Przekazanie gratisów a podatek VAT

Dlatego też, aby uatrakcyjnić zakup oferowanych przez przedsiębiorców towarów oraz aby zwiększyć zainteresowanie kontrahentów danymi produktami, coraz częstą praktyką staję się dołączanie do zakupionych towarów tzw. "gratisów". Przedsiębiorca najpierw dokonuje zakupu artykułów opatrzonych logo marki sprzedawanych towarów, a następnie w celu promocji i reklamy wręcza je wybranym kontrahentom. W takiej sytuacji powstaje pytanie czy nieodpłatne wydanie towarów na rzecz kontrahentów w ww. celu powoduje powstanie obowiązku opodatkowania VAT-em.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. - dalej jako "ustawa o VAT"), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W art. 7 ust. 1 ustawy postanowiono, iż przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przez dostawę towarów rozumie się również - w myśl art. 7 ust. 2 ustawy - przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem - jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Z literalnego brzemienia tego przepisu wynika, że odnosi się on do takiego przekazania towarów, które nastąpiło wyłącznie na cele inne niż związane prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Pomija on takie nieodpłatne przekazania towarów, które zostały dokonane na cele związane z przedsiębiorstwem prowadzonym przez podatnika.

W tym miejscu należy także wskazać na art. 7 ust. 3 ustawy o VAT, który stanowi, iż nie uznaje się za dostawę towarów przekazywania drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek.

Wskazany wyżej przepis art. 7 ust. 3 ustawy o VAT jest przepisem szczególnym zawierającym wyjątki w stosunku do ust. 2. Z zakresu przedmiotowego opodatkowania wyłączone zostały tylko określone rodzaje towarów, które wskazano w ust. 2 (na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem). Określa on rodzaje towarów, których nieodpłatne przekazanie na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem - zostało wyłączone z opodatkowania podatkiem VAT.

Mając na uwadze powyższe przepisy ustawy o VAT, należy stwierdzić, że nieodpłatne przekazanie towarów należących do przedsiębiorstwa podatnika na cele związane z tym przedsiębiorstwem, nie stanowi dostawy towarów, nawet jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z tym nabyciem. Taką interpretacje przepisów potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 28 października 2010 r. (sygn. ILPP1/443-246/09/10-S/AI).

Zgodnie jednak z projektem Ministerstwa Finansów z dnia 9 września 2010 r., dotyczącym zmiany ustawy o VAT, ust. 2 w art. 7 cyt. ustawy ma mieć nadane nowe brzmienie. Projekt zakłada aby wszelkie przekazania przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa bez wynagrodzenia (niezależnie czy są one realizowane na cele związane, czy niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem podatnika), podlegały opodatkowaniu, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części. Planowane zmiany miałyby wejść od początku 2011 roku.

Na zakończenie niniejszych rozważań należy wskazać na przepis art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnikowi podatku VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Stosownie zaś do art. 86 ust. 8 pkt 2 ww ustawy, podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą czynności, o których mowa w art. 7 ust. 3-7.

W związku z powyższym gdy gratisy zakupione są w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i istnieje ich związek ze sprzedażą opodatkowaną (służą czynnościom opodatkowanym), tym samym spełnione zostają warunki wymienione w ww. art. 86 ust. 1 - a zatem przedsiębiorcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków poniesionych na ww. towary (gratisy).

Marcin Parulski

_{Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie}