Zadłużenie ZUS wobec OFE

ZUS przestaje spłacać odsetki od nie przekazanych składek

Do połowy kwietnia br. ZUS przekazywał funduszom emerytalnym zaległe składki wraz z odsetkami. W styczniu br. przekazał ok. 24 mln zł, w lutym ? 55 mln zł, a w marcu ? 51 mln zł. Było to potwierdzenie faktu, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych stopniowo wyjaśnia powstałe w przeszłości błędy w identyfikacji składek i reguluje zobowiązania. Dawało też nadzieję, że członkowie funduszy emerytalnych odzyskają zarówno zaległe składki jak i prawnie należne im odsetki. Jednak od 16 kwietnia br ZUS zrezygnował z przekazywania odsetek za okres od marca 1999 r. do maja 2002 r., ograniczając się jedynie do samych składek.

Oszczędności w budżecie państwa

Pani Aleksandra Wiktorow prezes ZUS, po interwencji Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych, w piśmie z 29 kwietnia br. poinformowała, ?że Zakład Ubezpieczeń Społecznych w chwili obecnej nie ma możliwości spłacenia wszystkich należności odsetkowych od zadłużenia z tytułu nieterminowego przekazywania składek do otwartych funduszy emerytalnych. Sytuacja ta jest konsekwencją obowiązującej w tym roku ustawy budżetowej, która zlikwidowała znajdującą się wcześniej w dyspozycji Zakładu rezerwę przeznaczoną na ten cel?. Oznacza to, że wszystkie zaległe składki z okresu sprzed maja 2002 r. wysyłane będą do funduszy emerytalnych bez należnych odsetek. Według dotychczas składanych deklaracji, przyczyny nieterminowego przekazywania składek do funduszy miały charakter wyłącznie techniczny. Obecnie po raz pierwszy sięgnięto po argument ograniczeń budżetowych. Dla ubezpieczonych jest to bardzo niepokojący sygnał ? składki są ich własnością i wraz z odsetkami należą im się z mocy prawa.

Ustawa o przejęciu przez Skarb Państwa zobowiązań ZUS

Problem ma rozwiązać ustawa o przejęciu przez Skarb Państwa zobowiązań z tytułu nie przekazanych składek przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do otwartych funduszy emerytalnych. Projekt tej ustawy znajduje się obecnie w konsultacjach społecznych. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej przewiduje, że jeszcze w maju jej projekt zostanie skierowany pod obrady Rady Ministrów i zakłada, że ustawa wejdzie w życie w październiku br. Nie ma jednak gwarancji, że stanie się to w deklarowanym przez Ministerstwo terminie.

Nie po raz pierwszy środowisko Otwartych Funduszy Emerytalnych zaskakiwane jest decyzją, o której dowiaduje się ex post. Najbardziej niepokoi fakt, że składki emerytalne obywateli, którzy są członkami funduszy, służą jako łatwo dostępne oszczędności budżetowe. Trudno więc uznać, że sposób w jaki administracja państwowa doraźnie rozwiązuje problem odsetek od zaległych składek, jest rzetelny wobec członków funduszy emerytalnych.

Projekt ustawy o przejęciu przez Skarb Państwa zobowiązań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nie przekazanych składek do Otwartych Funduszy Emerytalnych.

Projekt określa jakie zobowiązania ZUS wobec funduszy emerytalnych przejmuje Skarb Państwa. Dotyczą one składek opłaconych przez płatników oraz odsetek od tych składek, nie przekazanych przez Zakład do Otwartych Funduszy Emerytalnych w okresie od 1 kwietnia 1999 r. do 31 grudnia 2002 r., które zostaną zewidencjonowane na kontach ubezpieczonych do 25 grudnia 2006 r. Termin 25 grudnia 2006 r. określa czas w którym ZUS musi dokonać prawidłowej identyfikacji swoich zaległości, aby mogły one zostać przejęte przez Skarb Państwa. Zaległości, które w tym terminie nie zostaną zidentyfikowane, nadal pozostaną zobowiązaniami ZUS.

Na podstawie informacji o wysokości kwot zidentyfikowanych przez ZUS, Ministerstwo Finansów w porozumieniu z Ministerstwem Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej każdego miesiąca przekaże do funduszy emerytalnych obligacje skarbowe oraz środki pieniężne, regulując w ten sposób zobowiązania Zakładu wobec OFE. Wartość obligacji i środków pieniężnych będzie odpowiadać kwocie składek wraz z odsetkami, naliczonymi do momentu w którym zostaną one przekazane przez Skarb Państwa do funduszy emerytalnych. Od przekazanych środków ZUS będzie pobierał należne mu opłaty, potrącając je z bieżących składek, przesyłanych do funduszy.

Warunkiem koniecznym sprawnego uregulowania przez Skarb Państwa zobowiązań ZUS jest rzeczywiste zidentyfikowanie nie przekazanych od 1999 r. składek. Wielokrotnie deklarowano, że to niesprawność systemu informatycznego, a nie brak środków jest podstawowym powodem narastania długu ZUS. Należy więc mieć nadzieję, że tym razem Zakład Ubezpieczeń Społecznych poradzi sobie z tym zadaniem. W przeciwnym wypadku sytuacja się nie zmieni, gdyż środków nie będzie można przekazać, skoro nie wiadomo komu i w jakiej wysokości je przypisać.

Regulowanie zobowiązań obligacjami skarbowymi oznacza, że fundusze emerytalne zamiast środków pieniężnych, które mogą zamieniać na wybrane przez siebie instrumenty finansowe, otrzymają instrumenty z góry już określone. Stawia to fundusze emerytalne w sytuacji przymusowej i będzie wpływać na strukturę portfeli inwestycyjnych i ich efektywność. Stąd starania Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych, aby obligacje Skarbu Państwa były konkurencyjne wobec innych instrumentów tej kategorii na rynku.

Warunki rentowności i płynności obligacji skarbowych

Termin wykupu przez Skarb Państwa przekazanych funduszom obligacji jest nie dłuższy niż 12 lat. Rządowy projekt przewiduje, że ich oprocentowanie będzie zmienne, oparte o rentowność 52-tygodniowych bonów skarbowych, powiększoną o marżę odsetkową 0,2%. IGTE uważa, że obligacje te powinna cechować konkurencyjność wobec innych instrumentów finansowych tego typu, a więc odpowiednia rentowność i płynność. Z przeprowadzonych porównań z innymi obligacjami, w tym również gwarantowanymi przez Skarb Państwa oraz analiz transakcji na rynku finansowym wynika, że marża odsetkowa powinna wynosić co najmniej 0,35%. Co ważniejsze, ustawa powinna dokładnie określić sposób wyznaczania rentowności tych obligacji, wskazując jej zależność od rentowności 52-tygodniowych bonów skarbowych. Powinien to być sposób minimalizujący możliwość wpływu emitenta bonów na zaniżanie rentowności tych obligacji. Przy takich warunkach można będzie uznać, że rządowa propozycja jest uczciwa wobec członków Otwartych Funduszy Emerytalnych.

zrodlo Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych