Senat RP
Wtorek, 24 grudnia 2024 (14:43)
Aktualizacja Wtorek, 24 grudnia 2024 (14:48)
Senat Rzeczypospolitej Polskiej to druga izba polskiego parlamentu, tradycyjnie określana jako izba wyższa.
Senat RP - najważniejsze informacje
-
Kraj:
Polska
-
Adres:
Warszawa
Składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych, w jednomandatowych okręgach wyborczych. Kadencja Senatu trwa cztery lata i jest powiązana z kadencją Sejmu.
W przypadku skrócenia kadencji Sejmu, skróceniu ulega także kadencja Senatu. Jeśli mandat senatora wygaśnie w trakcie kadencji, Prezydent RP zarządza wybory uzupełniające.
Bierne prawo wyborcze w wyborach do Senatu przysługuje obywatelom w wieku 30 lat, a czynne - od 18 lat.
Organy Senatu
Konstytucyjne organy Senatu to:
- Marszałek Senatu: przewodniczy obradom, reprezentuje Senat na zewnątrz i zarządza jego pracami.
- Komisje senackie: zajmują się szczegółowym rozpatrywaniem spraw i przygotowywaniem projektów uchwał.
Organy Senatu wprowadzone przez regulamin to:
- Prezydium Senatu: składa się z Marszałka i wicemarszałków Senatu, planuje prace izby.
- Konwent Seniorów: organ doradczy Marszałka, w jego skład wchodzą wicemarszałkowie i przewodniczący klubów senackich.
Senat w Królestwie Polski
Senat wywodzi się z Rady królewskiej, a w I Rzeczypospolitej był wyższą izbą Sejmu. W jego skład wchodzili biskupi katoliccy oraz wyżsi urzędnicy państwowi, mianowani przez króla.
W tamtym okresie Senat odgrywał istotną rolę w systemie władzy, uczestnicząc w procesie legislacyjnym i doradzając królowi.
Senat II Rzeczypospolitej
W II Rzeczypospolitej instytucja Senatu została przywrócona w 1921 roku na mocy konstytucji marcowej, mimo oporu ze strony lewicy. Senatorowie byli wybierani w wyborach powszechnych.
Konstytucja kwietniowa z 1935 roku znacznie ograniczyła czynne prawo wyborcze do Senatu, nadając Prezydentowi RP prawo mianowania jednej trzeciej senatorów. W tym okresie Senat pełnił rolę izby korygującej projekty ustaw uchwalane przez Sejm.
Brak Senatu w PRL
Po II wojnie światowej, w wyniku referendum ludowego z 1946 roku, instytucja Senatu została zniesiona.
W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) przez ponad 40 lat Sejm był jedyną izbą parlamentu.
Dopiero w wyniku porozumień Okrągłego Stołu i wyborów 4 czerwca 1989 roku Senat został przywrócony. Wybory te zakończyły się sukcesem "Solidarności", która zdobyła 99 ze 100 mandatów.
Uprawnienia Senatu
Senat posiada szereg kompetencji, które pozwalają mu wpływać na proces legislacyjny i funkcjonowanie państwa. Do jego głównych uprawnień należą:
- Zatwierdzanie ustaw uchwalonych przez Sejm: Senat ma 30 dni na zgłoszenie poprawek, przyjęcie ustawy bez zmian lub jej odrzucenie.
- Inicjatywa ustawodawcza: Senat może wnosić projekty ustaw.
- Zgoda na referendum ogólnokrajowe: Senat wyraża zgodę na zarządzenie przez Prezydenta RP referendum ogólnokrajowego.
- Wyrażanie zgody na powołanie ważnych funkcji państwowych przez Sejm: W tym Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych i Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.
- Podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia lub odrzucenia sprawozdań: Obejmuje to Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, Trybunał Konstytucyjny, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka oraz Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.
- Wystąpienie z wnioskiem o przeprowadzenie referendum zatwierdzającego: w przypadku określonym w art. 235 ust. 6 Konstytucji.
- Powoływanie członków do różnych organów: w tym 2 senatorów wchodzących w skład Krajowej Rady Sądownictwa, 2 członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, 3 członków Rady Polityki Pieniężnej, 1 członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz 1 członka Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej 15 lat.
- Zgoda na ratyfikację umów międzynarodowych: Senat wraz z Sejmem uchwala ustawę o wyrażeniu zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej przekazującej niektóre kompetencje Rzeczypospolitej organizacji międzynarodowej.
- Uchwalanie zmian w Konstytucji RP: wraz z Sejmem bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
- Możliwość wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego: w sprawach dotyczących zgodności prawa z ustawą.
- Wybór ławników Sądu Najwyższego.
- Opieka nad Polonią: poprzez Komisję Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, Senat sprawuje opiekę nad Polonią i dystrybuuje środki dla organizacji polonijnych.
Senat RP - Wiadomości
-
Senat za nowelą Prawa budowlanego
Sobota, 7 lutego 2015 (11:38)Zniesienie pozwolenia na budowę domów jednorodzinnych, gdy ich budowa lub przebudowa nie jest uciążliwa dla sąsiadów - zakłada nowela Prawa budowlanego, do której poprawki w sobotę... -
Senat zaopiniował VAT
Wtorek, 5 kwietnia 2005 (10:13)Senat RP przedstawił opinię na temat ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw. -
Nowa umowa z RFN
Wtorek, 6 stycznia 2004 (09:55)W dniu 21 stycznia 2004 r. upływa termin rozpatrzenia przez Senat RP ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego...
