Co rynek nieruchomości może zaproponować emerytom
Emeryci w ciągu kilkunastu lat staną się jedną z najważniejszych grup klientów na rynku nieruchomości. Stanie się tak ze względu na niekorzystne tendencje demograficzne, spadek liczby Polaków oraz kurczenie się grupy osób młodych. Z tego powodu deweloperzy, którzy chcą odnieść sukces, powinni realizować inwestycje atrakcyjne dla najstarszej grupy wiekowej. Co może zaoferować rynek nieruchomości dla seniorów?
Wbrew pozorom jesień życia nie musi być czasem braku mieszkaniowej aktywności. Wręcz przeciwnie - dzisiejsi seniorzy są ludźmi bardziej mobilnymi i z większymi aspiracjami niż przodkowie. To właśnie po wejściu w wiek emerytalny dokonują kolejnych ważnych decyzji majątkowych, które mają zapewnić godziwą jesień życia - wśród nich także decyzji mieszkaniowych.
Pobierz darmowy program do rozliczeń PIT 2015
Jakie upodobania może mieć emeryt? Z pewnością inne priorytety mają znaczenie, jeśli chodzi o lokalizację nieruchomości. Osobie żyjącej samotnie będzie zależało przede wszystkim na bliskości placówek służby medycznej oraz sklepów w okolicy. W mniejszym stopniu natomiast istotna jest lokalizacja blisko centrum. Z punktu widzenia seniora ważniejszy byłby np. park w sąsiedztwie.
Konkretne wymagania dotyczą także aranżacji i standardu części wspólnych nieruchomości. Osoby starsze, ze względu na wysiłek i kwestie zdrowotne, nie będą zainteresowane mieszkaniem na wyższej kondygnacji budynku bez windy. Preferują niższe piętra lub parter. Oczywiście winda powinna być standardem. Z pewnością bardzo istotnym walorem będzie dostosowanie budynku do potrzeb niepełnosprawnych. Należy pamiętać, że prawo nakazuje zaopatrzenie obiektu w dźwigi czy pochylnie. Ważne będą też z pewnością wszelkie rozwiązania poprawiające bezpieczeństwo - a więc ogrodzenie osiedla, monitoring, ochrona, video domofon itp.
Kolejna kwestia to wielkość mieszkania. Z reguły, w odróżnieniu od małżeństw z dziećmi, samotne osoby starsze nie przywiązują do tego większej wagi, a jeśli już, wolą mieszkanie małe, a więc np. małe dwa pokoje z kuchnią. Taki lokal jest przede wszystkim tańszy w eksploatacji.
Osoby w podeszłym wieku, które zostały same w dużym rodzinnym mieszkaniu, często decydują się na zamianę takie nieruchomości na mniejszą, którą łatwiej będzie utrzymać. Jednocześnie uzyskują w ten sposób zastrzyk kapitału z tytułu dopłaty wynikającej z różnicy w wartości. Transakcja zamiany z punktu widzenia seniora może być szczególnie atrakcyjna. Pozwala za jednym zamachem uzyskać korzyść z nieruchomości, jednocześnie uzyskując nowy dach nad głową. Jest to wygodniejsze, niż rozbicie całego procesu na dwie operacje: najpierw sprzedaży, a później kupna kolejnego mieszkania.
Skoro już jesteśmy przy transakcjach na rynku mieszkaniowym, które szczególnie mogą interesować osoby starsze, należy koniecznie wspomnieć o takich instrumentach, jak renta dożywotnia czy odwrócona hipoteka.
Renta dożywotnia to transakcja, w której właściciel nieruchomości, przenosi prawo jej własności w zamian za określone w umowie świadczenia. A więc emeryt uzyskuje dodatkowe dochody, uwalnia kapitał tkwiący w mieszkaniu. Renta dożywotnia jest instrumentem zbliżonym do odwróconej hipoteki, jednak występują również istotne różnice.
Podstawowa to kwestia własności. W przypadku renty dożywotnej instytucja finansowa już w momencie podpisania umowy staje się właścicielem nieruchomości (w umowie koniecznie musi się znaleźć zapis o prawie do dożywotniego zamieszkiwania. To prawo jest również zapisywane w księdze wieczystej danej nieruchomości).
Jeśli chodzi o odwróconą hipotekę - tu sprawa ma się inaczej. Przeniesienie własności nastąpi dopiero z chwilą śmierci właściciela. Odwróconego kredytu hipotecznego zgodnie z polskim prawem mogą udzielać wyłącznie banki. Sprawa ta została uregulowana ustawą z końca 2014 roku. Ważna różnica w porównaniu do renty dożywotniej jest też taka, że spadkobiercy właściciela nieruchomości nie tracą automatycznie prawa do mieszkania. Jeśli właściciel umrze, potomkowie mają rok na ewentualną spłatę reszty kredytu i przejęcie nieruchomości. Jeśli natomiast w momencie śmierci, wartość nieruchomości jest wyższa od wartości sumy należności wobec banku, wtedy musi on tę różnicę wypłacić spadkobiercom.
Warto zaznaczyć również, że renta dożywotnia to instrument, który na dziś nie ma osobnej regulacji w polskim prawie (w odróżnieniu od odwróconej hipoteki). Niezależnie, na które rozwiązanie dana osoba się zdecyduje, zanim podpisze umowę, powinna koniecznie skonsultować się z doradcą finansowym i prawnikiem, który oceni opłacalność przedsięwzięcia i zapisy umowne.
Na koniec jeszcze kilka zdań o rynku pierwotnym skierowanym do seniorów. Polscy deweloperzy stawiają obecnie pierwsze kroki w tym segmencie rynku i realizują pionierskie inwestycje, które na Zachodzie funkcjonują od lat. Chodzi o osiedla dla seniorów. W naszym kraju obecnie w realizacji jest kilka projektów tego typu. W założeniu osoba starsza, która zdecyduje się zamieszkać w takim miejscu, ma mieć "pod ręką" wszystkie potrzebne jej udogodnienia. Osiedla więc projektuje się tak, by znalazło się tam miejsce na gabinet lekarski, zieleń wokoło, sklepy ale też np. świetlicę w budynku. Formy opieki senioralnej są różne, w zależności od inwestycji. Spotyka się np. apartamenty chronione z instalacją przywoławczą (gdzie mieszkaniec może w razie potrzeby skorzystać z całodobowej opieki medycznej) lub po prostu domy opieki senioralnej. Z pewnością ten segment rynku będzie szybko się w Polsce rozwijał.
Karolina Mydłowska
