy o VAT. Jak wynika z tego przepisu, w przypadku gdy po wystawieniu faktury m.in. stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury, podatnik wystawia fakturę korygującą. Podkreślić należy, że w przepisie tym nie wskazano żadnych zastrzeżeń co do charakteru tych pomyłek, a więc mogą to być wszelkie możliwe pomyłki.
Zatem można stwierdzić, że faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu.
Ponadto pomyłki dotyczące informacji wiążącej się z nabywcą, mogą być skorygowane poprzez wystawienie przez niego noty korygującej. Jak wskazano w art. 106k w przypadku gdy nabywca otrzymał fakturę zawierającą pomyłki dotyczące jakiejkolwiek informacji wiążącej się z nabywcą lub oznaczeniem towaru lub usługi (z wyjątkiem pomyłek w pozycjach faktury określonych w art. 106e ust. 1 pkt 8-15 ustawy), może on wystawić notę korygującą.
Brak NIP na fakturze
Ustawodawca w art. 88 ust. 3a ustawy o VAT wymienił sytuacje, w których podatnik nie ma prawa do odliczenia VAT. Z przepisu tego nie wynika, aby faktura, na której nie ma NIP nabywcy, była uznawana za dokument pozbawiający podatnika odliczenia VAT. Także Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 29 października 2019 r., nr 0114-KDIP4.4012.539.2019.2.RK, wskazał, że brak NIP na fakturze nie powoduje utraty prawa do odliczenia VAT wykazanego w tym dokumencie.
Zdaniem organu, brak na fakturze NIP podatnika przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu PESEL oraz pozostałych danych identyfikujących nabywcę jest wadą techniczną, niewyłączającą możliwości zweryfikowania dokonania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy, a jednocześnie pozostającą bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego.
Wobec tego można uznać, że gdy faktura zakupu towaru zawiera dane nabywcy umożliwiające jego identyfikację (pomimo braku NIP), ma on prawo do odliczenia VAT z niej wynikającego. Jest to oczywiście możliwe przy założeniu istnienia związku zakupu z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Również Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 11 stycznia 2019 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.15.2019.1.JG, stwierdził, że jeżeli w fakturach występują, tzw. wadliwości mniejszej wagi, nie ma podstawy do kwestionowania faktur, w tym w zakresie prawa do odliczenia VAT naliczonego. Niemniej jednak, zdaniem organu, błędy te powinny być skorygowane w ten sposób, aby faktura odzwierciedlała faktycznie dokonaną transakcję pomiędzy prawidłowo oznaczonymi podmiotami gospodarczymi. Brakujący na fakturze NIP można uzupełnić poprzez fakturę korygującą wystawioną przez sprzedawcę lub poprzez notę korygującą wystawioną przez nabywcę.
Faktura wystawiona do paragonu z NIP
Od 1 stycznia 2020 r. obowiązują nowe regulacje w zakresie wystawiania faktur do sprzedaży zaewidencjonowanej w kasie fiskalnej dla podatników. Zgodnie z nimi, wystawienie dla nabywcy (podatnika VAT) faktury z tytułu sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej jest uzależnione od zamieszczenia na paragonie dokumentującym tę sprzedaż NIP nabywcy.
Wiadomo, że w praktyce mogą pojawiać się błędy przy wpisywaniu NIP-u. Moim zdaniem, gdy błędny NIP nabywcy zostanie podany na paragonie jak i na fakturze do niego sporządzonej, to sprzedawca ma prawo go poprawić poprzez sporządzenie faktury korygującej. Także nabywca w takim przypadku ma prawo do poprawienia tego błędu poprzez wystawienie noty korygującej.
Niepokojące stanowisko na ten temat przedstawił zaś Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 23 stycznia 2020 r., nr 0112-KDIL3.4012.41.2019.1.EN. Zdaniem organu, gdy na paragonie zostanie podany błędny NIP nabywcy (na skutek omyłki), to nie będzie możliwości zidentyfikowania nabywcy (bowiem paragony fiskalne nie zawierają żadnych innych danych) i podatnik nie będzie uprawniony do wystawienia faktury zawierającej NIP do takiego paragonu. Organ uznał także, że podatnik nie ma prawa do wystawienia faktury korygującej lub zaakceptowania noty korygującej (z NIP wskazanym przez klienta), jeżeli na fakturze pierwotnej (oraz paragonie) nie było NIP-u nabywcy lub gdy na paragonie podano błędny NIP.
Podobne stanowisko zaprezentował Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 20 grudnia 2019 r., nr 0111-KDIB3-2.4012.590.2019.3.SR. Podatnik we wniosku o interpretację tłumaczył, że art. 106b ust. 5 ustawy zakazuje wystawiania faktur do paragonów fiskalnych bez NIP, jednak nie dotyczy to sytuacji, gdy na paragonie NIP jest wskazany w sposób ewidentnie błędny (np. 999999999) lub błędny z powodu ludzkiej pomyłki, np. z poprzestawianymi cyframi, zawierający zbyt mało lub zbyt dużo cyfr. Zdaniem podatnika, jeżeli nabywca wskazał na paragonie błędny NIP, sprzedawca będzie mógł wystawić fakturę bądź zaakceptować notę korygującą z prawidłowym NIP, bez negatywnych konsekwencji podatkowych. Dyrektor KIS nie zgodził się z tym stanowiskiem.
Zaprezentowane powyżej stanowisko organów jest bardzo rygorystyczne i moim zdaniem za daleko idące i sprzeczne z zasadą neutralności w podatku VAT. Przepisy o VAT dopuszczają prawo do skorygowania błędnego NIP widniejącego na fakturze, która dokumentuje sprzedaż niezaewidencjonowaną w kasie fiskalnej. Zatem, moim zdaniem, tym bardziej nie ma podstaw do zakwestionowania prawa do korekty błędnego NIP nabywcy tylko z tego powodu, że sprzedaż wcześniej została zaewidencjonowana w kasie fiskalnej. Chyba że organ podatkowy udowodni podatnikowi, że jego dziania miały na celu oszustwo podatkowe.
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a) nabycia towarów i usług,
b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2020 r. poz. 106)
autor: Aleksandra Węgielska Gazeta Podatkowa nr 47 (1713) z dnia 2020-06-10
