Jednorazowe składniki w wynagrodzeniu urlopowym

Pomagajmy Ukrainie - Ty też możesz pomóc

Szczegółowe zasady ustalania wynagrodzenia urlopowego określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.), zwane rozporządzeniem urlopowym. Wskazuje ono, które składniki bądź inne należności ze stosunku pracy należy przyjąć przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, a które wyłączyć. Składniki pomijane przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop zostały wymienione w § 6 rozporządzenia urlopowego. Należą do nich m.in.:

• jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
• nagrody jubileuszowe,
• nagrody z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenia roczne, należności przysługujące z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
• odprawy emerytalne lub rentowe albo inne odprawy pieniężne.

Do takich jednorazowych składników zalicza się np. jednorazowe premie za wykonanie określonej pracy lub osiągnięcie jakiegoś celu, które faktycznie pełnią funkcję nagrody. Takich składników nie uwzględnia się przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego.

Powołana regulacja nie wymienia formalnie premii uznaniowej, gdyż premia o takim charakterze nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego. Przyznawana jest na mocy samodzielnej decyzji pracodawcy.

Pracownikom mogą być przyznane premie regulaminowe oraz premie uznaniowe. Premia regulaminowa jest wypłacana po spełnieniu przez pracownika obiektywnych i mierzalnych warunków wynikających z regulaminu wynagradzania, innego przepisu zakładowego lub też umowy o pracę. Nie zależy ona od swobodnego uznania pracodawcy, tylko przysługuje pracownikowi, który spełnił warunki do jej nabycia. W razie niewypłacenia takiej premii pracownik może dochodzić roszczenia o nią na drodze sądowej.

Premie regulaminowe za okresy nie dłuższe niż miesiąc, z wyjątkiem stałych miesięcznych, zaliczają się do składników tzw. zmiennych miesięcznych i są przyjmowane do podstawy wynagrodzenia urlopowego.

Premia uznaniowa jest przyznawana w każdym okresie płatności odrębnie na mocy uznaniowej decyzji pracodawcy. Premia tego rodzaju jest właściwie nagrodą i nie ma charakteru roszczeniowego. Może być przyznawana raz na rok, raz na kilka miesięcy, a nawet co miesiąc.

W kwestii takiej premii wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 lipca 2000 r., sygn. akt I PKN 17/00, w którym stwierdził, że premia uznaniowa ma charakter nagrody i nie jest obowiązkowym składnikiem wynagrodzenia, a tym samym nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego.

Przy czym nazwanie premii uznaniową nie zawsze decyduje o jej charakterze. Pomimo takiej nazwy premia może być uznana za regulaminową, gdy konkretne warunki jej przyznawania zostaną określone w treści aktów prawa zakładowego np. w regulaminie premiowania czy wynagradzania albo w umowie o pracę. Wówczas będzie miała ona charakter składnika roszczeniowego, który należy zaliczać do podstawy wynagrodzenia urlopowego. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2016 r., sygn. akt III PK 30/16, w którym SN uznał, że: "Świadczenie pieniężne nazwane w zakładowych przepisach płacowych (albo w umowie o pracę) »premią uznaniową«, wypłacane pracownikowi systematycznie, w regularnych odstępach czasu, za zwyczajne wykonywanie obowiązków służbowych, a więc w szczególności za sumienne i staranne wykonywanie pracy (art. 100 § 1 K.p.), w oderwaniu od przesłanek nagrody określonych w art. 105 K.p., jest składnikiem wynagrodzenia za pracę (w szczególności wynagrodzenia urlopowego), co oznacza, że pracownikowi przysługuje roszczenie o jego wypłatę". Taka premia wchodzi do podstawy wynagrodzenia urlopowego.

Wynagrodzenie za urlop oblicza się:

• dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa, a następnie
• mnożąc tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.

Przykład:

Pracownik zatrudniony na pełny etat otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie, dodatek funkcyjny w stałej kwocie miesięcznej oraz może otrzymać premię uznaniową. Premie uznaniowe są wypłacane sporadycznie (raz albo dwa razy do roku) na podstawie decyzji dyrektora. Regulamin wynagradzania nie zawiera kryteriów przyznawania tej premii. W okresie od 4 do 15 lipca 2022 r. pracownik korzysta z 10 dni urlopu wypoczynkowego. Pracownik otrzymał premię uznaniową w czerwcu 2022 r. w kwocie 2.200 zł, a poprzednią w listopadzie 2021 r. (1.500 zł).

W podanej sytuacji można uznać, że premia, którą otrzymał w czerwcu br. pracownik, jest świadczeniem o charakterze nagrody (nieregularne wypłaty, w różnych wysokościach i na podstawie swobodnej decyzji dyrektora). Nie jest więc składnikiem normalnego wynagrodzenia, a tym samym nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego i nie należy przyjmować jej do podstawy takiego wynagrodzenia.

Jeżeli w lipcu br. pracownik nie będzie miał innych nieobecności w pracy niż urlop, to należy mu wypłacić stałe składniki wynagrodzenia, w których będzie mieściło się też wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy (bez jego wyodrębniania).

Podstawa prawna:  Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.)

autor: Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 53 (1928)

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze