Pracodawca informuje ZUS o przychodach emerytów i rencistów

Z racji osiąganego przychodu przez emeryta lub rencistę prawo do emerytury lub renty może zostać zawieszone albo wysokość wymienionych świadczeń może ulec zmniejszeniu. Wysokość osiąganego przez świadczeniobiorcę dodatkowego przychodu wywiera więc bezpośredni wpływ na ewentualną możliwość pobierania świadczenia. Jeśli prawo do świadczenia nie ulega zawieszeniu, to należność może być wypłacana w wysokości:

• pełnej albo
  
• odpowiednio zmniejszonej.

Jeżeli emeryt lub rencista osiąga dodatkowe przychody, powinien zrealizować ciążący na nim obowiązek zawiadomienia ZUS o:

• podjęciu działalności i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu oraz
  
• wysokości przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym.

Tak stanowi art. 127 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną.

Co ważne, nie dotyczy to emerytów, którzy przed podjęciem zatrudnienia/działalności osiągnęli indywidualny powszechny wiek emerytalny.

Wymienione obowiązki spoczywają również na pracodawcy i zleceniodawcy, a w przypadku osoby pełniącej służbę - na właściwej komórce kadrowej (art. 127 ust. 2 ustawy emerytalnej).

Pracodawca, który zatrudni osobę uprawnioną do emerytury (wcześniejszej albo pomostowej) lub renty (z tytułu niezdolności do pracy albo rodzinnej) bądź nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zobowiązany jest zawiadomić organ rentowy o:

• zatrudnieniu emeryta, rencisty lub osoby uprawnionej do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz o wysokości osiąganego z tytułu zatrudnienia przychodu (wynagrodzenia) - wskazany obowiązek powinien zrealizować na bieżąco oraz
  
• wysokości przychodu (wynagrodzenia) osiągniętego przez ubezpieczonego (emeryta/rencistę/osobę uprawnioną do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego) w poprzednim roku kalendarzowym - wskazany obowiązek powinien zrealizować po zakończeniu roku kalendarzowego.

O łącznej kwocie przychodu osiągniętego przez wymienionych świadczeniobiorców w ubiegłym roku kalendarzowym pracodawca zawiadamia organ rentowy do końca lutego każdego roku.

Informację o wysokości przychodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę z tytułu zatrudnienia w 2016 r. pracodawca ma obowiązek przekazać do ZUS do 28 lutego 2017 r.

Przy ustalaniu, czy przychód wpływa na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń, obowiązuje generalna zasada, zgodnie z którą przychód uważa się za osiągnięty w miesiącu (roku), w którym został wypłacony lub przedstawiony do wypłaty.

Oznacza to, że w przypadku wynagrodzeń płatnych do 10. dnia następnego miesiąca, wynagrodzenie za grudzień 2016 r. wypłacone w styczniu 2017 r. rozliczane będzie dopiero w roku następnym i nie należy go ujmować w bieżącym zestawieniu do ZUS.

Okres, z którego ustala się łączną kwotę przychodu, ulega odpowiedniemu skróceniu w roku kalendarzowym, w którym powstało lub ustało prawo do świadczeń.

Dochód osiągnięty z dwóch lub więcej tytułów sumuje się.

Ponieważ świadczenia emerytalno-rentowe rozliczane są na dwa sposoby, tj. w systemie rocznym i miesięcznym, w dobrze pojętym interesie świadczeniobiorcy pracodawca powinien wykazać wysokość osiągniętego przez takiego emeryta lub rencistę przychodu zarówno w ujęciu rocznym, jak i w ujęciu miesięcznym.

Zawiadomienie/informacja pracodawcy nie została przez ustawodawcę sformalizowana. Ważne, aby przygotowany przez pracodawcę dokument oprócz kwoty przychodu zawierał odpowiednie dane pozwalające na identyfikację zarówno płatnika składek, jak i ubezpieczonego. Te dane to m.in.:

• nazwa płatnika składek, NIP, dane płatnika do kontaktu z ZUS,
  
• imię i nazwisko zatrudnionego emeryta lub rencisty, jego adres, PESEL oraz numer przysługującego z ZUS świadczenia oraz
  
• kwota osiągniętego przez emeryta lub rencistę przychodu, najlepiej zarówno w ujęciu miesięcznym, jak i rocznym.

Oprócz ustawowego zwolnienia i możliwości zarobkowania w nieograniczonej wysokości przez emeryta, który osiągnął powszechny wiek emerytalny, ustawodawca nie przewidział innego zwolnienia z obowiązku przekazania omawianej informacji. Dostarczenie do ZUS informacji wymagane jest zatem nawet wtedy, gdy wysokość przychodu emeryta lub rencisty nie powoduje konsekwencji w postaci zmniejszenia świadczenia.