Innowacje na rynku pozabankowych usług pożyczkowych

Na początek zadam dość ogólne pytanie. Na jakim etapie rozwoju znajduje się dziś sektor pozabankowych usług pożyczkowych?

- Rynek polski jest bardzo ciężki do sklasyfikowania jednym zdaniem. Pod względem konkurencyjności jest to bez wątpienia rynek dojrzały. Pod względem regulacyjnym i ochrony konsumenta jesteśmy w europejskiej czołówce. Pojawiające się nowe regulacje, jak chociażby nowelizacja ustawy o kredycie konsumenckim, która ma wejść w życie w marcu tego roku lub ustawa o rozpatrywaniu reklamacji na rynku usług finansowych z września 2015 r., z pewnością poprawiają bezpieczeństwo klientów instytucji finansowych. Natomiast tempo w jakim rynek rośnie jest wciąż oszałamiające i typowe dla rynków we wczesnej fazie rozwoju. Na rynku są grupy klientów, którzy wciąż potrzebują nowych produktów dopasowanych do ich potrzeb.

O kondycję instytucji pozabankowych pytam nie bez przyczyny. Duże banki są w stanie inwestować w innowacyjność. Czy instytucje pozabankowe stać na innowacje?

- Wspomniane przeze mnie tempo wzrostu rynku pożyczkowego spowodowane jest właśnie innowacyjnością firm pożyczkowych i coraz śmielszym przejmowaniem klientów uważanych dotychczas za grupę docelową banków. W dłuższym okresie banki są w tym wyścigu na przegranej pozycji. Ze względu na złożoność procesów bankowych oraz wielkość organizacji, proces wdrażania nowych technologii jest tak długi, że w momencie ich wdrożenia nie są one już innowacyjne i są od dawna stosowane przez firmy pożyczkowe. Dla firm takich jak nasza innowacyjność zarówno technologiczna jak i procesowa jest kluczowa. Przeniesienie procesu aplikacyjnego do Internetu, możliwość oceny klienta i wypłaty pożyczki w ciągu kilku minut staje się powoli standardem dla firm pożyczkowych. Klienci oczekują produktu prostego i dostępnego od ręki. Taki produkt w bankach oferowany jest jedynie klientom, którzy są już znani od dawna i prawdopodobnie nic się w tej kwestii w najbliższej przyszłości nie zmieni. Obecna tendencja na całym świecie jest taka, że to właśnie firmy pożyczkowe są liderem innowacyjności i wyznaczają kierunki rozwoju nowoczesnej branży finansowej.

Jakie rozwiązania w największym stopniu zmienią rynek?

- Kluczowy jest czas między początkiem aplikowania przez klienta o pożyczkę, a momentem, w którym będzie on w stanie dysponować otrzymanymi środkami. Celem obecnego wyścigu technologicznego jest skrócenie tego czasu do minimum. W grę wchodzą tu dwa elementy - podjęcie decyzji kredytowej oraz dostarczenie środków do klienta. W przypadku podejmowania decyzji kredytowej w ciągu zaledwie kilku sekund firma musi ustalić jaka jest szansa na spłatę przez klienta pożyczki. Im więcej informacji o kliencie mamy tym trafniejsze decyzje możemy podjąć. Trzeba jednak pamiętać, że podawanie przez klienta wielu różnych informacji jest dla niego niezwykle czasochłonne i uciążliwe. Dlatego też celem firm innowacyjnych jest wypracowanie i wdrożenie technologii, która pozwoli podjąć jak najlepszą decyzję kredytową w oparciu o jak najmniejszą ilość danych otrzymanych od klienta. W grę wchodzą tu alternatywne źródła danych oraz technologie umożliwiające pozyskiwanie informacji z minimalmym zaangażowaniem klienta. - Firmy dążą do takiego poziomu rozwoju pod względem technologicznym, aby jedyne, co musiałby zrobić klient w celu otrzymania pożyczki, to przesłanie zdjęcia dowodu osobistego zrobione np. aparatem jego smartfonu oraz podanie numeru rachunku bankowego. Klient w takim przypadku mógłby otrzymać pieniądze na swoje konto nawet w ciągu minuty. Wdrożenie tak radykalnego rozwiązania wymaga jednak jeszcze wielu testów. Uważam jednak, że jest to kierunek w którym będzie podążał rynek.

Branża pożyczkowa nie ma najlepszej opinii. Wysokie koszty pożyczek, drastyczne kary zawarte w umowach, to wszystko źle wpływa na wizerunek. Czy nie utrudnia to prowadzenia biznesu?

- Rzeczywiście opinia ciągnąca się za branżą jest sporym utrudnieniem. Trzeba przyznać, że na takie a nie inne postrzeganie firm pożyczkowych zapracowało kilku przedstawicieli branży w latach 90. oraz niektóre podmioty działające poza granicami wyznaczonymi przez prawo. Należy pamiętać, iż obecnie prawo reguluje definicję instytucji pożyczkowej, a firma udzielająca pożyczek musi spełnić szereg wymogów już na etapie rejestracji. W dłuższej perspektywie skutkiem wprowadzenia powyższych wymogów będzie uporządkowanie rynku pożyczkowego w Polsce. Ponadto należy dodać, że maksymalne koszty pożyczek są ściśle regulowane i obecnie są bardzo zbliżone do oferty bankowej. Należy przy tym zaznaczyć, że część sektora udziela pożyczek znacznie poniżej maksymalnych limitów. Ostra walka o klienta sprawia, że ceny pożyczek regularnie spadają, a branża staje się naprawdę konkurencyjna cenowo w stosunku np. do banków.

- Kwestię wysokich kar za nieterminową spłatę pożyczki można również włożyć między mity. Maksymalne ustawowe odsetki karne w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki od firmy pożyczkowej są ustalone na identycznym poziomie jak dla pożyczki z każdej innej instytucji finansowej. Kontrolę nad kosztami pożyczek oraz zapisami w umowach sprawuje między innymi Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta, który w razie dostrzeżenia uchybień może nałożyć na firmę naprawdę dotkliwe kary. Niektóre firmy, w tym i nasza, umożliwiają klientowi bezpłatne przetestowanie oferty oraz poziomu obsługi oferując pierwszą pożyczkę całkowicie za darmo. Dzięki temu można sprawdzić, czy firma działa zgodnie z oczekiwaniami, czy poziom obsługi jest odpowiedni oraz czy zachowuje się w stosunku do klienta z należytym profesjonalizmem.

- Proszę jednak pamiętać, że nadal wiele osób lub firm przypisuje sobie miano firmy pożyczkowej, jednak działają poza jakimikolwiek granicami prawa i standardami. Dlatego decyzja o zaciągnięciu pożyczki powinna być dobrze przemyślana a nie podjęta pod wpływem chwili.

W jaki sposób można ustrzec się błędu i uniknąć kłopotów?

- Przede wszystkim należy sprawdzić firmę w której chce się zaciągnąć pożyczkę. Najprostszym sposobem jest Internet - możemy tam zobaczyć, czy firma działa oficjalnie, jakie są opinie innych klientów na jej temat, sprawdzić z jakimi partnerami współpracuje. Związek Firm Pożyczkowych, do którego również aplikujemy, będzie bazą mówiącą nam o danej firmie.

- Dodatkowo patrzymy na dane firmy na jej stronie internetowej, kapitał zakładowy (wg nowej ustawy musi być minimalny w wysokości 200 000 zł), infolinię czy dane kontaktowe. Jeżeli widzimy, że firma pożyczkowa współpracuje z Biurem Informacji Kredytowej (BIK) lub z którymś z biur informacji gospodarczej, możemy być pewni, iż została ona solidnie sprawdzona przez te podmioty i że jest legalnie działającym przedsiębiorstwem. Jednak nawet w takim przypadku należy dokładnie zapoznać się regulaminami i umowami przedstawionymi przez firmę pożyczkową podczas ubiegania się o pożyczkę.

Firmy, które nie mają nic do ukrycia przedstawiają umowy w miejscu łatwo dostępnym i w celu zapoznania się z nimi nie wymagają rejestracji ani składanie wniosku pożyczkowego.

- Kluczowe punkty, na które należy zwrócić uwagę, to koszty pożyczki, koszty związane z nieterminową spłatą oraz możliwość odstąpienia od umowy. Jeżeli któryś z tych punktów nie występuje w umowie lub jest zapisany w sposób niejasny, powinna nam się zapalić lampka ostrzegawcza.

- Dobrą praktyką jest przeczytanie całej umowy, aby sprawdzić, czy nie ma tam zawartych postanowień, które są dla nas niekorzystne. Proszę pamiętać, że dokładne przeczytanie umowy pożyczkowej to podstawa w przypadku każdej instytucji finansowej, a nie tylko firmy pożyczkowej. Może nam to oszczędzić wielu niepotrzebnych nerwów i zmartwień.

- W umowie powinny być wskazane wszystkie koszty i opłaty, które musimy ponieść, w tym wysokość raty, całkowitą kwotę pożyczki, odsetki, czas trwania, rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty. W naszej firmie wystarczy się zalogować do swojego konta, które zawiera wszystkie wymagane dokumenty. Można je w każdej chwili ściągnąć na swój dysk i zawsze mieć po ręką. - Również powinniśmy się wystrzegać podpisywania jakichkolwiek weksli albo też innych zabezpieczeń, niewspółmiernych do kwoty jaką chcemy pożyczyć.

- Firmy pożyczkowe kierują się dobrymi praktykami chcąc odbić się od mitu z lat 90., o których już wspominałem. MoneyMan znalazł się w 2015 r. wśród finalistów rankingu najbardziej obiecujących europejskich startupów "2015 Red Herring Europe: Finalists" według American Journal of business and innovation Red Herring. Firma dwukrotnie zdobyła nagrodę Global Banking & Finance Review Awards. Otrzymaliśmy również nagrodę w nominacji "Najlepszy dostawca mikropożyczek 2014". Właśnie dzięki takim wyróżnieniom widać, jak daleką drogę przebyły firmy pożyczkowe przez ostatnie kilkanaście lat.

Jaki według pana będzie rynek pozabankowych usług pożyczkowych w najbliższej przyszłości?

- Rynek pożyczek pozabankowych dzięki nowym regulacjom i działaniom uwiarygodniającymi tego typu firmy, wyeliminuje te niespełniające podstawowych kryteriów. Mówiąc krótko - rynek oczyści się z firm działających niezgodnie z prawem. Oczywiście szara strefa zawsze będzie istniała, ale tutaj klient działa już na własną odpowiedzialność. Certyfikowane firmy będą oferowały narzędzia pozwalające ocenić danego klienta i zaproponować mu dopasowaną ofertę do jego możliwości spłaty.

- Podstawowymi narzędziami to oczywiście sprawdzenie i weryfikacja poprzez BIG, BIK oraz własny scoring, czyli ocenę ryzyka danego klienta.

- Nowe pokolenie wymaga nowocześniejszych narzędzi oraz szybkich informacji. Chcąc iść z duchem czasu, firmy powinny zaproponować nowoczesne rozwiązania umożliwiające jak najszybsze wzięcie pożyczki oraz jej spłatę. Poza aplikowaniem ze strony internetowej za pomocną komputera w domu, możemy również użyć tabletu czy telefonu komórkowego (smartfona).

Narzędzia firm pożyczkowych powinny bardzo szybko analizować dane o swoich klientach, a dzięki nim będą mogły w sposób automatyczny komunikować nowe możliwości. Narzędzie sprawdzają, kiedy klient szuka pożyczki w Internecie i automatycznie komunikuje się z nim poprzez sms, email lub telefonicznie.

- Najbliższy czas niesie za sobą również wiele niewiadomych, gdyż nowe regulacje w znaczący sposób ograniczają możliwości generowania przychodów przez firmy pożyczkowe. Z całą pewnością będzie to czas intensywnych zmian w ofercie produktowej oraz strukturach organizacyjnych poszczególnych firm. Dla niektórych podmiotów zmiany te mogą okazać się zbyt ciężkie i spowodować utratę rentowności. Możliwa jest również konsolidacja branży. Bez wątpienia najbliższa przyszłość będzie interesująca i pełna wyzwań.

- - - - - -

Michał Konopka - manager z wieloletnim doświadczeniem na międzynarodowym rynku finansowym. Odpowiedzialny za ryzyko, rozwój produktów jak i rozwój firm. Uczestniczył w zarządzaniu spółkami z ponad 1 mld aktywami w krajach Skandynawskich, Finlandii, Hiszpanii oraz Polski. Teraz prezes ID Finance Poland, gdzie zajmuje się rozwojem marki MoneyMan.pl.

Sprawdź: PROGRAM PIT 2015