Ambitni i zdecydowani – tegoroczni maturzyści chcą studiować i pracować – raport OLX

Chociaż maturzyści poznają wyniki egzaminu dojrzałości dopiero na początku lipca, to już teraz zdecydowana większość z nich wie, co chce robić w przyszłości. To bardzo konkretny plan związany ze zdobywaniem wiedzy - teoretycznej i praktycznej. Tę pierwszą zapewnić mają studia, które planuje rozpocząć 64% absolwentów szkół średnich. Ci, którzy decydują się na kontynuację nauki, kierują się chęcią zdobycia ciekawego zawodu, perspektywą wysokich zarobków oraz możliwością realizacji swoich pasji i zainteresowań. Ale tegoroczni maturzyści chcą zdobywać również wiedzę praktyczną, a tym samym naukę łączyć z pracą. Plany takie ma aż 84% badanych. To znaczny odsetek, zwłaszcza jeśli dane te porówna się z raportem Eurostatu z 2023 r., kiedy to w naszym kraju pracę zarobkową podejmowało ok. 14 proc. uczących się osób (15-29 lat), przy średniej europejskiej wynoszącej prawie 26%^[1]. A czym kierują się młodzi ludzie, którzy planują pracować podczas studiów? Okazuje się, że to konsekwencja ambicji. Jak wynika z badania zrealizowanego przez SW Research na zlecenie OLX Praca maturzyści chcą pracować przede wszystkim po to, aby zdobywać doświadczenie zawodowe (65% badanych) oraz uniezależnić się od rodziców (63,8%). A na jaką pracę mogą liczyć absolwenci szkół średnich? Na OLX w kategorii Praca dostępny jest filtr: "Specjalne wymagania", a w nim kryterium "Status studenta", a więc są to oferty pracy, w których pracodawcy wymagają posiadania tego statusu. Ze zgromadzonych tam danych wynika, że najwięcej ofert skierowanych do studentów oferuje administracja, handel i gastronomia. Co ciekawe charakteryzuje je fakt, że poszukiwanie przez pracodawców osób ze statusem studenta nie ma charakteru sezonowego.

Z badania zrealizowanego w kwietniu bieżącego roku przez SW Research dla OLX Praca wynika, że zaledwie 12% tegorocznych maturzystów nie planuje podjęcia studiów. To zróżnicowana grupa, składająca się zarówno z osób, które nie wykluczają podjęcia nauki w przyszłości (co piąty badany) jak i tych, które definitywnie rezygnują z jej kontynuacji. Okazuje się, że w przypadku tych drugich zdecydowana większość planuje wykonywanie zawodu, który nie wymaga wyższego wykształcenia (49%) lub też uważa, że studia nie będą im w życiu potrzebne. Zatem jeśli nie studia, to co? Odpowiedź na to pytanie również przynoszą wyniki badania OLX Praca. Ponad dwie trzecie osób, które nie planują kontynuacji nauki, chce podjąć pracę zawodową.

- W naszym społeczeństwie nadal panuje przekonanie, że studia są najlepszą drogą do osiągnięcia sukcesu zawodowego i finansowego. Warto jednak zweryfikować to założenie i zderzyć je z danymi rynkowymi. A te nie pozostawiają wątpliwości. Jak podawał GUS, w zeszłym roku wśród najczęściej poszukiwanych zawodów byli robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy. Dane OLX pokazują natomiast, że osoby bez doświadczenia mogą przebierać w ofertach. Nie wymagano go w aż 46% ogłoszeń opublikowanych w kategoriach: produkcja, sprzedaż, pracownik sklepu, gastronomia oraz kierowca - mówi Konrad Grygo, analityk biznesowy OLX. Zatem decyzja o podjęciu pracy zaraz po ukończeniu szkoły średniej może być doskonałym krokiem na drodze budowania swojej kariery zawodowej. Zwłaszcza że wejście na ten rynek w czasie wakacji jest stosunkowo łatwe, ponieważ to okres, w którym pojawia się wiele ofert pracy sezonowej, skierowanych do osób młodych, nieposiadających wcześniejszych doświadczeń zawodowych — dodaje Grygo.

Dane OLX potwierdzają, że zapotrzebowanie na młodych pracowników jest bardzo duże. Co więcej w niektórych obszarach, np. hostessa, roznoszenie ulotek, dostawca czy kurier miejski,  praktycznie wszystkie oferty pracy skierowane są do osób bez doświadczenia. Od kwietnia widoczny jest również skokowy wzrost zainteresowania pracownikami sezonowymi. Ta bogata oferta skierowana jest do osób, które chcą stawiać swoje pierwsze kroki zawodowe w gastronomii czy hotelarstwie, czyli branżach bezpośrednio związanych z turystyką.

Praca to naturalny wybór większości tegorocznych maturzystów, którzy nie planują rozpoczęcia studiów. Przyszłą grupę zawodową cechuje duża elastyczność w kwestii formy zatrudniania. Zaledwie co czwarta osoba oczekuje umowy o pracę na pełny etat lub umowy cywilnoprawnej. Większym zainteresowaniem cieszą się umowy na część etatu (41%) lub prace dorywcze. Badania pokazują natomiast niezwykle istotną zmianę w podejściu młodych ludzi do wynagrodzenia. Tylko nieliczni byliby gotowi podjąć bezpłatne praktyki lub staże. Dla pracodawców to bardzo wyraźny sygnał definitywnie zwiastujący koniec ery bezpłatnych staży i praktyk.

A na jakie wynagrodzenie mogą liczyć najmłodsi uczestnicy rynku pracy? Najczęściej jest to pensja minimalna lub najniższa stawka godzinowa. Ale osoby bez doświadczenia mogą również wybrać zajęcie przynoszące znacznie wyższe dochody, tyle że poza granicami Polski, co jednak istotne, bez konieczności znajomości języka. W tym przypadku tygodniówka na poziomie 600 euro jest standardem, a miesięczne zarobki często przekraczają 10, a nawet 12 tysięcy złotych.

- Młodzi ludzie, którzy wchodzą na rynek pracy, wnoszą w niego swój system wartości. Potrafią też otwarcie manifestować swoje oczekiwania. To cecha, która przyczynia się do zmian na tym rynku, również tych, dotyczących wynagrodzenia za wykonywaną pracę i transparentności zatrudnienia. Najmłodsi uczestnicy rynku pracy mają świadomość tego, że za wykonywaną pracę należy im się wynagrodzenie. Nie przekonuje ich argumenty, że to etap nauki zawodu. I trudno się z tym nie zgadzać. Każda praca powinna być wynagradzana, a wysokość tego wynagrodzenia powinna być definiowana przez jej jakość, a nie wiek pracownika - Konrad Grygo, analityk biznesowy OLX.

Analiza opracowana na podstawie badania opinii publicznej zrealizowanego przez SW Research na zlecenie OLX Praca. Kwiecień 2025 r., n=200.

^[1] https://europapnews.pap.pl/co-czwarty-europejczyk-pracuje-i-uczy-sie-jednoczesnie