Zapomoga losowa a zwolnienie z podatku

Z przepisu artykułu 21 ust. 1 pkt 26 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm. - dalej jako "ustawa o PIT") wynika, że ze zwolnienia z podatku dochodowego korzystają jedynie zapomogi wypłacone z tytułów wskazanych w tym przepisie, do wysokości 2.280,00 zł w danym roku podatkowym. Z analizowanego zwolnienia korzystają wyłącznie zapomogi wypłacone w związku z zaistnieniem następujących sytuacji:

- indywidualnego zdarzenia losowego,

- klęski żywiołowej,

- długotrwałej choroby,

- śmierci.

Należy zaznaczyć, że ww. artykuł ustawy o PIT nie wskazuje, kogo taka sytuacja musi dotyczyć, aby wypłacona zapomoga była zwolniona od podatku. Oznacza to, że wolna od podatku może być zapomoga wypłacona osobie, której dane zdarzenie dotyczy bezpośrednio, jak i pośrednio.

Ustawa o PIT nie definiuje pojęcia "zapomogi", "indywidualnego zdarzenia losowego", "klęski żywiołowej", czy "długotrwałej choroby". W związku z tym, że na gruncie prawa podatkowego zasadnicze znaczenie ma wykładnia językowa, powyższe pojęcia winny być rozumiane zgodnie ze znaczeniem, jakie mają one w języku potocznym. Powołując się na językowe znaczenie wyrazów, przez "zapomogę" należy rozumieć jednorazowe świadczenie o charakterze pieniężnym służące jako finansowe wsparcie dla osoby, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej. Przez "indywidualne zdarzenie losowe" należy rozumieć wszelkie zdarzenia, które są nieprzewidziane, niemożliwe do uniknięcia. Zdarzenie losowe mogą być spowodowane zarówno działaniem sił przyrody, jak i ludzi. Z kolei "klęski żywiołowe" oznaczają zdarzenia spowodowane niszczycielskim działaniem sił przyrody. Natomiast przez "długotrwałą chorobę" należy rozumieć chorobę wymagającą długotrwałego leczenia, w tym choroby określane z medycznego punktu widzenia jako przewlekłe, nieuleczalne, wrodzone. Wymagają one ponadto leczenia w sposób stały lub przez długi okres. W celu potwierdzenia rozumienia powyższych pojęć (w szczególności "indywidualnego zdarzenia losowego" i "długotrwałej choroby") można odwołać się do interpretacji organów podatkowych.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Jaworze w interpretacji z dnia 12 sierpnia 2005 r. (sygn. PD/415/1/12/6/05/LS) stwierdził, że przez "indywidualne zdarzenie losowe" należy rozumieć "wszelkie zdarzenia, które są nieprzewidywalne, niemożliwe do uniknięcia nawet przy zachowaniu należytej staranności jak, np. nieszczęśliwe wypadki powodujące uszczerbek na zdrowiu, kradzieże, włamania itp.". Według Naczelnika "długotrwałą chorobą" jest "choroba, która z medycznego punktu widzenia określana jest jako choroba ciężka, przewlekła". Z kolei Naczelnik Urzędu Skarbowego w Zgierzu w interpretacji z dnia 20 lipca 2005 r. (sygn. I-2/415-30/05) podkreślił, że: "Za chorobę długotrwałą uznać należy każdą chorobę wymagającą długotrwałego leczenia, w tym choroby przewlekłe, nieuleczalne, wrodzone, poświadczone odpowiednimi dokumentami / zaświadczenie lekarskie /. Wobec powyższego, zapomoga otrzymana z tytułu długotrwałej choroby, poświadczona odpowiednimi dokumentami, korzystać będzie ze zwolnienia zawartego w w/w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych".

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że otrzymywane przez pracownika od pracodawcy zapomogi będą mogły korzystać ze zwolnienia od podatku PIT tylko w przypadku ich wypłaty w związku z zaistnieniem jednego z czterech wskazanych powyżej zdarzeń. Zwolnienie to jest ponadto limitowane do wysokości 2.280,00 zł w danym roku podatkowym. W sytuacji, gdy otrzymane przez pracownika świadczenie pieniężne (zapomoga) przekroczyłoby ww. kwotę bądź podstawą jego wypłaty byłoby zdarzenie nie wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o PIT, wówczas taka nadwyżka albo cała zapomoga byłaby opodatkowana podatkiem dochodowym.

Justyna Zając-Wysocka, radca prawny, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.