Odpracowanie wyjścia prywatnego a wynagrodzenie
Wyjścia z pracy w celu załatwienia spraw prywatnych i sposób ich odpracowania zostały uregulowane w Kodeksie pracy. Przy czym zgodę na opuszczenie miejsca pracy przez pracownika musi wyrazić pracodawca. Jeżeli odpracowanie wyjścia prywatnego będzie miało miejsce w innym miesiącu niż zwolnienie z pracy, znajdzie to odzwierciedlenie w wynagrodzeniu pracownika.
Wyjście prywatne zbilansowane pracą
Na mocy art. 151 § 21 K.p. nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych. Takie odpracowanie nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego i tygodniowego. Zachowanie odpoczynków jest istotne zwłaszcza w systemie równoważnym, który przewiduje przedłużenie wymiaru dobowego do 12 i więcej godzin. W dniach, w których zgodnie z rozkładem pracownik ma pracować 12 godzin, będzie mógł odpracować tylko 1 godzinę wyjścia prywatnego bez naruszenia odpoczynku dobowego.
Jeżeli chodzi o termin odpracowania wyjścia prywatnego, to nie została w tej kwestii wskazana w przepisach żadna granica czasowa. Pozwala to na uznanie, że może ono nastąpić w dowolnym miesiącu danego okresu rozliczeniowego albo w innym okresie rozliczeniowym. Najkorzystniej jest dla pracownika, gdy odpracuje wyjście prywatne jeszcze w tym samym miesiącu, w którym miało ono miejsce. Wówczas nie wpływa ono na wysokość wypłacanego wynagrodzenia za pracę. Natomiast odpracowanie wyjścia w celu załatwienia spraw osobistych w innym miesiącu niż miało ono miejsce przekłada się na wysokość wynagrodzenia pracownika. W miesiącu zwolnienia od pracy jest ono obniżone za godziny brakujące do obowiązującego wymiaru czasu pracy, a w miesiącu odpracowania podwyższone za odpracowane godziny.
Zastosowanie znajdzie tu bowiem art. 80 K.p., który stanowi, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.
Takie też stanowisko w sprawie wynagrodzenia pracownika w razie odpracowania wyjścia prywatnego prezentuje Państwowa Inspekcja Pracy, która uznała, że: "(...) Jeżeli pracownik korzysta ze zwolnienia od pracy w jednym miesiącu, a odpracowuje czas tego zwolnienia w innym miesiącu, to w miesiącu, w którym ma miejsce odpracowanie, powinien otrzymać odpowiednio wyższe wynagrodzenie za pracę, natomiast w miesiącu, w którym korzystał ze zwolnienia - odpowiednio niższe (...)" (por. K. Pietruszyńska, PiZS nr 1/2014, str. 38).
Pracowników niepełnosprawnych obowiązują normy czasu pracy wskazane w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej... (Dz. U. z 2018 r. poz. 511 ze zm.). W myśl art. 15 powołanej ustawy czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Natomiast czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Biorąc pod uwagę brzmienie przepisu normy te mają charakter sztywny, a nie przeciętny.
Wydawałoby się więc, że pracownicy niepełnosprawni nie będą mogli odpracowywać wyjścia prywatnego w innym dniu niż miało ono miejsce. Jednak odmienne stanowisko w tej kwestii zaprezentował Główny Inspektorat Pracy. W piśmie z dnia 28 października 2014 r. udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 10 sierpnia 2017 r., znak GNP-152-0020-3-2/14, GIP uznał, że: "(...) pracownicy niepełnosprawni mają prawo odpracowywać zwolnienie od pracy, o którym mowa w art. 151 § 21 Kodeksu pracy, na takich samych zasadach jak pozostali pracownicy".
Zdaniem GIP możliwe jest więc odpracowanie wyjścia prywatnego przez pracownika niepełnosprawnego w innym dniu niż dzień udzielenia tego zwolnienia, nawet jeżeli zostanie przekroczona norma czasu pracy. Wysokość wynagrodzenia Odpracowanie wyjścia w celu załatwienia spraw prywatnych w innym miesiącu niż miało miejsce to zwolnienie może wpłynąć na różnice w wysokości wynagrodzenia za pracę. Dotyczy to zwłaszcza wynagrodzenia określonego w stałej stawce miesięcznej. W przypadku takiego wynagrodzenia stawkę godzinową uzyskuje się dzieląc to wynagrodzenie przez nominalny czas pracy obowiązujący w danym miesiącu.
Jak wiadomo, wymiar czasu pracy w poszczególnych miesiącach może się różnić (przykład 1). Natomiast nie będzie różnic w stawce za godzinę odpracowania wyjścia prywatnego, gdy pracownik jest wynagradzany stawką godzinową (przykład 2).
Pracownik zatrudniony w systemie podstawowym w trzymiesięcznym okresie rozliczeniowym korzystał za zgodą pracodawcy z wyjść w celu załatwienia spraw prywatnych w dniach 2 lipca br. przez 3 godziny i 23 lipca br. przez 4 godziny. Pracownikowi przysługuje stałe miesięczne wynagrodzenie w wysokości 3.800 zł. Pracownik uzgodnił z pracodawcą, że odpracuje 7 godzin wyjść prywatnych we wrześniu br. Za lipiec br. pracownik uzyskał wynagrodzenie w wysokości 3.648,87 zł, zgodnie z wyliczeniem:
3.800 zł : 176 godz. = 21,59 zł,
21,59 zł × 7 godz. = 151,13 zł,
3.800 zł - 151,13 zł = 3.648,87 zł.
Natomiast za wrzesień br., jeżeli przepracuje wszystkie rozkładowe godziny i odpracuje wyjścia prywatne, będzie mu przysługiwało wynagrodzenie w kwocie 3.966,25 zł, zgodnie z wyliczeniem:
3.800 zł : 160 godz. = 23,75 zł,
23,75 zł × 7 godz. = 166,25 zł,
3.800 zł + 166,25 zł = 3.966,25 zł.
Przyjmujemy założenia z przykładu 1, z tą różnicą, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 25 zł na godzinę.
Wynagrodzenie pracownika za lipiec br.: (176 godz. - 7 godz.) × 25 zł = 4.225 zł.
Wynagrodzenie za wrzesień br.: (176 godz. + 7 godz.) × 25 zł = 4.575 zł.
Podstawa prawna Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.)
autor: Ewa Madejek Gazeta Podatkowa nr 66 (1523) z dnia 2018-08-16
