Wyliczanie i wnoszenie wpłat do PPK

Wysokość wpłat Rachunek PPK osoby zatrudnionej zasilany jest z trzech źródeł. Wpłaty dokonywane są przez:

• osobę zatrudnioną,  
• podmiot zatrudniający,  
• państwo.

Podmiot zatrudniający jest zobowiązany do obliczenia i dokonania wpłat, do wybranej instytucji finansowej, finansowanych przez ten podmiot oraz do obliczenia, pobrania od uczestnika PPK i dokonania wpłat finansowanych przez uczestnika PPK. Wpłaty finansowane przez podmiot zatrudniający są obliczane, a wpłaty finansowane przez uczestnika PPK są obliczane i pobierane od uczestnika PPK w terminie wypłaty wynagrodzenia przez podmiot zatrudniający.
Wpłata pracownika
Podstawowa wpłata osoby zatrudnionej ustalona została na poziomie 2% wynagrodzenia brutto. Poza tym, w przypadku osób, których wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia (w 2020 r. jest to kwota 3.120 zł, tj. 2.600 zł × 120%) wpłata podstawowa może zostać obniżona nawet do 0,5% wynagrodzenia.

Decyzję w zakresie obniżenia wpłaty podejmuje samodzielnie osoba zatrudniona. Uczestnik PPK może też zadeklarować wpłatę dodatkową w wysokości do 2% wynagrodzenia brutto. Jej konkretną wysokość samodzielnie określa w deklaracji składanej pracodawcy.

Wpłata finansowana przez zatrudniającego Wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający wynosi 1,5% wynagrodzenia brutto pracownika. W tym przypadku nie ma znaczenia, ile on zarabia - pracodawca nie ma możliwości jej obniżenia ze względu na niskie dochody pracownika, tak jak to jest przy wpłatach finansowanych przez pracownika. Podmiot zatrudniający może zadeklarować w umowie o zarządzanie PPK dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5% wynagrodzenia brutto.
Naliczanie wpłat

Wpłaty nalicza się od wynagrodzenia brutto osoby zatrudnionej. Ustawa o PPK wynagrodzenie definiuje jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uczestnika PPK, o której mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300 ze zm.), bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 tej ustawy, czyli bez stosowania ograniczenia dotyczącego przekroczenia 30-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, oraz z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Zatem naliczając wpłaty do PPK w wynagrodzeniu trzeba uwzględnić premię np. kwartalną i od niej również naliczyć należne wpłaty. Pracodawcy mieli wątpliwości, czy świadczenia inne niż wynagrodzenie w postaci pieniężnej (np. wynajem mieszkania osobie zatrudnionej) stanowią podstawę naliczenia wpłat do PPK.

Z wyjaśnień Polskiego Funduszu Rozwoju opublikowanych na stronie internetowej www.mojeppk.pl wynika, że: "Za przychody m.in. ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. (...).

Wobec powyższego należy uznać, że wartość świadczeń w naturze, w tym udostępnienie lokalu mieszkalnego, stanowi przychód ze stosunku pracy, który należy wliczyć do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, od której to podstawy nalicza się wpłaty do PPK".

Należy podkreślić, że podmiot zatrudniający nie ponosi odpowiedzialności za brak wpłaty lub błędne jej obliczenie, pobranie lub dokonanie, jeżeli jest to spowodowane przekazaniem mu przez osobę zatrudnioną błędnych informacji, skutkujących błędnym ustaleniem w przedmiocie podlegania przez daną osobę zatrudnioną obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu zatrudnienia u tego pracodawcy.

Wpłaty, które wskutek wymienionych okoliczności okazałyby się nienależne w całości lub w części, podlegają zwrotowi na rzecz finansującego daną wpłatę. Limit wpłat Maksymalny limit wpłat i dopłat możliwych do dokonania na wszystkie rachunki PPK uczestnika PPK wynosi w danym roku kalendarzowym równowartość w złotych kwoty 50.000 dolarów amerykańskich, według średniego kursu dolara amerykańskiego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień 31 grudnia roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy. Po przekroczeniu tego limitu nie należy dokonywać dalszych wpłat na rachunek uczestnika PPK.

Opodatkowanie wpłat

Podmiot zatrudniający oblicza wpłaty na rachunek uczestników Pracowniczych Planów Kapitałowych finansowane przez siebie w terminie wypłaty wynagrodzenia, a faktycznie dokonuje ich zapłaty do wybranej instytucji finansowej w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone. Wpłaty finansowane przez pracodawcę (zarówno podstawowe, jak i dodatkowe) stanowią dla uczestnika PPK przychód ze stosunku pracy.

Tak wynika z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.). Z tego względu należy od nich naliczyć i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Zaliczka na podatek dochodowy jest potrącana z wynagrodzenia pracownika. Przychód podatkowy uczestnika z tytułu wpłat dokonanych do PPK finansowanych przez pracodawcę powstaje w momencie przekazania tych wpłat na rachunek PPK.

Od 1 stycznia 2020 r. stawka podatku stosowana przez pracodawcę będącego płatnikiem pdof przy obliczaniu zaliczki na podatek wynosi w I progu 17% i po jego przekroczeniu 32%. Jednak dla osób do 26. roku życia ustawodawca przewidział w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o pdof zwolnienie od podatku dochodowego. Zwolnienie z PIT obejmuje przychody uzyskane przez takie osoby ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia do wysokości 85.528 zł w roku podatkowym.

Oznacza to, że młodemu podatnikowi, który osiągnie przychody wymienione we wskazanym przepisie w wysokości nieprzekraczającej wynikającego z niego limitu, płatnik pdof nie będzie pobierał zaliczek na pdof. Ponieważ wpłaty do PPK finansowane przez podmiot zatrudniający stanowią przychody ze stosunku pracy, to u osób korzystających z omawianego zwolnienia poza wynagrodzeniem za pracę również one nie podlegają opodatkowaniu.

Bez składek ZUS Zgodnie z art. 26 ust. 5 ustawy o PPK wpłaty finansowane przez podmiot zatrudniający nie są wliczane do wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia wysokości obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Tym samym wpłaty na rachunki uczestników PPK nie stanowią podstawy do naliczenia składek na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe, zdrowotne oraz składek na fundusze pozaubezpieczeniowe, takie jak:

• Fundusz Pracy,  
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,  
• Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych,  
• Fundusz Emerytur Pomostowych.

Poza tym wpłaty na PPK nie spełniają warunku do włączenia ich do kosztów płacy w rozumieniu art. 2 pkt 4a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1172 ze zm.).

Możliwość zawieszenia obowiązku wpłat Ustawodawca przewidział przypadki, których zaistnienie spowoduje zawieszenie obowiązku finansowania wpłat ze strony pracodawcy. Dotyczy to zarówno wpłat podstawowych, jak i dodatkowych. Chodzi tu o sytuacje świadczące o złej kondycji ekonomicznej zatrudniającego.

Zawieszenie wpłat będzie możliwe w:

• okresie przestoju ekonomicznego, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 669), czyli w okresie niewykonywania pracy przez pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika pozostającego w gotowości do pracy oraz w okresie obniżonego wymiaru czasu pracy, o którym mowa w art. 2 pkt 2 tej ustawy, tzn. obniżonego przez przedsiębiorcę wymiaru czasu pracy pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika, jednak nie więcej niż do połowy wymiaru czasu pracy,  
• przypadku zaistnienia przesłanek niewypłacalności pracodawcy, o których mowa w ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1433 ze zm.),  
• okresie przejściowego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej lub ograniczenia jej prowadzenia na skutek powodzi i z powodu braku środków na wypłatę wynagrodzeń dla pracowników, o których mowa w art. 23 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1317).

Przykład 1
Pracownik otrzymuje wynagrodzenie brutto w wysokości 4.000 zł. Miesięczny koszt pracodawcy z tytułu odprowadzania wpłat do PPK wyniesie za tego pracownika 60 zł, tj. 4.000 zł × 1,5%. Rocznie (o ile wynagrodzenie pracownika będzie na tym samym poziomie) będzie to kwota 720 zł.
Przykład 2
Pracownik uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 4.000 zł. Ponadto pracodawca zadeklarował w umowie o zarządzanie PPK dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości 1,5% wynagrodzenia brutto. Łącznie wpłata pracodawcy wyniesie 3%, czyli 120 zł. Zatem łącznie roczny koszt pracodawcy w tytułu wpłat na PPK za tego pracownika (o ile wynagrodzenie pracownika będzie na tym samym poziomie) wyniesie 1.440 zł.
Przykład 3
Pracownik w wieku powyżej 26 lat w 2020 r. otrzymuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości 4.000 zł brutto. Jest on uczestnikiem PPK. Co miesiąc pracodawca finansuje i wnosi wpłatę na jego rachunek w wysokości 60 zł. Poza tym z wynagrodzenia pracownika wnosi wpłatę w wysokości 80 zł. Wpłatę finansowaną przez pracodawcę, czyli kwotę 60 zł pracodawca będący płatnikiem pdof zobowiązany jest w miesiącu jej przekazania na rachunek PPK doliczyć do pozostałych elementów wynagrodzenia pracownika i od ich sumy naliczyć zaliczkę na pdof.
Przykład 4
W 2020 r. pracownik otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 2.600 zł brutto. Jest to jego jedyne źródło dochodu. W takiej sytuacji może on złożyć podmiotowi zatrudniającemu deklarację o obniżeniu wpłaty podstawowej do PPK do poziomu 0,5% wynagrodzenia brutto.

Natomiast pracodawca zobowiązany jest nadal wnosić wpłatę finansowaną przez siebie w wysokości 1,5% wynagrodzenia brutto (pracodawca nie zadeklarował dodatkowych wpłat do PPK).

Podstawa prawna:  Ustawa z dnia 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215 ze zm.)

autor: Kinga Romas Gazeta Podatkowa nr 4 (1670) z dnia 2020-01-13