Zwolnienia grupowe. Od ilu osób i jaka należy się odprawa?

Aby zwolnienie mogło być nazwane grupowym, musi być spełnionych kilka warunków, które są wymienione w ustawie.

Pierwszym z nich jest liczba zatrudnionych pracowników w danej firmie - musi ich być co najmniej 20. Jeśli zatem w przedsiębiorstwie pracuje np. 19 pracowników, to nawet jeśli przedsiębiorca podejmie decyzję o zwolnieniu wszystkich, nie będzie mowy o zwolnieniu grupowym.

Kolejnym warunkiem jest liczba zwalnianych pracowników w relacji do wielkości przedsiębiorstwa. Jeśli zatrudnionych jest mniej niż 100 pracowników, zwolnienie grupowe musi objąć co najmniej 10 z nich. Jeżeli w firmie pracuje od 100 do 300 pracowników, to zwolnienie grupowe ma miejsce, gdy zwalnianych jest 10 proc. z nich. Firma zatrudniająca więcej niż 300 pracowników przeprowadza zwolnienie grupowe, jeśli zwalnia co najmniej 30 zatrudnionych osób.

Następnym warunkiem jest czas, w jakim przeprowadzane są zwolnienia - nie może on przekraczać 30 dni. Zwolnienia grupowe nie są przeprowadzane z winy pracownika. Są wynikiem złych wyników finansowych przedsiębiorstwa, problemów z wypłacalnością lub ogromnym spadkiem zapotrzebowania na usługi danej firmy.

Jeśli chodzi o formę, pracodawca może wręczyć pracownikom wypowiedzenia lub rozwiązać stosunek pracy na mocy porozumienia stron.

Zwolnienia grupowe nie mogą dotyczyć pracowników szczególnie chronionych. Zalicza się do nich pracowników w wieku przedemerytalnym, kobiety w ciąży lub będące na urlopie macierzyńskim, a także wszystkich pracowników przebywających na urlopie rodzicielskim czy ojcowskim.

Dodatkowo nie mogą być objęci zwolnieniami grupowymi mężczyźni powołani do odbycia służby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego, społeczny inspektor pracy i członkowie związku zawodowego.

Podstawowym prawem pracowników, którzy zostali zwolnieni w ramach zwolnienia grupowego, jest otrzymanie odprawy. Jej wysokość ustala się na takich samych zasadach, co ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Jednak odprawa objęta jest limitem: nie może wynosić więcej niż 15-krotne minimalne wynagrodzenie obowiązujące w dniu zwolnienia.

Na wysokość odprawy wpływa też czas zatrudnienia u danego pracodawcy. Jeśli pracownik pracuje krócej niż 2 lata, otrzyma miesięczne wynagrodzenie. Jeśli pracuje dłużej niż 2 lata, ale krócej niż 8 lat - otrzyma dwumiesięczne wynagrodzenie.

W przypadku stażu pracy u pracodawcy dłuższego niż 8 lat pracownik ma prawo do trzymiesięcznej odprawy.

Jeżeli sytuacja rynkowa i finansowa firmy się poprawi, może ona ponownie zacząć zatrudniać. Osoby, które zostały zwolnione w procesie zwolnień grupowych, mają pierwszeństwo w rekrutacji. Jednak dotyczy to jedynie powrotu do firmy - przepisy nie przewidują, aby powrót wiązał się z koniecznością zajęcia tego samego stanowiska, na takich samych warunkach i z takim samym wynagrodzeniem, jak poprzednio.

Jeżeli pracodawca nie spełni obowiązku ponownego zatrudnienia zwolnionego wcześniej pracownika, jest to powód do żądania przez tego pracownika nawiązania stosunku pracy oraz otrzymania odszkodowania.

Należy jednak mieć świadomość, że pracownik powinien zgłosić swoją chęć podjęcia współpracy z firmą nie później niż do roku od czasu zwolnienia grupowego, a nowa rekrutacja odbywa się nie później niż 15 miesięcy od tego czasu.

Decydując się na przeprowadzenie zwolnienia grupowego, pracodawca ma obowiązek skonsultować tę sytuację z przedstawicielami pracowników lub związkami zawodowymi działającymi w przedsiębiorstwie.

Konieczne jest także zawiadomienie w formie pisemnej organizacji związkowych o szczegółach zwolnienia, czyli przyczynach, kolejności dokonywania zwolnień, wyborze pracowników czy grup zawodowych wyznaczonych do zwolnienia grupowego.

Po stronie pracodawcy leży również obowiązek przekazania informacji na temat planowanego zwolnienia do powiatowego urzędu pracy. 

KO