Niższe renty o 150 procent

Od 1 stycznia 2007 roku rolnicy otrzymają niższe unijne renty strukturalne. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 zakłada, że podstawowa wysokość takiej renty wyniesie 150 proc. najniższej emerytury. Dodatkowo świadczenie będzie mogło być zwiększone tylko o 100 proc. kwoty najniższej emerytury jako dodatek na małżonka rolnika. Rząd jednak zakłada, że łączna wysokość pomocy nie może wynosić więcej niż 250 proc. kwoty najniższej emerytury. Renta strukturalna będzie wypłacana do czasu osiągnięcia przez beneficjenta 65 roku życia.

Brak chętnych

Autorzy Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich twierdzą, że unijne renty strukturalne umożliwią przyśpieszenie wymiany pokoleniowej w rolnictwie poprzez przejmowanie gospodarstw rolnych przez osoby młodsze i dobrze przygotowane do zawodu rolnika. Będą również sprzyjać przekształceniom struktury agrarnej kraju w wyniku przejmowania gruntów rolnych. Poprawi to rentowność i konkurencyjność polskich gospodarstw.

- To nieprawda - twierdzi Zygmunt Jakubczak, wiceprzewodniczący Rady Rolników KRUS. - Zaproponowane przez rząd obniżenie wysokości rent strukturalnych spowoduje, że rolnicy w ogóle nie będą przekazywać gospodarstwa swoim sąsiadom czy dzieciom. Nawet teraz bardzo trudno jest zachęcić innego rolnika do przejęcia gruntów rolnych.

Przed emeryturą

Od 1 stycznia przyszłego roku prawo do renty strukturalnej będą mieć tylko rolnicy, którzy:

? ukończyli 55 lat, lecz nie osiągnęli jeszcze wieku emerytalnego,
? posiadają gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 3 ha albo 1 ha (w woj. małopolskim, podkarpackim, śląskim, świętokrzyskim),
? zaprzestali prowadzenia działalności rolniczej,
? prowadzili działalność rolniczą przez co najmniej ostatnie 10 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku.

Grunty wchodzące w skład przekazywanego gospodarstwa rolnego będą mogły być przejęte w całości przez następcę, jeśli nie ukończył on 40 roku życia, wcześniej nie miał własnego gospodarstwa oraz posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe. Jednak powierzchnia przekazanego gospodarstwa na rzecz następcy nie może być mniejsza niż średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w województwie.

- Wprowadzone ograniczenia utrwalą obecne rozdrobnienie wsi - twierdzi Joanna Staręga-Piasek, dyrektor Instytutu Rozwoju Służb Społecznych.

- Państwo powinno zachęcać rolników do przekazywania gruntów. Obecnie bardzo wielu mieszkańców wsi nie może się utrzymać z pracy na roli. Dla nich unijna renta strukturalna była sposobem na zbycie gruntów otrzymanych od rodziców.

Jej zdaniem utrzymywanie obecnego rozdrobnienia wsi doprowadzi do pogłębienia biedy na wsi. Nie będzie można podnieść wysokości składek na ubezpieczenie społeczne rolników, gdyż przeciwnicy takiego rozwiązania będą ciągle wysuwać argument, że na wsi są małe gospodarstwa, które produkują wyłącznie na swoje potrzeby i nie mają środków na opłacenie wyższych składek.

- W ten sposób rząd będzie musiał dotować bogatych rolników, gdyż obecnie praktycznie wstrzymuje proces wymiany pokoleń na wsi - mówi Joanna Staręga-Piasek.

Oszczędności budżetu

Minister rolnictwa i rozwoju wsi twierdzi, że budżetu nie stać na wypłaty rent strukturalnych w obecnej wysokości. W Planie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004 - 2006 było przeznaczone na ten cel 500 mln euro. Obecnie prawo do renty strukturalnej uzyskało 44 tys. rolników. Natomiast według wyliczeń resortu, środki z budżetu PROW na lata 2004 - 2006 w wysokości 534,3 mln euro wystarczą na wypłatę rent strukturalnych dla 52 400 rolników. Oznacza to, że pieniądze te zostaną w pełni wykorzystane. W latach 2007 - 2013 będzie jeszcze gorzej. Proponowana kwota przeznaczona na wypłatę zarówno już przyznanych świadczeń, jak i nowych wynosi łącznie 788 mln euro. Dlatego po negocjacjach z UE będzie konieczna nowelizacja rozporządzenia Rady Ministrów z 30 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz.U. nr 114, poz. 1191 z późn. zm.).

Obniżenie wysokości rent strukturalnych utrwali obecne rozdrobnienie na wsi - twierdzi Joanna Staręga-Piasek

Mniej z UE

- Zmniejszenie kwoty pomocy ze strony Unii Europejskiej jest bardzo złą wiadomością, gdyż może się okazać. że polskim rolnikom, bez powiększenia gospodarstw, będzie bardzo trudno poprawić rentowność produkcji - uważa dr Lech Goraj, kierownik Zakładu Rachunkowości Rolnej w Instytucie Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. - Z informacji, jakie do mnie docierały, wynika, że liczba gospodarstw nie spada. Konieczne jest więc uszczelnienie systemu.

- Jesteśmy przeciwni zmniejszeniu wysokości rent strukturalnych, lecz w obecnej formie świadczenia te się nie sprawdziły. Państwo wydało dużo pieniędzy, a struktura wsi wcale się nie poprawiła - mówi Władysław Serafin, prezes Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych.

Bożena Wiktorowska