III filar nie dla wszystkich

Ryszard Petru, doradca ministra finansów przewiduje, że opłacanie podstawowej

składki trzeciofilarowej przez pracodawcę, wprowadzone nowelizacją ustawy o

Pracowniczych Programach Emerytalnych, która wejdzie w życie w połowie kwietnia,

zwiększy zainteresowanie pracowników oszczędzaniem na dodatkową emeryturę.

Jednak to, czy w firmie powstanie III filar emerytury zależy przecież głównie od

pracodawcy. Natomiast z badań firmy konsultingowej William Mercer wynika, że

tworzeniem pracowniczych programów emerytalnych są zainteresowani głównie

pracodawcy więksi jak na polskie warunki, zatrudniający ponad 250 osób. Moje

rozmowy z pracodawcami wskazują, że Pracownicze Programy Emerytalne są

opłacalne tylko dla dużych i bogatych - twierdzi Zdzisław Puzio, prezes Towarzystwa

Ubezpieczeń Życiowych Petrus.

Wiadomo też, że nawet wśród nich pomysł realizacji III filara ma przeciwników, i to

potężnych, na naszym rynku pracy. Nie chce utworzyć w Polsce programu np. grupa

Fiata, która ma w naszym kraju ponad 15 tys. pracowników. Znacznie mniej chętnie

odnoszą się do pracowniczych programów emerytalnych małe i średnie firmy,

zatrudniające od 100 do 250, kilkadziesiąt lub tylko kilkanaście osób. Wiele znich nie

ma wolnych środków finansowych. Pracodawcy ci nie mogą pozwolić sobie nawet na

niewielkie podwyżki płac, nie mówiąc o opłacaniu trzeciofilarowych składek. Ze

wstępnych sondaży przeprowadzonych przez przedstawicieli towarzystw

ubezpieczeniowych wynika, że konieczność płacenia przez pracodawcę składki

sięgającej do 7 proc. wynagrodzenia pracowników podniosłoby w mniejszych

przedsiębiorstwach koszty o 1-2 proc. Pracownicy większości małych i średnich firm

nie będą więc mogli z przyczyn finansowych skorzystać z możliwości oszczędzania na

dodatkową emeryturę. Chyba że ich pracodawcy, na co zezwala ustawa, założą

międzyzakładowy program emerytalny.

Z tego samego powodu, przynajmniej w bliskiej przyszłości, nie mogą liczyć na udział

w III filarze zatrudnieni w budżetówce. Nowelizacja co najmniej na kilka lat wyłączy z

PPE całą sferę budżetową, bo składki na nią musiałyby pochodzić z budżetu państwa.

Kosztowałoby to budżet 0,5-0,6 mld zł rocznie - przewiduje Ryszard Petru. W

obecnej sytuacji taki wydatek na składki do PPE dla budżetówki nie wchodzi w grę.

Dlatego w tym roku nie zaplanowano w ustawie budżetowej na ten cel żadnej sumy.

Oblicza się, że emerytura łącznie z ZUS-u i otwartych funduszy emerytalnych będzie

stanowiła 20-30 proc. ostatniej płacy, a wynagrodzenia budżetowców są średnio o 45

proc. mniejsze niż pracowników firm prywatnych. Budżetowcy po przejściu na

emeryturę nie będą odczuwali tak dużego spadku dochodów, jak emeryci z firm

prywatnych. Będą więc mieli mniejszą potrzebę wchodzenia do III filaru - uważa

doradca ministra finansów.

Z kolei prof. Marek Belka, doradca ekonomiczny prezydenta, twierdzi, że aby

zachęcić pracodawców do uruchamiania PPE konieczne jest zwiększenie ulg

podatkowych. Według znowelizowanej ustawy, zwolnione z podatku dochodowego są

tylko zyski z lokat i świadczenia, a składki - opodatkowane w pełnym wymiarze. Wiele

trudności gospodarczych wynika z niedostatecznych oszczędności, a rozbudowa III

filaru skłoniłaby ludzi do zwiększenia oszczędzania. Należy więc dać ludziom

stymulatory podatkowe, by chcieli mniej konsumować, a więcej oszczędzać - uważa

prof. Belka.

Doradcy prezydenta zamierzają mu zaproponować, aby wystąpił z inicjatywą

ustawodawczą w sprawie większych ulg podatkowych w III filarze i możliwości

wprowadzania więcej niż jednej formy PPE w jednej firmie.