W jakim terminie sprzedawca musi, a w jakim może wystawić fakturę VAT na żądanie nabywcy?

Niemniej, w razie złożenia przez nabywcę odpowiedniego żądania - sprzedawca dodatkowo zobowiązany będzie wystawić fakturę VAT. Powstaje jednak wątpliwość w jakim terminie Jan Kowalski powinien złożyć wspomniane żądanie? Czy żądanie zgłoszone po upływie 7 dni od dnia zakupu będzie uprawniało sprzedawcę do odmowy wystawienia faktury VAT do wydanego paragonu?

Przeanalizujmy zatem następujący stan faktyczny:

Podatnik sprzedaje na kiermaszach własnoręcznie wytworzone przedmioty. Nabywcami są wyłącznie osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Podatnik wystawia fakturę VAT w przypadku zażądania jej wystawienia przez nabywcę, pod warunkiem, że ww. żądanie zostanie zgłoszone w terminie 7 dni od dnia zakupu. Czy postępowanie podatnika jest prawidłowe?

W celu rozstrzygnięcia powyższej wątpliwości, konieczne jest przeanalizowanie odpowiednich przepisów prawa podatkowego. Przy czym na wstępie warto zauważyć, że zarówno przepisy ustawy o VAT, jak i rozporządzenia wykonawczego do niej nie określają w jakim terminie żądanie wystawienia faktury powinno zostać złożone. Dyspozycja art. 106 ust. 4 ustawy o VAT, wskazuje jedynie, że podatnicy nie mają obowiązku wystawiania faktur osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury. Jednocześnie, w § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur, wskazano, iż fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Warto w tym miejscu odnieść się również do przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. I tak, art. 87 § 3 ww. ustawy reguluje, że podatnicy (...), od których zażądano rachunku przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, wystawiają rachunek nie później niż w terminie 7 dni od dnia wykonania usługi lub wydania towaru. Jeżeli jednak żądanie wystawienia rachunku zostało zgłoszone po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, wystawienie rachunku następuje w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia żądania. Ponadto, warto podkreślić, że podatnik nie ma obowiązku wystawienia rachunku, jeżeli żądanie zostało zgłoszone po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (vide: art. 87 § 4 ww. ustawy).

Niestety obecnie zdecydowana większość organów podatkowych uznaje, że obowiązek wystawienia faktury na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej powstaje wskutek zażądania jej wystawienia przez nabywcę, pod warunkiem, że żądanie to złożone zostanie w terminie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Jednocześnie, niedopełnienie ww. terminu nie rodzi po stronie sprzedawcy, czy też usługodawcy obowiązku wystawienia faktury. Przy czym, wystawienie faktury po upływie trzymiesięcznego terminu jest prawem, a nie obowiązkiem sprzedawcy i to do niego należy decyzja dotycząca jej wystawienia (tak też przykładowo: Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, w interpretacji indywidualnej z dnia 9.01.2012 r., sygn. IPTPP1/443-843/11-7/AK; Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, w interpretacji indywidualnej z dnia 20.06.2011 r., sygn. ITPP1/443-445/11/KM; Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, w interpretacji indywidualnej z dnia 5.02.2009 r., sygn. ILPP2/443-1069/08-2/AK).

Niemniej, zdaniem autora zaprezentowane powyżej stanowisko jest nieprawidłowe. Przepisy Ordynacji podatkowej są bowiem normami ogólnymi w stosunku do ustawy o VAT oraz rozporządzenia wykonawczego do niej i w myśl reguły kolizyjnej lex secialis derogat legi generali (prawo o większym stopniu szczegółowości należy stosować nad prawem ogólniejszym) powinny zostać uchylone przez te drugie uregulowania. Co więcej, błędne jest założenie, że skoro przepisy szczegółowe nie regulują wprost terminu złożenia żądania do wystawienia faktury VAT to w ogóle nie odnoszą się do analizowanej kwestii. Rozporządzenie w sprawie m.in. wystawiania faktur VAT stanowi przecież w § 9 , że podatnik na wystawienie faktury ma 7 dni od dnia dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi. A zatem, zdaniem autora, wystawienie faktury VAT na żądanie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (na podstawie przedstawionego paragonu) jest możliwe jedynie w terminie 7 dni od dnia wykonania usługi lub dostawy towaru.

W rezultacie, opisane na wstępie niniejszego artykułu postępowanie podatnika należy uznać za prawidłowe.

Agnieszka Pabiańska, młodszy konsultant podatkowy ECDDP Sp. z o.o.