Ulga rehabilitacyjna w zeznaniu rocznym za 2010 r.

Polega ona na odliczeniu od dochodu kwoty wydatków poniesionych na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Podatnicy często zastanawiają się jak prawidłowo skorzystać z tej ulgi przy składaniu zeznania rocznego za 2010 rok.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.; dalej jako: "ustawa o PIT") wydatki może ponieść wyłącznie podatnik będący osobą niepełnosprawną lub podatnik, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Osobą niepełnosprawną jest osoba, która posiada:

1. orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności;
2. decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową lub rentę socjalną;
3. orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów;
4. orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez właściwy organ na podstawie przepisów obowiązujących do 31 sierpnia 1997 r.

Podstawą wydawania decyzji o niepełnosprawności jest ustawa z dnia z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2008, nr 14, poz. 92).

Z ulgi mogą również skorzystać osoby, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe - jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9120 zł. Należy zaznaczyć że wydatek musi ponieść opiekun osoby niepełnosprawnej. Natomiast gdy osoba trzecia pokrywa wydatki za osobę niepełnosprawną, traci ona prawo do skorzystania z ulgi. Należy również zauważyć, że wydatki podlegają odliczeniu od dochodu, pod warunkiem że nie zostały sfinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane z tych funduszy odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną z tych funduszy lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Rodzaje wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem zawiera art. 26 ust. 7a ustawy o PIT. Dzielą się one na:

1. wydatki nielimitowane (odliczeniu podlega cała wydatkowana kwota), zaliczamy do nich m.in.:
   • adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
   • przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
   • zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego,
2. wydatki limitowane (kwotę przysługującego odliczenia oblicza się z uwzględnieniem "górnego" lub "dolnego" limitu kwotowego), są to:
   • opłacenie przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa - maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,
   • utrzymanie przez osoby niewidome zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika - maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,
   • używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, na potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł.

Wyjątek stanowią lekarstwa, których zakup rozlicza się za każdy miesiąc w następujący sposób: od kwoty wydatkowanej należy odjąć 100 zł, a różnica stanowi kwotę odliczenia. Podstawą odliczenia jest stwierdzenie przez lekarza specjalistę, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo.

Warunkiem dokonania odliczenia jest posiadanie dokumentu potwierdzającego, że podatnik jest osobą niepełnosprawną wskazaną w ustawie oraz dowodu poniesienia wydatku. W przypadku opiekunów wymagany jest dowód pokrewieństwa łącznie z dowodem zakwalifikowania osoby jako niepełnosprawnej.

Warto również zaznaczyć że, sam paragon nie jest dowodem poniesienia wydatku na cele rehabilitacyjne przez daną osobę. Ustawa o PIT nie stawia wymagań by dokumentować prawo do odpisu, jednak jak wynika z odpowiedzi Ministra Finansów na interpelacje poselską nr 14 796 z dnia 21 kwietnia 2010 r. organowi podatkowemu przysługuje prawo wezwania osoby korzystającej z ulgi rehabilitacyjnej do przedstawienia orzeczenia o niepełnosprawności oraz innych dowodów potwierdzających prawo do odpisu.

Podsumowując, należy zauważyć że w zależności od sposobu opodatkowania ulga rehabilitacyjna może być odliczana od dochodu (opodatkowanie na zasadach ogólnych) bądź od przychodu (ryczałt ewidencjonowany). Odliczenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym PIT-36, PIT-37 lub PIT-28, konieczne jest także złożenie do nich formularza PIT/O.

Jarosław Włoch

Aplikant radcowski, konsultant podatkowy w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.