Brak wypłat, umów i porady, jak omijać prawo. Oto wyniki kontroli w sklepach franczyzowych

"W 2024 roku PIP otrzymała 2382 skargi dotyczące naruszeń praw pracowniczych w handlu, obejmujące łącznie 5136 zagadnień" - informuje dlahandlu.pl. Serwis podaje, że 386 skarg dotyczyło braku wynagrodzenia, 330 umów o pracę, a 308 pracy w niedziele i święta mimo zakazu. 

Nieprawidłowości występowały zarówno w małych sklepach, jak i w dużych sieciach handlowych. Jednak w tych ostatnich były rzadsze i wynikały głównie z błędów osób odpowiedzialnych za grafik i rozliczanie czasu pracy. Wynika to m.in. z tego, że duże sieci mają najczęściej oprogramowania do planowania czasu pracy, które uniemożliwiają łamanie przepisów - stwierdziła PIP. "W mniejszych sklepach natomiast łamanie prawa było często systemowe i obejmowało wszystkich pracowników w danej placówce" - podaje dlahandlu.pl.

Kontrola PIP wykazała, że szczególnie trudna sytuacja ma panować w małych sklepach franczyzowych i sieciach o rozproszonej strukturze zarządzania - czytamy w artykule serwisu. Inspektorzy napotykają na trudności w kontrolowaniu takich miejsc z uwagi na dużą rotację ajentów i częstą zmianę lokalizacji.

Zdaniem PIP największą bolączką franczyzobiorców jest brak wsparcia prawnego i kadrowego ze strony sieci. Ajenci nie znają obowiązujących przepisów, a często nie mają także odpowiednich zasobów. Co więcej, zamiast realnego wsparcia, mają otrzymywać porady, jak omijać prawo.

"Choć podmioty udzielające franczyzy podejmują próby pomagania franczyzobiorcom poprzez udzielanie im informacji co do sposobu postępowania w określonych sytuacjach (co niekiedy sprowadza się do udzielania wytycznych, jak omijać przepisy), to jednak realizacja tych wskazówek spoczywa na poszczególnych przedsiębiorcach" - poinformowała serwis PIP, podkreślając, że przedsiębiorcy "podlegają odpowiedzialności wykroczeniowej".

Właściciele małych sklepów oraz ajenci nie radzą sobie z zakresem obowiązków i częstymi zmianami. "W sieciach franczyzowych realizacja przepisów prawa pracy często zależy od indywidualnego podejścia właściciela sklepu, który nie zawsze ma dostateczną wiedzę lub narzędzia, by działać zgodnie z regulacjami" - dodaje PIP.

Z prośbą o skomentowanie wyników kontroli PIP Interia zwróciła się do Żabki - lidera branży. Ponadto jak przekazał w grudniu 2024 roku serwisowi bankier.pl Mateusz Rzemek, rzecznik prasowy Głównego Inspektora Pracy, w 2024 roku do PIP "wpłynęło 279 skarg od pracowników 272 sklepów mających w nazwie zwrot sklep żabka bądź żabka sklep". Oto odpowiedź, którą otrzymaliśmy od biura prasowego Żabki.

"Żabka Polska działa w oparciu o obowiązujące przepisy prawa i tego samego wymaga od współpracujących z nią franczyzobiorców. Przedsiębiorcy prowadzący sklepy Żabka zgodnie z zapisami umowy franczyzowej samodzielnie zatrudniają swoich pracowników i zobowiązani są do przestrzegania prawa pracy. Dodatkowo obowiązuje ich także Kodeks Etyki i Postępowania Franczyzobiorców Żabki, w którym zostały wyznaczone etyczne ramy współpracy opartej na partnerstwie oraz wzajemnym szacunku. Obowiązek przestrzegania Kodeksu dotyczy zarówno franczyzobiorców, jak i ich pracowników oraz współpracowników" - wyjaśnia biuro prasowe Żabki.

"Systematycznie jako Franczyzodawca prowadzimy kompleksowe szkolenia z zakresu prawa pracy dla wszystkich franczyzobiorców, które zwiększają ich świadomość i wiedzę na temat obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy oraz zasad funkcjonujących w sieci Żabka. W ramach cyklu szkoleń wprowadzających oraz programu Akademii Przedsiębiorczości franczyzobiorcy zdobywają wiedzę m.in. na temat zarządzania personelem oraz regulacji prawnych z zakresu zatrudniania pracowników. Jednocześnie w trakcie współpracy wszyscy franczyzobiorcy mają dostęp do platformy rozwojowej i mogą korzystać z takich narzędzi jak m.in. «Vademecum Pracodawcy», który dotyczy tematyki prawa pracy i BHP. Nasze szkolenia są prowadzone zarówno w formie stacjonarnej, jak i online, a ich uczestnicy otrzymują dodatkowo niezbędne materiały, pomagające w przyswajaniu wiedzy i umiejętności niezbędnych do prowadzenia sklepu" - zapewniono w oświadczeniu.

"Dziś ponad 9 tysięcy przedsiębiorców prowadzi sklepy pod szyldem Żabki, a wspólnie z naszymi franczyzobiorcami Grupa Żabka tworzy 63 tys. miejsc pracy. Biorąc pod uwagę skalę naszej działalności, udostępniamy różne kanały do zgłaszania nieprawidłowości. Każde zgłoszenie wskazujące na potencjalne naruszenia przepisów prawa lub wewnętrznych zasad w działalności naszych partnerów biznesowych w tym franczyzobiorców jest sprawdzane w zakresie, na jaki pozawalają nam zapisy umów z franczyzobiorcami i przepisy prawa. W przypadku potwierdzonych nieprawidłowości podejmujemy stanowcze działania z rozwiązaniem umowy włącznie" - podkreśla biuro prasowe Żabki.

Hanna Sidorska