Cała prawda o tym, jak rosną zarobki Polaków. GUS szykuje zmiany, pierwsze dane niebawem
Pensje Polaków rosną w szybkim tempie, a Główny Urząd Statystyczny (GUS) opublikuje 18 lipca dane o wynagrodzeniach w sektorze przedsiębiorstw w czerwcu 2024 roku. Publikowana co miesiąc informacja jest jednak obarczona istotną wadą - pokazuje "średnią", a więc miarę statystyczną zniekształconą przez skrajne stawki. Jakby tego było mało, "średnia" obejmuje firmy zatrudniające przynajmniej 10 osób. Wielu pracowników w Polsce może więc jedynie pomarzyć o średniej płacy w sektorze przedsiębiorstw, która w maju wyniosła 7999,69 zł brutto. Więcej prawdy o zarobkach Polaków pokazuje tzw. mediana wynagrodzeń, a ta była ostatnio publikowana w ub.r. (stan na październik 2022 roku). To ma się zmienić - GUS będzie co miesiąc podawać medianę płac, a pierwsze dane poznamy 4 września.
- Informacja o rozkładzie wynagrodzeń w gospodarce narodowej zostanie opublikowana 4 września - poinformował Interię zespół prasowy GUS. W tym dniu poznamy więc dawno niepublikowaną medianę płac w Polsce. GUS planuje podać medianę za styczeń, luty i marzec 2024 roku.
GUS już w marcu br. zapowiedział zmiany w publikowaniu danych statystycznych dot. wynagrodzeń. "W drugiej połowie 2024 r. Główny Urząd Statystyczny rozpocznie publikowanie co miesiąc przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto oraz mediany wynagrodzeń miesięcznych brutto. Pierwsze opublikowane dane będą dotyczyć stycznia 2024 r." - poinformował wtedy Urząd. Dzisiaj już wiemy, że wspomniany start publikacji w planowany jest właśnie 4 września.
Dane będą wynikiem nowego, jak informuje GUS, "opartego w całości na źródłach administracyjnych", badania rozkładu wynagrodzeń w gospodarce narodowej, realizowanego bez obciążania sprawozdawców.
"Jest to badanie pełne, które uwzględnia wynagrodzenia wypłacone w danym miesiącu z tytułu wszystkich zatrudnień, czyli każdej pracy na podstawie stosunku pracy lub stosunku służbowego, niezależnie od wymiaru pracy, na który została zawarta umowa. Badanie dotyczy wszystkich podmiotów gospodarki narodowej (również małych - do 9 osób)" - poinformowano.
Przy okazji publikowania średnich wynagrodzeń zawsze pojawiają się komentarze oburzonych pracowników, których pensje są istotnie niższe od podanych przez GUS kwot. To właśnie efekt "średniej", która przedstawia wycinek rzeczywistości. Szacuje się, że przeciętnie dwóch na trzech pracowników zarabia poniżej średniej. Mediana płac w Polsce (przypomnijmy: była publikowana raz na dwa lata) to zazwyczaj ok. 80 proc. "średniej".
Lepszą miarą jest więc mediana płac. To wartość "środkowa" - w myśl zasady: połowa pracowników zarabia więcej; druga połowa mniej. Nawiasem mówiąc, dostępne komercyjne "kalkulatory płac" starają się właśnie stosować medianę (na podstawie własnych, zbieranych od pracowników informacji), pokazując użytkownikom, w jakim miejscu się znajdują ze swoją pensją w danej branży (jaka część pracowników zarabia więcej, a jaka mniej).
Do tej pory GUS publikował medianę wynagrodzeń raz na dwa lata. Dodatkowo, dane dotyczyły stanu sprzed 12 miesięcy. Ostatnia publikacja mediany ukazała się jesienią ub. roku i dotyczyła stanu z października 2022 roku. Wtedy mediana zarobków w Polsce wynosiła niewiele ponad 5,7 tys. zł brutto (nieco ponad 4,2 tys. zł netto).
Tylko dla porządku dodajmy, że już teraz GUS podaje kilka miar zarobków w kraju, co dodatkowo może utrudniać interpretację tych danych przez zwykłych pracowników, dla których niuanse statystyki są mniej ważne niż ocena: "zarabiam mniej lub więcej niż przeciętnie".
Najbardziej popularne miary zarobków publikowane przez GUS to obecnie "przeciętna pensja w gospodarce narodowej" oraz "przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw".
Przypomnijmy, w ostatnim czasie przyzwyczailiśmy się do dwucyfrowych (proc.) wzrostów przeciętnych zarobków w Polsce. Płace w kraju stale rosną i stały się istotnym czynnikiem zwiększającym presję inflacyjną.
Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wyniosło w I kwartale 2024 roku 8147,38 zł brutto - poinformował pod koniec czerwca Główny Urząd Statystyczny. Ta miara zarobków - w przeciwieństwie do "wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw" uwzględnia mniejsze firmy (do 9 pracowników). Wciąż jednak jest "średnią", a dopiero mediana płac da bardziej wiarygodny obraz poziomu zarobków w Polsce.
***
