Czy tymczasowe obiekty budowlane podlegają opodatkowaniu?

Jest to szczególnie ważne dla osób posiadających różnego rodzaju pawilony sprzedaży ulicznej oraz wystawowe, kioski uliczne lub tzw. barakowozy. Nurtuje ich pytanie czy ustawodawca zobowiązał ich do uiszczenia podatku od nieruchomości. Niestety analizując orzecznictwo sądów administracyjnych i organów podatkowych, na tak postawione pytanie trudno jest udzielić jednoznacznej odpowiedzi.

Legalna definicja budowli została zawarta przez ustawodawcę w art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. nr 95, poz. 613 ze zm. - dalej jako "u.p.o.l."). Według przywołanego przepisu budowlą jest obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane, w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Odwołując się więc do definicji zawartej w przepisach ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) należy stwierdzić, iż budowlą jest każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak np. wolno stojące urządzenia reklamowe, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych.

Z kolei, definicję "tymczasowego obiektu budowlanego" zawiera art. 3 ust. 5 Prawa budowlanego. Cechą charakterystyczną tego obiektu budowlanego jest jego przeznaczenie do czasowego używania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także to, że jest obiektem budowlanym niepołączonym trwale z gruntem, jak np.: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe.

Sięgając do orzecznictwa należy zwrócić uwagę na wyrok NSA z dnia 13 stycznia 2009 r. (sygn. II FSK 1391/07) w którym zauważono, że tymczasowy obiekt budowlany "nie może jednak zostać zaliczony do budynków w ramach definicji wynikającej z przepisu art. 1a pkt 1 u.p.o.l., albowiem ten ostatni z wymienionych zapisów prawnych wymaga, aby obiekt budowlany, o którym stanowi, był trwale związany z gruntem oraz posiadał fundamenty.(...) może być jednak budowlą w rozumieniu art. 1a. pkt 2 u.p.o.l., ponieważ nie jest budynkiem ani obiektem małej architektury z art. 3 pkt 4 Prawa budowlanego, jest natomiast obiektem budowlanym, który może zostać zaliczony do budowli".

W doktrynie podkreśla się, że w definicji budowli nie ma nic na temat "trwałego związku z gruntem" budowli, jako warunku uznania jej za przedmiot opodatkowania, taki wymóg istnieje w przypadku definicji budynku. A zatem tymczasowe obiekty budowlane, niepołączone trwale z gruntem, powinny być traktowane jako przedmiot podatku od nieruchomości. Analogiczne stanowisko zajęły: WSA w Szczecinie w wyroku z dnia 24 lutego 2010 r., sygn. akt I SA/Sz 811/09 oraz WSA w Gorzowie Wlkp. w wyroku z 29 października 2009 r., sygn. akt I SA/Go 333/09.

Gdyby niezbędną przesłankę uznania obiektu za budowlę było jego trwałe związanie z gruntem, należałoby stwierdzić, że skoro budowlą na gruncie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jest obiekt budowlany, to nie jest nim tymczasowy obiekt budowlany. Podobnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 22 lutego 2010 roku, sygn. akt III SA/Wa 1913/09 stwierdził, że: "w Prawie budowlanym definicja tymczasowego obiektu budowlanego (art. 3 pkt 5) niczego nie zmienia w kwestii kwalifikacji obiektu budowlanego, gdyż pojęcie tymczasowego obiektu budowlanego nie pozostaje w żadnym prawnym związku z budynkiem, budowlą i obiektem małej architektury.

Ustawa podatkowa pozostawia poza zakresem swojej regulacji zarówno obiekt małej architektury, jak też tymczasowy obiekt budowlany. W art. 1a ust. 1 pkt 1 i 2 oraz w art. 2 ust. 1 ustawa o podatkach i opłatach lokalnych znaczenie podatkowe przypisuje jedynie własności i posiadaniu gruntów, budynków lub ich części oraz budowli lub ich części." Korzystne dla podatników rozstrzygnięcie wydał również WSA w Łodzi z 15 stycznia 2010 r. - sygn. akt I SA/Łd 1039/09. W wyroku stwierdził, że zawartą w u.p.o.l. definicje należy interpretować ściśle, a zatem niedopuszczalna jest taka wykładania, która prowadzi do rozszerzenia zakresu opodatkowania.

Jak widać kwestia tymczasowych obiektów budowlanych oraz ich opodatkowania budzi wiele kontrowersji. Definitywnego rozstrzygnięcia w przedmiotowym zakresie mógłby dokonać Naczelny Sąd Administracyjny w poszerzonym składzie.

Marcin Parulski

Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie